Ontstaan van de aarde: verschillende theorieën op een rij

Er doen heel wat theorieën de ronde over het ontstaan van de aarde. De meest bekende zijn wel de oerknaltheorie en het creationisme. Van deze twee theorieën bestaan echter nog allerlei varianten.

De oerknaltheorie

Dit is de meest bekende theorie over het ontstaan van de aarde. De oerknaltheorie zegt dat het hele universum begon met een explosie. Vanuit het niets, kwam materie bij elkaar in een punt met een oneindig grote dichtheid. Deze punt begon te draaien en explodeerde. Vanuit deze explosie zijn het hele universum, de aarde, de sterren en de planeten ontstaan.

Creationisme

De meest bekende tegenhanger van de oerknaltheorie is het creationisme. Deze leer zegt dat God alles gemaakt heeft. Er zijn diverse varianten van het creationisme. Puur creationisme spreekt evolutie regelrecht tegen, maar er zijn ook varianten die een mengeling zijn van evolutie en creationisme. De ene variant neigt meer naar evolutie, de ander meer naar creationisme.

Het creationisme is onder te verdelen in drie richtingen:

Jonge aarde creationisme

Mensen die dit geloven, nemen letterlijk wat de Bijbel zegt. De Bijbel zegt dat de aarde in 6 dagen van 24 uur is geschapen. Na de schepping was alles klaar. Er was geen verdere ontwikkeling van dieren of mensen, want zij zijn volmaakt geschapen. Alles is te ingewikkeld om door toeval te kunnen ontstaan. Deze richting spreekt de oerknaltheorie en de evolutietheorie rechtstreeks tegen. Verder zeggen zij dat de aarde 6000 jaar oud is. Dit berekenen zij vanuit de Bijbel.

Oude aarde creationisme

Mensen die dit geloven, nemen de 6 dagen waar de Bijbel over spreekt niet letterlijk als 6 dagen van 24 uur. De miljarden jaren van de evolutietheorie zijn verwerkt in de scheppingsleer. Op deze manier proberen creationisten de evolutie te verenigen met de scheppingsleer. Er zijn diverse variaties van het oude aarde creationisme:

1. Gap-theorie: Deze theorie zegt dat er voor de schepping al een aarde bestond. Deze heeft miljarden jaren bestaan totdat hij vernietigd werd na de val van de satan. In deze miljarden jaren vond de evolutie plaats van planten, dieren en mensen. Na de vernietiging is een de aarde herschapen. Dat is de schepping die de bijbel beschrijft.
2. Dag-tijdperktheorie: Deze theorie zegt dat de 6 dagen waarover de Bijbel spreekt geen dagen zijn geweest van 24 uur. Elke dag zou miljoenen of zelfs miljarden jaren geduurd hebben.
3. Progressief creationisme: Deze theorie zegt dat God niet alles in één keer heeft geschapen, maar dat Hij steeds weer ingegrepen heeft in de ontwikkeling van het leven op aarde verdeelt over 6 dagen, waarbij deze 6 dagen niet voor 24 uur staan, maar een bepaalde periode zijn. Zo zou alles geleidelijk ontwikkeld zijn net als in de evolutietheorie. Deze theorie overlapt de dag-tijdperktheorie.

Theïstische evolutie

Dit wordt ook wel evolutionair creationisme genoemd. Mensen die hierin geloven accepteren de evolutietheorie helemaal. Zij geloven niet in de schepping maar in het geleidelijk ontstaan van dieren en mensen. In feite zijn zij geen creationisten, maar zij noemen zichzelf wel zo omdat zij naast de evolutie ook in God geloven.

Intelligent Design

Intelligent Design (ID) gaat er van uit dat aan al het leven op aarde een intelligent ontwerp ten grondslag ligt en zegt daar wetenschappelijke bewijzen voor te hebben. De ontwerper kan God zijn, maar ook een ander opperwezen. Deze theorie spreekt de evolutietheorie tegen. Ze laat de keuze voor een vorm van creationisme open, maar geloven niet persé in een god.

Andere stromingen

Er zijn nog een aantal andere stromingen die minder bekend zijn. Ook deze stromingen zijn varianten op het evolutionisme of het creationisme met als uitzondering de Steady-Statetheorie.

Steady Statetheorie

De Steady Statetheorie leert dat de aarde en het universum er altijd zijn geweest. De theorie is de tegenhanger van de oerknaltheorie. Het is ontstaan uit onvrede over het feit dat er bij de oerknaltheorie wordt aangenomen dat er een begin is.

Unintelligent Design

Unintelligent Design (UD) is een spottende reactie op de theorie van ID. Zij zeggen het tegenovergestelde als ID. Bepaalde eigenschappen van het heelal, dieren en mensen wijzen op een domme ontwerper. De schepper zou het verprutst hebben op aarde. Uitgestorven diersoorten worden als bewijs aangevoerd. UD ondersteunt de evolutietheorie.

Neohumanisme

Deze theorie is gebaseerd op ecologie, spiritualiteit en geestelijke groei. De evolutie van het universum en het leven vindt volgens aanhangers plaats binnen het Kosmisch Bewustzijn. Neohumanisten geloven niet in enige religie en verwerpen de autoriteit van welk religieus geschrift dan ook. De ‘schepping’ is een continu proces van verandering. Evolutie is hier onderdeel van. Neohumanisten menen dat de link tussen het kosmisch bewustzijn en evolutie op zeker moment bewezen kan worden.

Emanationisme

Emaneren betekent voortvloeien uit of afkomstig zijn van. Volgens emanationisten is de schepping een uitstroming van een goddelijke bron of oorsprong. Iets vloeit tevoorschijn vanuit zijn essentie, zijn oorspronkelijke wezen. Het is een filosofische leer over het ontstaan van het universum, het leven en over al het andere. Het stamt uit de tijd van Plato in het oude Griekenland.

Lees verder

• Koolstofdatering: Feit of fictie?