Radon: Het element

In 1900 ontdekt de Duitse Fysicus Friedrich Ernst Dornhet element radon als hij het verval van radium bestudeert. In1908 wordt radon geïsoleerd door William Ramsay en Robert Whytlow Gray, ze stellen vast dat radon de zwaarste edelgas is. Bij kamertemperatuur is radon een smaakloos, kleurloos, geurloos, doch radioactief inert gas die als alle edelgassen met weinig of geen andere stof reageert.

Plaats van radon in het periodiek systeem van elementen

Chemische eigenschappen van radon

Fysische eigenschappen van radon

De stabielste isotopen van radon

Er zijn zo'n twintigtal radioactieve radonisotopen bekend, waaronder 220Rn. De stabielste daarvan is 222Rn met een halveringstijd van ongeveer 3,8 dagen. Alle radonisotopen zijn alfastralers, het gas vervalt tot polonium-218 onder invloed van alpha straling.

Voorkomen van radon

Radon ontstaat in de aardkorst door het vervallen van de isotopen van thorium en uranium die daar van nature voorkomen. Radon komt voor in drinkwater. Grondwater kan een hoge concentratie radon bevatten. Als grondwater aan de oppervlakte komt, ontsnapt het gas in de atmosfeer, vanwege zijn lage dichtheid. Ook aardgas bevat radon. Als het aardgas de aardkorst verlaat om naar de verbruikers te worden gepompt vervalt het en het percentage dat de consument bereikt is onschadelijk.

Gebruikers eigenschappen

Radon is het zwaarste edelgas, onder normale omstandigheden is het een kleurloos gas, maar afgekoeld tot onder het vriespunt neemt radon een fosforescerende gele kleur aan en bij lagere temperaturen oranjerood. Radon is een edelgas dat houdt in dat het inert is en met geen enkel ander element reageert maar men heeft aangetoond dat het zich verbindt met fluor tot radonfluoride.

Toepassingen van radon

De toepassing van radon is beperkt, omdat voor veel mogelijke toepassingen goedkopere alternatieven zijn.

De relatie oppervlaktewater en grondwater

Als er in het oppervlaktewater verhoogde radon concentraties voorkomen, wordt er waarschijnlijk grondwater aangevoerd vanuit andere gebieden. Radon wordt hier als indicatie stof gebruikten. Zo kan de grondwater beweging in kaart gebracht worden.

Radon zaadtherapie

Radon wordt op kleine schaal gebruikt voor medische doeleinden. Radon zaadtherapie is een radiotherapie om kanker te behandelen. Een kleine hoeveelheid radioactief materiaal wordt ingepakt in een " zaad " en wordt geïmplanteerd in de tumor om de tumor rechtstreeks te bestralen zonder beschadiging van gezond weefsel.

Milieu en gezondheid

Radon zelf is als radioactief edelgas niet schadelijk voor de mens. Het is immers een inert gas die niet reageert met longweefsel het is inademen en uitademen. Echter radon vervalt via alfaverval in andere radioactieve stoffen, die zich hechten aan zwevende stofdeeltjes die worden ingeademd. Deze radioactieve stofdeeltjes zetten zich vast in het longweefsel en door hun straling beschadigen ze de longweefsel en kan dat bij langdurige blootstelling tot longkanker leiden.Dat het gevaar van Radon onderschat wordt zien we in nevenstaande Amerikaanse sterfte-statistiek.
Veiligheidsvoorschriften
Volgens de wereldgezondheidsorganisatie is radongas na tabak de grootste kankerverwekker. Contact met radongas binnenshuis in Nederland veroorzaakt naar schatting 800 gevallen van longkanker. De wereldgezondheidsorganisatie stelt dat in gesloten ruimten de straling maximaal 100 becquerel per kubieke meter mag zijn. Om het radongehalte te meten zijn detectors in de handel, nevenstaande radondetector kost circa 150 euro.
Drinkwater bevat ook radon. Als gevolg hiervan wordt de mens door inademen van lucht en het drinken van water aan radon blootgesteld.
Radon in woningen scholen en kantoren
Radion zit in Nederland in kleigrond, zandgrond en gesteenten en in de bouwmaterialen die hieruit gemaakt worden. Ook komt er radon in de lucht bij het verbranden van fossiele brandstoffen. Radon komt vrij uit de bodem en uit bouwmaterialen zoals beton, baksteen en natuursteen. Het radon gehalte in de buitenlucht is onder normale omstandigheden laag, echter in (woon)ruimten kan de concentratie oplopen. In huizen, scholen en kantoren kan het radongehalte toenemen, omdat radon via scheuren in de funderingen en de kelders het gebouw binnenkomt.
In Nederland is de radon concentratie in de gemiddelde woning voor circa 15% afkomstig uit de bodem, voor 70% uit de bouwmaterialen. voor 15% uit de buitenlucht. De gemiddelde radon concentratie in de nieuwbouw is in twintig jaar met 50 procent toegenomen, omdat er meer radon vrijkomt uit de moderne bouwmaterialen en woningen beter zijn geïsoleerd.

Beperken van radon in woonruimten

De kruipruimte moet goed geventileerd worden zodat radon zich niet kan ophopen. Dek de bodem van de kruipruimte (luchtdicht) af met folie en maak het kruipluik en de huisvloer luchtdicht, dat voorkomt aanvoer van radon uit de grond in het huis.