Het belang van de nier

De nieren zijn verantwoordelijk voor heel wat processen in het menselijk lichaam. Daarom zijn goede nieren vaak van het uiterste belang om een lang en gezond leven te lijden. Maar wat gebeurt er nu wanneer nieren niet goed meer werken? En kan er nog iets worden gedaan aan slecht functionerende nieren?

Nierfunctie

De nieren hebben voornamelijk drie belangrijke functies. Deze functies zijn verbonden met de rest van het lichaam, dit betekent concreet dat andere organen ook afhankelijk zijn van het goed functioneren van de nieren.

Schadelijke stoffen verwijderen

De eerste functie van de nieren is het verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam. Afvalstoffen zijn stoffen die het lichaam niet kan gebruiken, of die schadelijk kunnen zijn voor het lichaam, en dus uit het lichaam moeten verwijderd worden.

Het regelen van vocht en zout

Omdat ons lichaam voor een groot deel uit water bestaat, is het nodig om de hoeveelheid vocht in ons lichaam stabiel te houden. De nieren gaan hiervoor zorgen door bijvoorbeeld meer urine te produceren wanneer we meer gaan drinken. Het omgekeerde geldt natuurlijk ook. Wanneer we veel vocht gaan opnemen, gaan de nieren meer urine produceren om vocht in het lichaam stabiel te houden. Naast het regelen van vocht zorgen de nieren ook voor een beperkte hoeveelheid zout in het lichaam.

De aanmaak van hormonen

De nieren zijn ook verantwoordelijk voor het aanmaken van welbepaalde hormonen in ons lichaam. Nieren zijn voornamelijk verantwoordelijk voor de aanmaak van de volgende drie hormonen:

• Renine: hormoon dat instaat voor bloeddrukregeling.
• Erytropoӫtine: stimuleert de aanmaak van rode bloedlichaampjes of erytrocyten.
• Hormoon dat helpt bij het omzetten van vitamine D naar een stof die kalk uit de botten opneemt.

Nierfalen

Nierfalen kan zowel bij jong en oud voorkomen. Dit heeft te maken met de oorsprong van het nierfalen. Het nierfalen kan bijvoorbeeld een gevolg zijn van een ongezonde levensstijl. Deze soort nierfalen komt voor bij ouderen, waarbij een hele tijd roofbouw op de nieren werd gepleegd. Natuurlijk kan nierfalen ook voorkomen door een onderliggende aandoening. Slecht werkende nieren kunnen zichzelf gaan herstellen, maar dit is afhankelijk van de aandoening of de oorzaak van de slecht werkende nieren. Anderen hebben dan weer minder geluk en moeten intensieve behandelingen ondergaan om de nierfunctie zo lang mogelijk te behouden, of maken gebruik van een nierfunctie vervangende behandeling.

Soorten nierfalen

Men kan hoofdzakelijk twee verschillende soorten van nierfalen onderscheiden, namelijk acuut nierfalen en chronisch nierfalen.
Bij acuut nierfalen, gaat het om een snel evoluerende aandoening van de nieren. Dit betekent dat de symptomen van het nierfalen zeer snel aan het licht komen, dit meestal binnen enkele uren of dagen. Door acuut nierfalen is het lichaam niet langer in staat het vocht te regelen, waardoor de bloeddruk zeer snel stijgt. De verhoogde bloeddruk en een onevenwichtige hoeveelheid vocht zorgen voor kortademigheid, vochtophoping en benauwdheid. Bijkomende symptomen zoals spijsverteringsproblemen zijn hier ook van toepassing.

Nierfalen kan ook voorkomen onder de vorm van chronisch nierfalen. Dit is nierfalen die zich voor een lange tijd voordoet. Bij chronisch nierfalen is er sprake van schade aan het weefsel van de nieren door een onderliggende aandoening of nierziekte.

Gevolgen van nierfalen

Door het slecht functioneren van de nieren, ontstaan niet alleen problemen met de nieren zelf maar ook allerhande bijkomende medische problemen. Iedere persoon is natuurlijk uniek, waardoor de symptomen in verschillende mate kunnen optreden. De meest voorkomende problemen bij nierfalen zijn:

