Natuurwet: mensen maar zes contacten van elkaar verwijderd

Dat ieder mens slechts zes contacten van welke andere mens ook verwijderd is, leek lang op een mythe te berusten. Het lijkt er echter op dat we met een natuurwet van doen hebben; een manier waarop de natuur zichzelf organiseert. Een structuur die wel eens zicht kon bieden op de oplossing van veel mysteries, zoals de razendsnelle verspreiding van een virus. Wetenschappers van verschillende disciplines zijn enthousiast over de algemene toepasbaarheid van deze onlangs ontdekte natuurwet!

Mensen

Het was de Amerikaanse sociaal psycholoog Stanley Milgram (1933-1984) die het idee kreeg dat iedere mens nooit verder dan zes persoonlijke vriendschappen verwijderd is van welke andere persoon ook. Om zijn gelijk te bewijzen vroeg hij mensen een pakketje te sturen aan iemand die ze van naam kenden. Het uiteindelijke doel was om het pakketje te bezorgen bij een specifieke persoon, in een andere stad, die ze niet kenden. Volgens Milgram waren er slechts zes (5,5 om precies te zijn) contacten nodig eer het pakketje bij de bewuste persoon belandde; vandaar de inmiddels bekende term: the six degrees of separation; bij ons eerder bekend door het gezegde dat je slechts zes handdrukken verwijderd bent van, zeg, de president van de VS.

Rimpeleffect

De afstand tussen mensen is niet simpelweg een kwestie van vermenigvuldigen. Als iemand honderd mensen kent en een ander kent ook honderd mensen, betekent dit nog niet dat ze samen 200 mensen kennen. Er bestaat immers overlap tussen de bekenden van de één en de bekenden van de ander. Het zogenaamde rimpeleffect treedt op: je gooit een steen in het water en er ontstaat een kring die in het begin weliswaar steeds wijder wordt, uiteindelijk echter oplost. Een ander probleem is dat veel mensen weinig contacten hebben, terwijl sommigen over heel veel contacten beschikken. De vraag is dus of het 'small world experiment' van Milgram ook bij die meerderheid zou werken.

Wereldwijd

In 2006 deed Microsoft het onderzoek over en bestudeerde gedurende een maand de adressen van 30 biljoen sms'jes. Zij ontdekten dat elke twee mensen gemiddeld zeven of minder (6,6) bekenden van elkaar verwijderd zijn. Het gezegde “de wereld is een dorp” lijkt dus toch geen loze uitspraak. Volgens de onderzoekers bevestigt hun studie, voor zover zij weten, voor het eerst op wereldwijde schaal de theorie van Milgram.

Knooppunten

Hoe kan het dat je het ene moment de wereld als een dorp ervaart terwijl je je het volgende moment een mier op de oneindig uitgestrekte aardkloot waant? Dat komt doordat mensen met dezelfde interesses elkaar opzoeken. Dansers reizen de hele wereld over en kennen hun collega in China beter dan hun buurman in Boston. Hetzelfde geldt voor wetenschappers, maar ook voor terroristen. De wereld is bedekt met knooppunten. Bekijk eens een kaart met vliegroutes van de KLM, het spoorwegennet in de VS of het telefoonnet in een willekeurig land. De lijnen verspreiden zich niet als een gelijkmatig rooster over het gebied, maar verknopen zich op bepaalde punten, waarvan een deel almaar uitdijt.

Contacten

Stel je zit in een voetbalstadion. Je wilt iemand aan de andere kant van het stadion spreken. Je kunt natuurlijk je boodschap via je buurman aan diens buurman doorgeven, etc., dan kan het ‘even’ duren eer de boodschap aankomt, als hij al aankomt. Beschikken beide echter over een walkie talkie dan is het contact snel gelegd en kunnen de mensen om jou heen eveneens snel contact leggen met de mensen rondom de andere persoon. Jullie zijn in dit geval de knooppunten die het contact leggen aanzienlijk vereenvoudigen en versnellen. Het mooie is dat de natuurwet zo democratisch is; het contact verloopt niet langs hiërarchische lijnen.

Met elkaar

Helaas heeft alles zijn keerzijde. Aandoeningen blijken evenzeer met elkaar verbonden via knooppunten. De zes genen die nog maar van borstkanker bekend zijn, brengen ook andere kwalen teweeg. Zo laat zich verklaren waarom sommige mensen een zwakke gezondheid hebben terwijl anderen kerngezond en oersterk zijn; het lijkt een wet van 'alles of niets'. John wint met zijn slagzinnen veel prijzen, Elle wint nooit iets. Of neem de kredietcrisis. Door de mondialisering zijn niet alleen de voordelen van de aandelenhandel evident, maar ook de nadelen … Mensen doen elkaar na, net als krekels die hun getjilp op elkaar afstemmen. Als je denkt dat ergens winst te behalen is, trek ook jij daarheen. Idem met toeristische plekken. Voordeel is dan weer dat je je rust niet ver buiten de trekpleisters/gebaande paden hoeft te zoeken.

Verspreiden

Ook de verspreiding van ziektes laat zich door de organisatie van de natuur verklaren. Hoe meer contacten mensen hebben, hoe meer ze reizen, des te makkelijker pikken ze een virus op en verspreiden het. Het is bekend dat de meeste mensen weinig seksuele contacten hebben, terwijl de weinige mensen die talloze seksuele contacten hebben het aidsvirus rap verspreiden.
Hetzelfde geldt voor websites: het merendeel levert slechts weinig hits op terwijl enkele extreem veel hits genereren; deze sites springen er dan ook uit en brengen op een gegeven moment veel geld op. Op de kunstenaarssite van Saatchi.com hebben honderden kunstenaars een profiel aangemaakt. De site is daardoor interessant voor kunstliefhebbers. De kunstenaars die eruit weten te springen, worden daar niet slechter van.

Natuurwet

Het is fascinerend hoe algemeen verbreid deze natuurwet van clustering, zoals je het ook wel kunt noemen, is. Doe er je voordeel mee! Hoe? Kijk hoe je van deze natuurwet in je eigen leven kunt profiteren. Help bijvoorbeeld je geheugen een handje door zaken die je moeilijk kunt onthouden te verbinden met zaken die je daarbij kunnen helpen. Ontplooi je creatieve vermogen door al associërend verbindingen te leggen. Heb meer plezier in koken door te experimenteren met ingrediënten en bereidingswijzen. En verbeter je leven met positieve intelligentie, etc..