De voornaamste medisch specialismen van A tot Z

In de medische wereld zijn er verschillende takken van zorg zoals behandeling, onderzoek en genezing. Dit kan betrekking hebben op verschillende delen en processen van het menselijk lichaam. Veel van deze onderdelen zijn ondergebracht in één of meer van de voornaamste medische specialismen. Specialismen kunnen gebaseerd zijn op specifieke orgaanstelsels of bepaalde pathologie (ziekteleer), bijvoorbeeld specialismen in hart en bloedvaten of een specialisme specifiek voor een ziekte zoals kanker.

Allergologie

Benaming specialist: Allergoloog
De afdeling allergologie is gespecialiseerd in het behandelen van allergieën. Dit betreft alle denkbare allergieën, bijvoorbeeld een allergie voor specifieke voedingstoffen of een allergie voor een insectensteek. Patiënten met een allergie worden meestal met medicatie behandeld.

Andrologie

Benaming specialist: Androloog
De afdeling andrologie is gespecialiseerd in de pathologie die voorkomt bij mannen. Deze pathologie kan invloed hebben op de vitaliteit van de zaadcellen, zaadlijders, zaadblaasjes en testikels. De afdeling andrologie heeft overlap met de afdeling urologie.

Anesthesiologie

Benaming specialist: Anesthesist
De afdeling anesthesiologie is gespecialiseerd in de anesthesie, dit is de verzamelnaam voor de verschillende manieren van verdoven en narcose. Dit specialisme is vrijwel altijd aanwezig tijdens operaties en is daarnaast ook actief op de intensive care (IC) en de eerste hulp. Het woord "anesthesie" betekent letterlijk: geen gevoel of geen gewaarwording.

Cardiologie

Benaming specialist: Cardioloog
De afdeling cardiologie houdt zich bezig met het hart. Patiënten kunnen op deze afdeling onder andere behandeld worden voor een hartinfarct of hartafwijkingen. De cardiologie is één van de meest bekende medisch specialismen omdat veel mensen op oudere leeftijd te maken krijgen met een cardioloog. De pathologie wordt aangetoond met bijvoorbeeld ECG's, bloeddrukmetingen, hartfrequentie- en hartritmemetingen.

Chirurgie

Benaming specialist: Chirurg
Op de afdeling chirurgie worden operaties uitgevoerd. Op de afdeling worden veel verschillende operaties uitgevoerd. Veel andere afdelingen maken gebruik van de chirurgie voor de behandeling van patiënten, bijvoorbeeld de afdelingen orthopedie, KNO of neurologie. Een arts kan bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in neurologie en tevens in chirurgie, die combinatie kennen we als een een neurochirurg.

Dermatologie

Benaming specialist: Dermatoloog
Op de afdeling dermatologie worden verschillende huidaandoeningen behandeld. Een dermatoloog houdt zich onder andere bezig met het behandelen van overmatig acne of het verwijderen van een verdachte moedervlek. Aandoeningen aan de haren, haarzakjes en nagels worden ook door een dermatoloog behandeld. De behandeling kan een zalfje zijn maar ook een operatie.

Endocrinologie

Benaming specialist: Endocrinoloog
Op de afdeling endocrinologie worden patiënten behandeld voor pathologie aan het endocrien systeem. Dit systeem bestaat uit onder andere de schildklier, de hypofyse, de bijnieren, de pancreas (alvleesklier), de eierstokken en de testikels. De stoffen en hormonen die door het endocrien systeem geproduceerd worden zijn een belangrijk onderdeel van de endocrinologie.

Gastro-enterologie

Benaming specialist: Gastro-enteroloog
De afdeling gastro-enterologie is gespecialiseerd in het maag-darmstelsel. De lever en de nieren worden ook op deze afdeling behandeld omdat deze organen een grote rol spelen in het verteringsstelsel. De pathologie die je tegenkomt op deze afdeling heeft vaak te maken met de vertering en verwerking van de voeding in het lichaam, bijvoorbeeld galstenen, maagzweren of poliepen in de darm.

