Klimaat in Duitsland

Klimaat in Duitsland Het klimaat in Duitsland kent behoorlijke extremen, mede door de afmetingen van het land. Een breed scala aan klimaatsoorten komen voor binnen de Duitse grenzen; maritiem en onbestendig, bijna mediterraans met warme zomers, arctisch met ijzige winters … Kortom: gezien de grote landelijke verschillen kan niet gesproken worden van hét Duitse klimaat. In dit artikel wordt nader bekeken hoe het weerbeeld doorgaans bij onze Oosterburen is.

Factoren in het Duitse klimaat

Locatie

Duitsland is een Europees land dat grofweg tussen 47 en 54 graden noorderbreedte ligt, en valt daarmee geheel binnen de gematigde breedtegraden. Met gematigde breedtegraden wordt het gebied tussen de tropen en de polen bedoeld. Klimatologisch gezien bevindt Duitsland zich min of meer op de grens tussen maritieme weersinvloeden vanuit de Atlantische Oceaan (westen) en een overwegend continentaal weerregime op het Euraziatisch continent (oosten). Kort door de bocht gezegd uit zich dit in zachte winters en relatief koele zomers in het (noord)westen van het land, en in koudere winters en warme zomers in het (zuid)oosten. Maar er zijn méér factoren …

Hoogteligging

Landschap heeft in Nederland weinig invloed op het algehele weerbeeld, maar in Duitsland drukt het wél een flinke stempel op het klimaat; Duitsland kent redelijk wat (middel)gebergten, en over het algemeen kan gesteld worden dat hoger gelegen gebieden koudere winters en koelere zomers kennen. In het uiterste zuiden, alwaar het Alpengebergte uitlopers heeft, staan bijvoorbeeld de plaatsen Oberstdorf en Garmisch-Partenkirchen zelfs bekend als wintersportplaatsen vanwege de sneeuwrijke winters door de hogere ligging.

Lokale landschapsinvloeden

(Middel)gebergten hebben ook op kleinere schaal effect op het klimaat; net zoals in Nederland overheerst ook in Duitsland een westelijke windrichting. Hierdoor valt in gebieden aan de westkant van heuvels/bergen meer neerslag dan bijvoorbeeld aan de oostkant ervan. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat wolken die bijvoorbeeld door een westenwind worden aangevoerd, aan de westzijde van een berg omhoog wordt 'geduwd'. De wolken koelen hierdoor snel af, wat het condensatieproces bevorderd, en resulteert in méér regen. De drogere condities aan de oostkant van bergen/heuvels worden simpelweg veroorzaakt doordat regenwolken worden 'tegengehouden' door het hogere landschap. Dit wordt ook wel een regenschaduw genoemd.

<I>Overzichtskaart van Duitsland met de belangrijkste steden</I> / Bron: CIA, Wikimedia Commons (Publiek domein)Overzichtskaart van Duitsland met de belangrijkste steden / Bron: CIA, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Klimaat nader bekeken

Noord- en West-Duitsland

In dit gebied liggen steden als Aken, Düsseldorf, Keulen, Dortmund, Bremen, Hamburg en Kiel. De relatieve nabijheid van de Noordzee en het veelal vlakke landschap leiden er tot een wisselvallig maritiem klimaat, eigenlijk weinig verschillend met het Nederlandse klimaat …! De zomers kennen er gematigde temperaturen met wisselvalligheid en de winters zijn er mild tot zacht met weinig sneeuw en ijs. De stad Duisburg, gelegen in het dichtbevolkte Ruhrgebied, behoort tot de locaties met de hoogste jaargemiddelde temperaturen van geheel Duitsland. Dit heeft te maken met de westelijke ligging (slechts 40 km van de Nederlandse grens) maar óók door het zogenaamde 'stadseffect', het verschijnsel waarbij temperaturen in stedelijke omgevingen hoger zijn dan in het omliggende platteland.
Aan de andere kant liggen de temperaturen in middelgebergten als de Eifel en het Sauerland door de hogere ligging wat lager, en valt er 's winters meer sneeuw.

