Onderzoeken of er incest met kinderen is gepleegd

Steeds meer ouders willen na hun scheiding het recht op voogdij zeker stellen en de andere partner buitensluiten. Niet zelden wordt als argument gebruikt dat de ene ouder incest zou hebben gepleegd met het kind. Helaas komt incest veel te vaak voor, maar ouders die het middel oneigenlijk gebruiken doen hun kind zwaar geweld aan. Zelfs 3- en 4-jarige kinderen moeten dan al getuigen. Onderzoeken naar incest met kinderen van die leeftijd zijn echter vaak niet te duiden.

Onderzoek naar incest bij jonge kinderen

In het onderzoek naar incest bij heel jonge kinderen (vanaf 3 jaar) worden de kinderen onderzocht door te kijken naar hun spel. Dit spel wordt vervolgens geanalyseerd en op basis daarvan worden conclusies getrokken. Of beter gezegd, er wordt besloten op basis van dat spel of het kind is misbruikt door een eigen ouder.

Kleuters kunnen niet reflecteren

Het probleem met dergelijke onderzoeken is dat kleuters niet de gave hebben om op die leeftijd te reflecteren en goede informatie kunnen geven over het verleden.

De Bolderkar-affaire

In 1996 werd Nederland opgeschrikt door de Bolderkar-affaire. De 3-jarige Elise Watts die een lichte lichamelijke handicap had woonde bij haar vader bij een oom en tante, terwijl haar moeder was opgenomen in een psychiatrische inrichting. Het meisje had vaak blauwe plekken. Een orthopedagoog vermoedde dat er iets aan de hand was bij het medisch kinderdagverblijf De Bolderkar en vroeg de 3-jarige ernaar. Daarbij werd de poppenmethode gebruikt. Dit is een interviewmethode waarbij poppen worden gebruikt die bloot zijn en geslachtdelen hebben. Aan kinderen werd gevraagd wat je met die geslachtsdelen kon doen. De antwoorden van de kinderen leidden er toe dat de vader van het 3-jarige meisje werd beschuldigd van seksueel misbruik. Bovendien werd het verhaal steeds groter en was uiteindelijk de conclusie dat er 13 kinderen seksueel zouden zijn misbruikt bij de Bolderkar, allen door hun ouders. Alle kinderen waren onderzocht met de poppenmethode, maar later bleek dat de beschuldigingen niet klopten en konden de ouders schadeclaims indienen.

Clownszaak in Oude Pekela

In mei 1987 ontdekte een moeder van een 4-jarige zoon bloed in het ondergoed van haar zoon. Na een bezoek aan de dokter wordt gedacht aan ontucht met het jongetje en dit zou zijn gepleegd door mensen in clownspakken. Na een voorlichtingsavond op de school van de jongen werden maar liefst 70 meldingen gedaan van de mogelijke ontucht door de clowns. Oude Pekela wordt daarmee wereldberoemd. Heel veel onderzoek door politie, kinderpsychiatrisch onderzoek en analyses van kinderspel leverden echter uiteindelijk helemaal niets op.

Kinderen in de rechtszaal

Minderjarige kinderen mogen in Nederland worden gevraagd om te getuigen in rechtszaken. Kinderen onder de 6 jaar mogen niet beëdigd worden. Zij worden door hun leeftijd alleen gemaand om de waarheid te spreken. Dit betekent dus ook direct dat kinderen niet direct meineed kunnen plegen.

Mag een rechter een kind laten getuigen?

Een minderjarig kind mag wel getuigen in de rechtbank, maar dan moet de rechter wel een expliciete motivatie afgeven. Bovendien hoeven kinderen niet op een zitting zelf te praten. Zij mogen ook op een ander moment gehoord worden. Dit is omdat zij veel kwetsbaarder zijn dan een volwassene.

Waarom mogen kinderen anders getuigen dan volwassenen?

Minderjarigen mogen op een ander moment getuigen dan tijdens de rechtszaak zelf omdat:

1. Kinderen zich nog ontwikkelen
2. Een rechtszaak intimiderend is
3. Een kind dat moet getuigen ook nog eens slachtoffer kan zijn, waardoor het trauma of een tweede trauma kan opleveren

Artikel 8 van de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens

Kinderen die worden gehoord in een rechtszaak kunnen dus rekenen op een speciale behandeling. Bovendien moet zo’n getuige binnen de kaders blijven van artikel 8 van de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens. Dit betekent dat privacy, gezondheid en veiligheid van een kind geborgd moet zijn.

Spel: is bedoeld om kinderen zich te laten ontwikkelen

Er is een categorie deskundigen die vindt dat het spel van kinderen niet de goede manier is om zaken als incest of misbruik aan te tonen. Zij zijn van mening dat spelen de manier is om de wereld te ontdekken, maar ook om leuke dingen te doen. In hun spel brengen kinderen hun gedachten, gevoelens en wensen naar voren en verwerken ze hun ervaringen. Bovendien is spel een middel om allerlei gedrag uit te proberen. De ervaringen die een kind heeft gehad kan in het spel veel groter worden gemaakt. Ook fantaseren kinderen er lustig op los als ze aan het spelen zijn. Het kind laat daarom ook graag zien waar het bang voor is of waar het over fantaseert.

Loyaliteitsconflict kinderen als ze worden opgeroepen voor de rechtbank door ouders

Het oproepen van een kind voor de rechtbank alleen maar omdat de andere ouder de voogdij wil en daarom zaken als incest opvoert is op allerlei manieren slecht voor een kind. Ze worden geconfronteerd met grote mensen zaken waar ze eigenlijk niet mee van doen hoeven te hebben, maar het brengt hen ook in een groot loyaliteitsconflict. Overigens is dit artikel geen pleidooi voor het niet bestraffen van incest. De kinderziel wordt door incest ernstig beschadigd en veel kinderen houden grote problemen in hun latere leven door misbruik. De vraag is alleen of incest door middel van rollenspellen aan het licht moet komen of door beter recherchewerk en “echt” bewijs.