Hypoparathyreoïdie: Te traag werkende bijschildklier(en)
Hypoparathyreoïdie is een aandoening waarbij de bijschildklieren in de hals onvoldoende parathyreoïd hormoon produceren. Dit leidt tot een zeldzame stofwisselingsstoornis wat gekenmerkt is door een verlaagd calciumgehalte en een verhoogd fosforgehalte. Meestal is deze bijschildklieraandoening het gevolg van chirurgie, maar ook andere oorzaken zijn mogelijk. Droog haar, een verminderd bewustzijn, spierkrampen en buikpijn zijn enkele klachten van een verminderde werking van de bijschildklieren. De behandeling voor hypoparathyreoïdie bestaat uit het nemen van (levenslange) supplementen om de calcium- en fosforwaarden te normaliseren. Bij een tijdige diagnose an de te traag werkende bijschildklier zijn de vooruitzichten tot slot goed.
Oorzaken: Onvoldoende productie van parathyreoïd hormoon
De vier bijschildklieren in de nek zorgen voor het gebruik van
calcium en de verwijdering hiervan door het lichaam. Dit gebeurt door de productie van het bijschildklierhormoon. Dit hormoon is nodig voor de goede elektrolytenbalans (huishouding) van calcium, fosfor en vitamine D in het bloed en de botten.
Hypoparathyreoïdie treedt op wanneer de klieren te weinig parathyreoïd hormoon produceren. Het calciumgehalte in het bloed daalt dan (
hypocalciëmie) terwijl het fosforgehalte stijgt. Bij hypoparathyreoïdie ontstaat met andere woorden een
verstoorde elektrolytenbalans.
De meest voorkomende oorzaak van hypoparathyreoïdie is schade aan de bijschildklieren wat optreedt bij een schildklier- of nekoperatie. Maar ook volgende oorzaken zijn bekend:
- een auto-immune aanval op de bijschildklieren
- een erfelijke aandoening
- een radioactief jodiumbehandeling voor hyperthyreoïdie (overmatig werkende schildklier)
- een zeer laag magnesiumgehalte in het bloed (hypomagnesiëmie)
- familiaire hypoparathyreoïdie: deze vorm van een te traag werkende bijschildklier treedt op bij andere endocriene ziekten zoals bijnierinsufficiëntie (ziekte van Addison) en bij het type I polyglandulaire auto-immuun syndroom (PGA I).
- het velocardiofaciaal syndroom: Dit is een kinderziekte waarbij hypoparathyreoïdie verschijnt omdat de bijschildklieren bij de geboorte afwezig zijn. Daarnaast komen andere gezondheidsproblemen voor.
Symptomen door laag calciumgehalte in bloed
Hypoparathyreoïdie kent zowel fysieke als mentale symptomen. Deze milde tot ernstige symptomen treden op als gevolg van lage calciumwaarden in het bloed.
Fysiek
Fysieke tekenen van een te traag werkende bijschildklier zijn:
Mentaal
Ook mentale symptomen treden op bij hypoparathyreoïdie:
Diagnose en onderzoeken van te traag werkende bijschildklier(en)
De arts voert na een lichamelijk onderzoek en een vraaggesprek een
bloedonderzoek uit. Dit bloedonderzoek onthult hypocalciëmie en
hyperfosfatemie (overmatig veel fosfaat in het bloed). Een
urineonderzoek is ook vereist, en de resultaten geven hypocalciurie en hyperfosfaturie aan. Andere nodige onderzoeken zijn een ECG om een
abnormaal hartritme op te sporen en een
CT-scan om kalkaanslag in de
hersenen te identificeren.
Behandeling met supplementen
De behandeling bestaat uit levenslange calciumcarbonaat- en vitamine D-supplementen. Daarnaast krijgt de patiënt regelmatig een bloedonderzoek om de bloedspiegels te controleren. Een calciumrijke en fosforarme voeding is aanbevolen. Voor sommige patiënten zijn injecties van parathyreoïd hormoon nuttig.
Patiënten met levensbedreigende aanvallen van een laag calciumgehalte of langdurige spiercontracties krijgen calcium via een ader (intraveneus). De arts neemt hierbij voorzorgsmaatregelen om aanvallen of strottenhoofdspasmen te voorkomen. Hij controleert namelijk het hart op abnormale ritmes totdat de patiënt stabiel is. Wanneer de levensbedreigende aanval onder controle is, zet de arts de behandeling verder met orale (via de mond ingenomen) medicijnen.
Prognose te traag werkende bijschildklieren
Het resultaat is bij de meeste patiënten goed als de arts de diagnose van hypoparathyreoïdie tijdig stelt. Maar veranderingen in de tanden, staar en hersenverkalkingen zijn niet om te draaien bij kinderen waarbij de diagnose gesteld is tijdens de ontwikkeling.
Complicaties hypoparathyreoïdie
Hypoparathyreoïdie bij kinderen leidt soms tot een slechte groei, tandafwijkingen en een langzame geestelijke ontwikkeling (verstandelijke handicap). Een te hoge dosis vitamine D en calcium verhoogd calciumgehalte in het bloed (
hypercalciëmie) of een verhoogd calciumgehalte in de urine (hypercalciurie). Soms leiden de verhoogde kalkafzettingen in de urine zelfs tot
nierproblemen, zoals
nierfalen. Aanhoudende en onbehandelde hypoparathyreoïdie leidt tot een vertroebeling van de ooglens (staar), ernstige
hoofdpijn, epileptische aanvallen of
convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn),
flauwvallen, een abnormale hartslag (hartritmestoornissen) en mogelijk ook tekenen van congestief
hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart).
Hypoparathyreoïdie verhoogt tot slot het risico op: