Zonnedauw tegen hoest

Het zeldzame, vleesetende plantje zonnedauw zou ik zelf niet zo vlug voor medicinale doeleinden gebruiken. Toch is het zowel in fytotherapie als in homeopathie al lang in gebruik, vooral omwille van zijn krampwerende werking op de luchtwegen. Wetenschappelijk is er ook wel enig onderzoek verricht, onderzoek dat de traditionele werking van Drosera enigszins onderbouwt. Een overzicht.

Werkzame stof: naphthochinon

De voornaamste werkzame stoffen in Zonnedauwkruid zijn 1,4 naphthochinon-derivaten. Deze naphthochinonen zijn fel geel of oranjerood van kleur. Zij zijn in de tentakeltjes en soms ook in de bloeiwijze van het plantje duidelijk te zien en geven de gehele plant een rode schijn. De voornaamste naphthochinonen zijn plumbagin, droseron, hydroxydroseron en ramenton. Gedeeltelijk zijn de naphthochinonen onder de vorm van glycosiden in de plant aanwezig. Onderzoek van het kruid herba Droserae hebben aangetoond dat de naphthochinonconcentraties die in de handel verkrijgbaar zijn, uiterst gering zijn. Dit heeft als oorzaak dat bij lang stockeren, er een duidelijke afname is van het naphthochinongehalte.

Flavonoïden

Naast naphthochinonen zijn ook flavonoïden in de Drosera-soorten vertegenwoordigd met als voornaamsten de flavonolen en flavonolglycosiden. Het flavonoïdencomplex van Drosera rotundifolia is het beste onderzocht, waarbij quercetine, hyperoside en quercetindigalaktoside konden worden aangetoond en ook sporen van kamferol en myricetine. Verder ook isoquercitrine en de flavonglycoside gossypine en gossypitrine ; verder astragalin en myricetin-3-O-galaktoside. Andere inhoudsstoffen zijn: etherische olie, organische zuren, looistoffen en een gomhars waaraan sommige auteurs een deel van de therapeutische werking toeschrijven.

Farmacologie

Met een extract uit Drosera-soorten werd experimenteel een spasmolytische werking vastgesteld, tegelijkertijd kon een beschermende werking aangetoond worden bij kunstmatig veroorzaakte acetylcholine-spasmen. Onderzoek van de werking van extracten van geïsoleerde naphthochinonen gaven de volgende resultaten: Voor plumbagin werd bij verscheidene farmacologische modellen een eenduidige spasmolytische werking vastgesteld. Plumbagin en ramentaceon toonden bij geïsoleerde dunne darm, spasmolytische eigenschappen, zowel tegen acetylcholine- als bij histamine-spasmen. Door Krahl werden omvangrijke farmakologische onderzoeken gedaan met een geïsoleerde naphthochinon-derivaat (carboxy-oxynaphthochinon -C.O.N.). Met deze inhoudsstof kon niet alleen een spasmolytische werking worden vastgesteld maar ook een antitussieve, hoestwerende werking. In het experiment met C.O.N. was het mogelijk om hoestprikkels in dezelfde mate te onderdrukken als met codeïne.

Een heetwaterextract uit Drosera rotundifolia vertoont duidelijke antibacteriële werking tegen twee verschillende stammen van Staphylococcus aureus en Escherichia coll. Een onderzoek met een chloroformextract uit Drosera peltata, had een antibacteriële activiteit tegen streptococcus-en prevotella-soorten. Als actief principe wordt plumbagin aangezien. Ook een petroleum-extract uit Drosera peltata vertoont antimicrobiële eigenschappen.

Medicinale toepassing vooral voor broncho-pulmonaire aandoeningen

Het plumbagin en het carboxy-oxynaphthochinon bezitten de eigenschap, de bronchiale spasmen veroorzaakt door acetylcholine te voorkomen alsook de darm in spasme-toestand te relaxeren. Droserapreparaten zijn omwille van hun spasmolytische en hoeststillende eigenschappen nuttig bij pertussis (kinkhoest), bronchitis, spastische hoest, prikkelhoest en astma bronchiale. Bij de behandeling van pertussis is een combinatie met tijm aan te bevelen. Zonnedauw is reeds actief bij lage doseringen en is ook slijmoplossend . Kleine hoeveelheden van Drosera verhogen de werking van tijm (thymus) bij verschillende vormen van hoest.

Bereidingswijzen van zonnedauw.

Omwille van zijn zeldzaamheid in de natuur (beschermde plant) en ook omdat de bereidingswijze nauwkeurig moet gebeuren, zou ik de plant zeker niet zelf gaan zoeken en verwerken, maar alleen goed gecontroleerde handelspreparaten gebruiken.

Wetenschappelijk onderzoek

• Comparison of the antiinflammatory effects of Drosera rotundifolia and Drosera madagascariensis in the HET-CAM assay.Paper DH, Karall E, Kremser M, Krenn L.Phytother Res. 2005 Apr;19(4):323-6.
• In vitro antispasmodic and anti-inflammatory effects of Drosera rotundifolia.Krenn L, Beyer G, Pertz HH, Karall E, Kremser M, Galambosi B, Melzig MF. Arzneimittelforschung. 2004;54(7):402-5.
• J Ethnopharmacol. 1998 Feb;60(1):91-6.Antimicrobial activity of aerial parts of Drosera peltata Smith on oral bacteria.Didry N, Dubreuil L, Trotin F, Pinkas M.
• "Ellagic acid derivatives and further naphthoquinones from Dionea muscipula and four species of the genus Drosera in vitro cultures. In: PM 59(7):A654. 1993. Croft S et al, (1985) Ann Trop Med Parasitol 79(6):651. Franz G, Workshop tiber Sonnentaukraut. In: DAZ 135(47):4431-4433. 1995. Krenn L, Langer R, Kopp B, DAZ 135:867. 1995. Langer R, Kopp B, Qualitatsprufung von Sonnentaukraut. In: DAZ 135(8):657-664. 1995. Schilcher H, Elzer M, Drosera - der Sonnentau, ein bewahrtes Antitussivum. In: ZPT 14(1):50. 1993. Vichnanova SA et al, (1973) Planta Med (Suppl):185." - Joerg Gruenwald, Ph.D., PDR for Herbal Medicines