De voordelen en nadelen van een zachte winter

Oudere mensen zeggen het vaak: “de winters zijn niet meer zoals ze vroeger geweest zijn”. De winters zijn inderdaad zachter dan tientallen jaren geleden. Historisch gezien zijn er echter periodes van minder koud winterweer en periodes waarin de winter harder toeslaat. Sommige experts wijten het fenomeen aan de klimaatopwarming, maar toch kan dit niet altijd gestaafd worden. Een zachte of warme winter heeft zowel voordelen als nadelen. Voordelen zijn geringere verbruikskosten voor de verwarming en de bouwsector die kan blijven doorwerken. Nadelen zijn de toename van het ongedierte (geen vriestemperaturen) en de vroegtijdige bloei van planten en struiken. Kortom een zachte winter zet heel vaak de natuur op zijn kop.

Winter: het koudste seizoen van het jaar

De winter is het koudste seizoen van de vier. De winter verschilt van de andere seizoenen door de schuine stand van de aardas. In de winter is op het noordelijk halfrond het noordelijk deel van de zon weggekanteld, waardoor de zon niet meer zo hoog aan de hemel staat. Bijgevolg moeten de zonnestralen door een dikkere laag van de atmosfeer stralen, omdat de stralen “schuin aankomen”. In het zuidelijk halfrond is het net andersom, waardoor de zomer zich daar afspeelt wanneer het in het noordelijk halfrond winter is. De winter wordt gekenmerkt door een korte dagduur. Weerkundigen maken een onderscheid tussen de astronomische winter en de meteorologische of weerkundige winter:

• Astronomische winter: de astronomische winter wordt bepaald door het moment dat de zon op de keerkring of de evenaar komt. Dit is meestal rond de éénentwintigste dag van de maand. Het ene jaar kan de astronomische winter enkele uren vroeger of later beginnen dan het andere jaar.
• Weerkundige winter: de weerkundige winter is volledig onafhankelijk van de weersomstandigheden. Er zijn heel eenvoudig data vastgesteld aan het begin en het einde van de maand. Voor weerkundigen is het moeilijker om te werken met seizoenen die niet beginnen op vaste dagen van het jaar. De weerkundige winter begint elk jaar opnieuw op 1 december en eindigt (afhankelijk van een schrikkeljaar) op 28 of 29 februari.

De klimaatopwarming als oorzaak van de zachte winters?

De gemiddelde temperatuur op aarde gaat al jaren in licht stijgende lijn, als gevolg van de wereldwijde klimaatopwarming. Zachtere winters kunnen een gevolg zijn van deze klimaatopwarming, maar dat is ook helemaal niet zeker of bewezen. Warme zuidenwinden kunnen ook de oorzaak zijn van zachte winters. Temperatuurverschillen kunnen immers groot zijn indien er een zuidenwind of een noordenwind waait. Het is niet correct om te zeggen dat warme winters een gevolg zijn van de opwarming van de aarde. Waarschijnlijk kan het er mee te maken hebben, maar andere factoren zullen eveneens een rol spelen waardoor absolute zekerheid uitgesloten is.

Voordelen van een zachte winter

Minder verwarmingskosten

Door de zachte winter moeten mensen hun huizen minder verwarmen. Dit levert een aardig centje op en met dat geld kan men iets anders plannen. Ook de verwarming in de wagen zal minder hard moeten werken en de motor moet niet op voorhand draaien om de ramen ijsvrij te maken. Kortom, een modaal gezin kan bij een zachte winter heel wat besparen op verwarmingskosten. Ook voor steden en gemeenten scheelt dit een aardige cent in de portefeuille. Omdat er bijna niet moet gestrooid worden, moet er geen zout aangekocht worden, waardoor steden en gemeenten wat extra kunnen sparen.

Bouwsector kan blijven voortwerken

Traditioneel bij vrieskou kunnen bouwvakkers niet meer aan de slag. Het is immers niet aan te raden om te metselen bij vrieskou. Tijdens een zachte winter kan men rustig blijven voortwerken. De bouwvakkers lopen door het warmere winterweer geen achterstand op bij de oplevering van projecten. Men kan zacht winterweer dus als een gunstige factor beschouwen in de bouwsector.

Milieuvriendelijke zachte winter

Minder stoken en minder strooien van zout heeft een zeer positief effect op het milieu. Een zachtere winter kan men dan ook als een voordeel beschouwen voor het milieu.

Daklozen lijden geen kou

In de media wordt vaak melding gemaakt van daklozen die geen opvang vinden bij bitter koud winterweer. Door de zachtere winters hoeven daklozen ook niet te vrezen voor het vervelende koude winterseizoen. Voor hen is een zachte winter mooi meegenomen.

Nadelen van een zachte winter

Fauna en flora in de knoop

Door de zachtere temperaturen beginnen dieren pas later aan hun winterslaap. Het is mogelijk dat deze dieren te maken krijgen met een tekort aan voedsel, omdat ze langer voedsel nodig hebben. Gras zal er nog zijn, maar bessen en fruit helemaal niet meer. Muizen kunnen zich bij warm weer een hele winter blijven voortplanten waardoor er het volgende jaar een muizenplaag kan ontstaan. Ook de trekvogels geraken in de war, en weten niet goed of ze al dan niet moeten vertrekken of blijven. Planten en bomen kunnen door het zachte weer heel snel beginnen bloeien. Indien er toch nog een late wintergolf zou opduiken, dan kunnen planten en bomen - die al in bloei staan - toch nog stuk vriezen. Dit kan heel wat (economische) schade veroorzaken voor fruittelers.

Gevolgen voor consumptie- en bestedingspatroon

Een zachte winter heeft ook gevolgen voor de consumptie en bestedingen van consumenten in bepaalde sectoren. Zo zullen bijvoorbeeld kledingwinkels hun winterkleren niet kunnen verkopen aan de klanten, omdat de temperaturen te hoog blijven. Niemand heeft immers wintertruien of andere winterse attributen nodig wanneer de temperatuur veel hoger ligt dan normaal in een echte winterperiode.

Meer hinder voor hooikoortspatiënten

Bij een zachte winter zullen mensen veel meer hinder ondervinden van de pollen die hooikoorts veroorzaken. Hoe warmer het is, hoe sneller de bloei en hoe meer pollen er heel vroeg in de lucht zijn. Er zijn in het algemeen meer klachten van hooikoortspatiënten na een zachte winter dan bij een strenge winter.

Winterliefhebbers blijven op hun honger zitten

Winterliefhebbers zijn er bij de vleet. Aan het enthousiasme van bepaalde weersites, zoals www.noodweer.be te zien, kan je vaststellen dat er heel wat mensen in spanning wachten op koud winterweer. Een zachte winter leidt immers voor de echte winterliefhebbers tot een ontgoocheling. Zij willen immers vrieskou en heel veel sneeuw.

Conclusie

Het kan alle kanten uit met de winter. De ene keer wordt de winter zacht, en de andere keer eerder streng. Een zachte winter heeft zowel voordelen als nadelen. De nadelen van een zachte winter worden pas tijdens de lente duidelijk zichtbaar, waardoor er minder aandacht wordt geschonken aan de nadelen. De nadelen situeren zich dan hoofdzakelijk in een veranderend tijdstip van de bloei van planten, struiken en bomen.