Geriatrie

Benaming specialist: Geriater
De geriatrie is de specialisatie in de ouderenzorg. Dit specialisme is terug te vinden in verzorgingshuizen en verpleeghuizen. De geriatrie behandelt aandoeningen die met name bij ouderen voorkomen, zoals dementie, incontinentie en fysieke immobiliteit.

Gynaecologie

Benaming specialist: Gynaecoloog
De afdeling gynaecologie is gespecialiseerd in de vrouwelijke geslachtsorganen en de pathologie die specifiek voorkomt bij vrouwen. Dit specialisme heeft overlap met de verloskunde op het gebied van zwangerschap en bevalling.

Hematologie

Benaming specialist: Hematoloog
De afdeling hematologie is gespecialiseerd in het bloed en de organen die hier een grote rol bij spelen. De bloedcellen, de lymfeklieren en het beenmerg zijn allemaal onderdeel van de hematologie. Dit specialisme behandelt aandoeningen zoals leukemie, sikkelcelziekte en bloedarmoede.

Interne geneeskunde

Benaming specialist: Internist
De interne geneeskunde is een groep waarin veel van de andere specialisaties onderverdeeld zijn. Dit specialisme richt zich op de inwendige organen. Pulmonologie en cardiologie zijn bijvoorbeeld sub-specialismen van de interne geneeskunde.

Keel-, neus-, en oorgeneeskunde (KNO)

Benaming specialist: KNO-arts
De afkorting KNO staat voor keel, neus en oren. De afdeling KNO behandelt aandoeningen die te maken hebben met deze organen en het omringende weefsel. Een voorbeeld hiervan is de ernstige ziekte taaislijmvliesziekte (cystische fibrose), maar ook een minder ernstige aandoening zoals een ontsteking of irritatie. Daarnaast voert deze afdeling ook ingrepen uit zoals het verwijderen van de amandelen of het plaatsten van buisjes in de oren.

Kindergeneeskunde/pediatrie

Benaming specialist: Kinderarts of pediater
De kindergeneeskunde of pediatrie is gespecialiseerd in de genezing en behandeling van kinderen. Een belangrijk onderwerp in de pediatrie is het feit dat kinderen zelf nog moeilijk beslissingen kunnen nemen en daardoor niet als een volwassen patiënt benaderd kunnen worden. Daarnaast is het menselijk lichaam op jonge leeftijd nog in ontwikkeling, daar moet men rekening mee houden tijdens een behandeling.

Nefrologie

Benaming specialist: Nefroloog
De afdeling nefrologie is gespecialiseerd in de behandeling van de nieren. Een voorbeeld van een behandeling die op deze afdeling uitgevoerd wordt is de nierdialyse. Daarnaast worden er veel medicamenteuze behandelingen uitgevoerd. Op deze afdeling worden geen operatieve ingrepen verricht, wel kan de afdeling betrokken zijn bij de voorbereiding van een niertransplantatie.

Neurologie

Benaming specialist: Neuroloog
De afdeling neurologie richt zich op het functioneren van het zenuwstelsel en de hersenen. Voorbeelden van pathologie zijn hersenbloedingen, beroertes en herseninfarcten. Op deze afdeling worden geen behandelingen uitgevoerd die betrekking hebben op de geestelijke gesteldheid van een patiënt. De geestelijke gesteldheid van een patiënt is onderdeel van de de psychologie en de psychiatrie.

Nucleaire geneeskunde

Benaming specialist: Nucleair geneeskundige
De nucleaire geneeskunde is gespecialiseerd in het maken van diagnostische beelden. Met deze beelden kan pathologie opgespoord worden zodat deze pathologie op een andere afdeling beter kan worden behandeld. De beelden worden met een gamma-camera vervaardigd, waarbij gebruikgemaakt wordt van een radioactieve stof. Op deze afdeling worden onder andere scintigrafieën en PET-scans gemaakt.

