Toets-indelingen van het toetsenbord

Toets-indelingen van het toetsenbord Altijd al benieuwd geweest naar hoe het komt dat vrijwel alle toetsenborden dezelfde volgorde aanhouden? Om te beginnen is één standaard-indeling wel zo handig, vooral als je op meerdere plekken met verschillende toetsenborden moet werken. In Nederland komt vooral het QWERTY toetsenbord veel voor. QWERTY verwijst naar de volgorde van 6 letters uit de bovenste rij van het toetsenbord.

Artikelindeling


De QWERTY indeling

In 1874 bedachten schrijfmachine uitvinder Christopher Latham Sholes en zijn collega's, de zogenaamde QWERTY indeling. De QWERTY indeling was een hele verbetering op de per fabrikant verschillende toets-indelingen. QWERTY werd al snel een populaire toetsen-indeling voor schrijfmachines en bereikte het om uit te groeien tot een erkend standaard. Hierdoor werd de indeling langzaam maar zeker door allerlei fabrikanten toegepast.

Bij een QWERTY indeling begint de bovenste rij letters in de standaardvolgorde q, w, e, r, t en y. De indeling wordt ook toegepast bij computer toetsenborden en is tot op de dag van vandaag, de meest voorkomende indeling bij Engelstalige toetsenborden. Buitenlandse varianten op QWERTY zijn:
  • De Duitse QWERTZ indeling
  • De Franse AZERTY indeling
  • De Italiaanse QZERTY indeling

Andere indelingen

Ook zijn er compleet andere toets-indelingen, waaronder de Dvorak- en DHIATENSOR indeling. Deze indelingen werden lang geleden voorgesteld als verbeteringen op QWERTY, echter is het nooit gelukt om de indeling te vervangen. De DHIATENSOR indeling is waarschijnlijk de beste poging geweest om QWERTY te vervangen. De indeling die oorspronkelijk werd toegepast bij Blickensderfer schrijfmachines was namelijk zo samengesteld, dat de typist(e) zijn/haar handen zoveel mogelijk in één rij kon houden. Ook bestonden er hele complexe toets-indelingen voor oost Aziatische schrijfmachines. Deze indelingen werden ontworpen voor China en Japan en bestonden uit wel duizenden tekens. De schrijfmachines waren niet makkelijk te bedienen en werden tot in de jaren 80 door professionele typisten gebruikt.

De gepatenteerde indeling van Dvorak en Dealey. / Bron: WikipediaDe gepatenteerde indeling van Dvorak en Dealey. / Bron: Wikipedia
De DHIATENSOR indeling. / Bron: Stuart Brady, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De DHIATENSOR indeling. / Bron: Stuart Brady, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

De ABC indeling

Op de toetsen van huistelefoons en ook bij (oudere) mobiele telefoons met fysieke toetsen, wordt de ABC indeling toegepast. Met deze indeling is het hele alfabet verdeeld over 8 (cijfer)toetsen.

De ABC indeling op een mobiele telefoon.De ABC indeling op een mobiele telefoon.

Mythes

Een ontkrachte uitleg voor de QWERTY indeling, is dat het speciaal werd ontworpen om te zorgen dat de letterhamertjes van een schrijfmachine niet snel met elkaar in de knoop zouden raken. Het kwam er op neer dat hoe verder veel gebruikte lettercombinaties van elkaar zouden staan, hoe kleiner de kans was dat de letterhamertjes tussen elkaar zouden kunnen komen. Bij een mechanische schrijfmachine wordt echter de plaats van de letterhamertjes bepaald door de plaats van de toetsen. De kans dat de letterhamertjes in de knoop zouden kunnen komen, is volgens die uitleg dus veel groter wanneer lettercombinaties verder uit elkaar staan.

Een ander verhaal dat rondgaat is dat de QWERTY indeling een verkooptrucje was. Schrijfmachine verkopers zouden klanten die de indeling niet kende, imponeren met het voorbeeld woord "typewriter" (typemachine). De verkoper kon gemakkelijk en snel het voorbeeld woord intypen doordat het woord "typewriter", geheel vanuit de bovenste rij te halen is.

Lees verder

© 2015 - 2024 Lanceburton, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Is het QWERTY-toetsenbord het ideale toetsenbord?Is het QWERTY-toetsenbord het ideale toetsenbord?Je denkt er waarschijnlijk niet elke dag bij na, maar je maakt er waarschijnlijk wel elke dag gebruik van: het QWERTY-to…
Leren blindtypenLeren blindtypenBlindtypen is het typen van woorden en zinnen zonder gebruik te maken van zicht om deze toetsen terug te vinden. Blindty…
Deelgebieden BiologieDeelgebieden BiologieBiologie is de leer van levende wezens, levensvormen en levensverschijnselen. Biologie kent vele deelgebieden en indelin…
Het verzamelen van typemachinesHet verzamelen van typemachinesOude typemachines roepen bij velen een nostalgische blik naar het verleden op; de karakteristieke ping als het einde van…

Damast, het staal van de Indische krisDamast, het staal van de Indische krisEen kris (keris in het Indonesisch) is een dolk waaraan magische krachten worden toegekend. De dolk kan recht zijn of ge…
Remote sensing: Wat is lidar?Lidar is een techniek waarbij gebruik gemaakt wordt van een combinatie van radar technologie en laser. Lidar wordt gebru…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Markhillary, Flickr (CC BY-2.0)
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/QWERTY
  • https://en.wikipedia.org/wiki/QWERTY
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Blickensderfer_typewriter
  • Afbeelding bron 1: Wikipedia
  • Afbeelding bron 2: Stuart Brady, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Lanceburton (48 artikelen)
Laatste update: 23-01-2017
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Techniek
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.