Diepste plek op aarde: het ontstaan van de Marianentrog

Geografische extremen, zo mag je het diepste punt op aarde wel noemen. Hoe ontstaat een diepe plek in de aarde? Hoe komt het dat vaak in die gebieden tsunami’s voorkomen? Hoe komt het dat diepe plekken op aarde aan de Ring van Vuur liggen? Wat heeft een platentektoniek te maken met de Marianentrog? Hoe komt het, dat er een diep dal, met een diepte van bijna 11 kilometer op de bodem van de Grote Oceaan te vinden is?

Ring van Vuur

De Ring van Vuur is een gebied in de vorm van een ring gelegen in de Grote Oceaan dat behalve zeer actieve vulkanen, ook de meest seismische activiteiten ter wereld kent. Het is een ringvormig gebied vol vulkanen en aardbevingen. De diepste plek op aarde ligt aan deze Ring van Vuur, net ten zuiden van Japan.

Seismische activiteiten

Seismische activiteiten wil zeggen dat er op een plaats op aarde veelvuldige en met grote regelmaat aardbevingen voorkomen. Seismische activiteiten worden het hoogst gemeten aan de grens van een tektonische plaat.
Bekende gebieden met hoge seismische activiteiten zijn:

• San Francisco en
• Japan.

Platentektoniek

Wat is platentektoniek? Platentektoniek is de beweging van tektonische platen van de bovenste aardlagen van de aardkorst. Door het schuiven van de platen, die allemaal onafhankelijk van elkaar – een andere richting – schuiven en de geografische ligging van:

• Bergen,
• Continenten en
• Oceanen doen opschuiven.

Vulkanen en aardbevingen

• Aan de rand van deze tektonische platen, komen breuken voor, zodat er vulkanen kunnen ontstaan.
• Als twee tektonische platen vastlopen, ontstaan er aardbevingen (seismische activiteiten).

Deze aardbevingen en vulkanen liggen meestal in het ringvormige gebied: Ring van Vuur.

Botsende platen

Op de aarde bestaan 9 grote tektonische platen, die allemaal een andere richting opschuiven. Sommige duiken onder een schuivende plaat. Dit noemt men Convergente: convergerende platen die naar elkaar toe bewegen en op elkaar botsen. De lichtste van de twee botsende platen duikt onder de zwaarste door. Enorme diepe punten kunnen hierdoor ontstaan, zoals de Marianentrog, mits de platen in beweging blijven.

Aardbeving in de diepte

Het is aan de grens van deze convergente tektonische platen mogelijk, dat er een aardbeving plaatsvind op een behoorlijke diepte van ongeveer 700 meter. Hierdoor kunnen met gemak Tsunami’s ontstaan. Behalve actieve vulkanen, seismische activiteiten ontstaan in de Ring van Vuur ook Tsunami’s.

Challenger Deep

Het diepste punt van de aarde bevindt zich in de Marianentrog, dat ten zuiden van Japan ligt en enkele kilometers naast het eiland Guam ligt. Ten noorden van het eiland Guam liggen de Mariana eilanden. Hier diep binnen in de Marianentrog bevindt zich de Challenger Deep: de diepste plek op aarde met 10.911 meter onder de zeespiegel.

Deze diepte ontstaat door schuivende platentektoniek: de Pacifische plaat duikt bij de Marianentrog onder de Filipijnse plaat. De Pacifische plaat is een oceanische plaat en lichter in gewicht dan een zware continentale plaat, zoals de Filipijnse plaat. Zolang deze twee platen in beweging zijn, blijft de trog bestaan.

Andere diepe plekken op aarde

• Filipijnentrog ten oosten van de Filipijnen met als diepste punt 10.540 meter ( Galathediepte),
• Tongatrog in de Grote Oceaan, ten zuiden van de Samoa-eilanden en de Tonga-eilanden in het westen, met als diepste punt 10.882 meter,
• Japantrog, met Japan ten westen, in de Grote Oceaan met als diepste punt 10.554 meter (Pacifische plaat duikt ook bij de Japantrog onder de Filipijnse plaat)
• Koerilentrog, helemaal in het noordwesten van de Grote Oceaan, met als diepste punt 10.542 meter. Onder de Koerilentrog duikt de Pacifische plaat onder de Noord-Amerikaanse plaat.