Waren de Kelten barbaren?

In dit stukje wil ik graag belichten dat gezien de tijd waarin ze leefden, de Kelten zeker niet barbaarser waren dan bijvoorbeeld de Romeinen. We gaan dus naar het oude Gallië toe, dat zich toendertijd uitstrekte van Frankrijk, België, Nederland, het westen van Zwitserland en Duitsland ten westen van de Rijn, Italïë en Spanje. Gallië werd overwonnen door de Romeinen onder leiding van Caesar, en dit kostte het leven van meer dan 1 miljoen Kelten, en 1 miljoen werden er ook tot slaaf gemaakt.

Latijnse geschriften

Mijzelf is wel opgevallen tijdens de lessen Latijn op school vroeger, dat de Kelten en andere niet-Romeinse volkeren standaard als barbaars werden gezien door de Romeinen. Dit blijkt bijvoorbeeld ook duidelijk uit Commentarii de bello Gallico(verslagen van de gallische oorlog). Gallië, met voorheen als hoofstad Lyon, werd ingelijfd. Vanaf de 3e eeuw begon de Romeinse macht alweer af te brokkelen, onder andere door Germaanse stammen die ze niet met rust lieten.

De enige die lang stand heeft kunnen houden tegen de Romeinen, was leider Vercingentorix; hij wist verschillende stammen te verenigen om te vechten tegen Rome. Uiteindelijk werd hij toch gevangen genomen en na 6 jaar kerker ter dood veroordeeld, maar dan wel 'waardig', zoals het een Keltische koning betaamt. In Clermont-Ferrand, hoofdstad van Auvergne, is een standbeeld opgericht ter ere van deze man.

Heropleving

Veel later, identificeerde keizer Napoleon zich sterk met de Keltische held; de Pruisen werden vergeleken met de Romeinen. Zo werd Vercingetorix zowaar tot een martelaar. Frankrijk werd na de doop van Clovis een christelijk koninkrijk, waarbij men niet zat te wachten over verhalen over heidense voorouders. In de Middeleeuwen raakten ze nog sterker in de vergetelheid. In het begin van de 19e eeuw veranderde dit, toen in 1814 Napoleon op 30 maart moest capituleren. Keizer Napoleon Bonaparte (1769-1821) had de strijd tegen de legers van de geallieerden verloren. De troepen van de tsaar van Rusland en de koning van Pruisen vielen de stad binnen. Er werd met heimwee teruggekeken naar Vercingetorix en de zijnen. Historici gingen de Galliërs als de voorouders van de Fransen beschouwen en de keizer, die als amateur-historicus een passie had voor het Franse verleden, liet zelfs opgravingen doen naar de resten van het vroegere Alesia in Alise-Sainte-Reine, bij Bibracte en in Gergovia. De figuur Vercingetorix maakte het makkelijker om de nederlaag tegen de Pruisen in 1871 te verwerken....

Resten van de cultuur

Wat is er nog van die Keltische cultuur te vinden in Frankrijk? Het meest bekend zijn eigenlijk de grote stenen, ofwel menhirs, die we vooral tegenkomen in Bretagne. Men gebruikte hiervoor voornamelijk zwerfkeien. Alleen al het oprichten van de stenen bij b.v. Carnac, aan de kust van Bretagne in Frankrijk en natuurlijk ook Stonehenge laat zien dat de toenmalige mensen enig technisch inzicht hadden, en gevoel voor geometrische vormen. Het is op zijn minst even speciaal en mysterieus als het verschijnsel van de reuzenbeelden op Paaseiland. Ook in Zuid-west-Frankrijk en op Corsica zijn megalithische vormen gevonden, alsook door heel Frankrijk komen we bruggen e.d. tegen uit die periode.

Druïden

Bekend vanuit de boeken van Asterix is natuurlijk onze Panoramix. Een druïde of tovenaar die wel echt bestaan zou hebben, is Merlijn. Volgens sommigen dankte Merlijn zijn magische krachten door zijn band met de duivel, wat nooit is aangetoond. Wel is het een feit dat koning Arthurzijn macht voor een belangrijk deel te danken had aan hem. Arthur groeide op in het bos voor zijn veiligheid, en Merlijn was zijn leermeester, boogschieten en zwaardvechten leerde hij. Voorspeld werd dat degene die het zwaard Excalibur uit de rots zou weten te trekken, de macht over het land zou verkijgen. En zo geschiedde....