Oost-Duitsland

Hier liggen steden als Berlijn, Rostock, Leipzig en Magdeburg. Ook hier is het landschap behoorlijk vlak, maar de winters zijn hier toch wat kouder en de zomers iets warmer en stabieler. Gedurende de zomermaanden komt het niet zelden tot een warme/hete periode met veel zonneschijn, en de laatste jaren zijn in Berlijn regelmatig temperaturen van meer dan 35 graden gemeten. Daar staat tegenover dat de winter er wat trefzekerder kan uithalen, zeker in het Ertsgebergte bij de Tsjechische grens.

Boven-Rijnse Laagvlakte

De Boven-Rijnse Laagvlakte (ook wel Rijndal genoemd) is een langgerekte laagvlakte in het zuidwesten van Duitsland waar de Rijn doorheen stroomt. Belangrijke steden in deze contreien zijn o.a Frankfurt am Main, Mannheim, Karlsruhe en Freiburg im Breisgau. Het is een relatief klein gebied in Duitsland, maar verdient toch aandacht door het enigszins afwijkende klimaat. Het Rijndal bevindt zich relatief ver van zee, is laaggelegen, en wordt door omringende heuvels en bergen feitelijk (deels) afgeschermd van bijvoorbeeld oceaandepressies vanuit het westen of winteroffensieven vanuit het (noord)oosten. Hierdoor is het Rijndalse klimaat bijna mediterraans te noemen met opvallend warme en zonnige zomers, en ronduit zachte winters. Wijnbouw is er gemeengoed …! In het Rijndal zijn tevens de hoogste temperaturen ooit in Duitsland gemeten; op 13 augustus 2003 werden op enkele locaties kwikstanden tot 40,2 graden geklokt.

Zuid-Duitsland

Zuid-Duitsland omvat steden als München, Stüttgart, Würzburg en Nürnberg. Het is een redelijk hoog gelegen landsdeel met veel heuvels en bergen, in het uiterste zuiden reikt de Zugspitze zelfs tot 2962 meter hoogte …! Vergeleken met bijvoorbeeld Noordwest-Duitsland is het weerbeeld er 's zomers vrij stabiel met relatief veel zonneschijn, maar desondanks liggen de temperaturen er niet hoger. Gedurende de wintermaanden is het er aan de koude kant met ook van tijd tot tijd sneeuw, zeker in het diepe zuiden alwaar het heuvelachtige landschap overgaat in het hooggebergte van de Alpen. Het op ongeveer 520 meter hoogte gelegen München kent bijvoorbeeld méér sneeuw en winterkou als het laaggelegen Hamburg pakweg 700 km noordelijker.
© 2014 - 2024 Spekvlieg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Seizoenen: betekenis, data en halfrondeSeizoenen: betekenis, data en halfrondeVier keer per jaar wisselen wij in Nederland van seizoen. In de lente komt de wereld tot leven, in de zomer is het warm,…
Astronomische en meteorologische seizoenen/jaargetijdenAstronomische en meteorologische seizoenen/jaargetijdenDe lente, zomer, herfst en winter. Dit zijn de seizoenen, ook wel jaargetijden die wij over het algemeen hanteren. Het b…
Het klimaatsysteem van KöppenMeneer Köppen heeft een klimaatsysteem bedacht om de verschillende klimaten in te delen. Hij heeft onderscheid gemaakt i…
Australië: klimaatAustralië: klimaatAustralië is een gigantisch land met veel verschillende klimaten. Zo zijn er eilanden die sterk worden beïnvloed door ze…

Extreme kou in NederlandDoor de nabijheid van de Noordzee en Atlantische Oceaan kennen de winters in Nederland gewoonlijk een zacht verloop zond…
Top 10 warmste en koudste plekken op aardeTop 10 warmste en koudste plekken op aardeDe aarde is een planeet die gemiddeld 150 miljoen kilometer van de zon af staat. Het aanwezig of afwezig zijn van de zon…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Andreas-Troll, Pixabay
  • www.wetteronline.de
  • Afbeelding bron 1: CIA, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Spekvlieg (15 artikelen)
Gepubliceerd: 15-08-2014
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Weer
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.