• Hoge bloeddruk: doordat de nieren niet langer het hormoon voor bloeddrukregeling produceren, heeft de patiënt last van een verhoogde bloeddruk. Niet alleen de afwezigheid van dit hormoon kan de bloeddruk gaan verhogen, maar ook een beschadiging aan de afvoerbuisjes van de nieren. Wanneer enkele afvoerbuisjes zijn afgestorven en vervangen door litteken weefsel, moeten de nieren harder gaan werken om het bloed door de filters van de nieren te laten stromen. Door deze extra druk op de nier filters, kunnen ook de gezonde nier filters beschadigd worden.
• Bloedarmoede: doordat de nieren ook een hormoon aanmaken die de aanmaak van rode bloedlichaampjes of erytrocyten stimuleert, zal bij nierfalen bloedarmoede ontstaan.
• Schildklier- en botproblemen: de nieren zorgen voor het omzetten van vitamine D naar een stof die de botten gaat opbouwen en ook gezond houdt. Wanneer de nieren niet goed meer werken heeft die weerslag op de botten. Door het tekort aan vitamine D gaat de balans van calcium en fosfaat in het bloed ook worden verstoord, waardoor de schildklier niet naar behoren kan werken.

Behandeling van nierfalen

De behandeling van nierfalen is enigszins afhankelijk van het soort nierfalen. Zo is de behandeling van acuut nierfalen en chronisch nierfalen verschillend. Bij acuut nierfalen gaat men proberen de nierfunctie te herstellen. Bij chronisch nierfalen gaat men voorkomen dat het nierfalen zich verder zet.

Behandeling bij acuut nierfalen

De behandeling voor acuut nierfalen bestaat uit het zo snel mogelijk herstellen van de nierfunctie. Wanneer het acuut nierfalen wordt veroorzaakt door slechte doorbloeding in de nier, zal men dit proberen te herstellen. Ook een verstopping van de urinewegen kan zorgen voor acuut nierfalen. In dit geval wordt gebruik gemaakt van de katheter om urine af te voeren. Een kleine groep mensen die lijden aan acuut nierfalen kunnen op een tijdelijke dialyse worden geplaatst, om de nieren te helpen en het herstel te bevorderen.

Chronisch nierfalen met nierfunctie hoger dan 40%

Wanneer de nieren blijvend beschadigd zijn, zal men de behandeling richten op het beperken van verdere schade en het voorkomen van verdere complicaties. Deze behandeling rust op het zoveel mogelijk vertragen van het nierfalen. Om de snelheid van het nierfalen te beperken, gaat men de bloeddruk zo goed mogelijk proberen te regelen. Meestal wordt door de arts hier een zoutarm dieet aangeraden. Ook moet bij chronisch nierfalen het verlies van eiwitten uit de urine worden gestopt. Dit doet men aan de hand van medicijnen. Als het chronisch nierfalen een resultaat is van een onderliggende aandoening, zal men de onderliggende aandoening zo snel mogelijk gaan behandelen om verdere schade aan de nieren te voorkomen.

Chronisch nierfalen met nierfunctie minder dan 40%

Als de nieren slechts een functionaliteit van minder dan 40% hebben, dan kunnen de nieren niet meer worden hersteld. De nierfunctie zal snel achteruit gaan zonder dat men dit proces kan stoppen. Hoe snel dit gebeurd is afhankelijk van persoon tot persoon. Voor sommige patiënten blijft de nierfunctie voor een geruime tijd stabiel. Net zoals bij een nierfunctie hoger dan 40%, is de behandeling van dit nierfalen gericht op het zoveel mogelijk vertragen van de schade aan de nieren. Dit gebeurt via een zoutarm dieet en medicijnen. Het dieet wordt hier ook gericht op het beperken van afvalstoffen in het bloed, doordat de nieren niet langer in staat zijn om de afvalstoffen af te voeren. Ook worden diverse plasmiddelen voorgeschreven om oedeemvorming tegen te gaan. De hormonale veranderingen door slecht functionerende nieren worden hier opgevangen door fosfaatmiddelen. Bloedarmoede bij chronisch nierfalen wordt dan weer tegengegaan met injecties EPO.

Nierfunctie vervangende behandeling

Wanneer de nierfunctie zo laag is, zoals 10-15%, wordt er overgeschakeld naar een nierfunctie vervangende behandeling. Er zijn hoofdzakelijk twee manieren om de nierfunctie op te vangen, namelijk dialyse en transplantatie. Een dialyse gebeurt meestal via een kunstnier of het buikvlies. Een dialyse neemt de nierfunctie voor ongeveer 10-15% over. Dialyse geeft dus niet dezelfde resultaten als goed werkende nieren. Hier moet men nog altijd proberen om de afvalstoffen in het bloed te beperken, omdat dialyse niet alle functies van de nieren gaat overnemen. De functies van de nieren kunnen toch helemaal worden hersteld, dit via een niertransplantatie. Helaas gaat deze behandeling ook met heel wat bijwerkingen gepaard door de zware medicijnen die de patiënt geregeld inneemt.