Oncologie

Benaming specialist: Oncoloog
De afdeling oncologie is gespecialiseerd in de behandeling van de ziekte kanker. Wanneer de diagnose kanker is vastgesteld krijgt de patiënt vrijwel altijd met een oncoloog te maken. De behandeling kan curatief (behandeling met als doel genezing) maar ook palliatief (behandeling met als doel pijnbestrijding, zonder kans op genezing) zijn.

Oogheelkunde

Benaming specialist: Oogarts
De afdeling oogheelkunde behandelt de pathologie aan de ogen. Voorbeelden van pathologie die door een oogarts behandeld worden zijn staar, glaucoom en oogontsteking.

Orthopedie

Benaming specialist: Orthopeed
De afdeling orthopedie is gespecialiseerd in het bewegingsapparaat van de mens. Met de term 'bewegingsapparaat' worden de botten, spieren, pezen en gewrichten bedoeld. Op de afdeling orthopedie worden botbreuken, gewrichtsslijtage en standafwijkingen behandeld. In samenwerking met de chirurgie voert de afdeling orthopedie ook operaties uit.

Psychiatrie

Benaming specialist: Psychiater
De afdeling psychiatrie verdiept zich in de mentale en psychische gesteldheid van de mens. Op deze afdeling worden diagnoses gesteld en behandelingen voorbereid en uitgevoerd. De behandeling is vaak medicamenteus.

Psychologie

Benaming specialist: Psycholoog
De afdeling psychologie heeft overlap met de afdeling psychiatrie. Echter ligt de focus bij de psychologie niet op een wetenschappelijk aan te tonen aandoening, maar eerder op het bestrijden en behandelen van negatieve gevoelens en ervaringen van patiënten. Patiënten hebben bijvoorbeeld last van een depressie of eenzaamheid. Psychotherapie is een veel toegepaste behandelmethode.

Pulmonologie

Benaming specialist: Pulmonoloog of longarts
De afdeling pulmonologie of longgeneeskunde is gespecialiseerd in de behandeling van de longen en de luchtwegen. Voorbeelden van pathologie zijn COPD, longkanker en long ontstekingen. Daarnaast is de longgeneeskunde betrokken bij bijvoorbeeld een kunstmatige beademing, op de intensive-care.

Radiologie

Benaming specialist: Radioloog
De radiologie is gespecialiseerd in het maken van diagnostische beelden door middel van röntgenstralen. Met deze beelden kan pathologie opgespoord worden zodat deze pathologie op een andere afdeling beter kan worden behandeld. De radiologie wordt ook wel 'de röntgen' genoemd en is bekend van de röntgenfoto's en CT-scans. Naast de beeldvorming met röntgenstralen worden er ook beelden gemaakt met behulp van MRI en echo.

Radiotherapie

Benaming specialist: Radiotherapeut
De afdeling radiotherapie is gespecialiseerd in de behandeling van verschillende vormen van kanker. De behandeling wordt uitgevoerd met behulp van ioniserende straling die krachtig genoeg is om kwaadaardig weefsel te kunnen doden. Het behandelen door middel van bestraling is één van de meest toegepaste behandelmethoden voor kanker.

Reumatologie

Benaming specialist: Reumatoloog
De afdeling reumatologie richt zich op reumatische aandoeningen. Het betreft hierbij zowel reuma van botten en gewrichten als reuma van de weke delen.

Urologie

Benaming specialist: Uroloog
De afdeling urologie is gespecialiseerd in de urinewegen en de mannelijke geslachtsorganen. Deze afdeling behandelt de nieren, de blaas, de urineleiders en de urinebuis. Daarnaast heeft de urologie een overlap met de andrologie omdat de afdeling zich ook bezighoudt met de mannelijke geslachtsorganen. Operaties aan dit doelgebied zijn ook onderdeel van de urologie.

Verloskunde

Benaming specialist: Gynaecoloog
De afdeling verloskunde is gespecialiseerd in het begeleiden, controleren en voorbereiden van de zwangerschap en de bevalling. De verloskunde is actief in het ziekenhuis en bij een thuisbevalling. De verloskunde heeft overlap met de gynaecologie, daarom is de gynaecoloog de aangewezen specialist bij de verloskunde, wanneer dat nodig is.