Bepaling van sulfiet in witte wijn

Bepaling van sulfiet in witte wijn Rode wijn is langer houdbaar dan witte wijn. Dit komt door het hoger gehalte aan tannines in rode wijn. Tannines zijn antioxidantia, stoffen die zelf gemakkelijk worden geoxideerd. Hierdoor verhinderen ze dat andere stoffen in de oplossing geoxideerd worden en dus bederven. De steeltjes en schillen van druiven zijn een bron van tannines en omdat witte wijn wordt gemaakt van geschilde druiven, bevat witte wijn dus veel minder antioxidantia en bederft het dus sneller. Om de houdbaarheid van witte wijn te verhogen, wordt er soms natriumsulfiet aan toegevoegd.

Houdbaarheid van witte wijn verhogen

Vroeger werd octazwavel (S8) verbrand in de lege kuipen waarin het druivensap werd verzameld om te gisten. Zwavel zet tijdens deze verbranding om in zwaveldioxide (SO2).

S8 + 8O2 → 8SO2

Zwaveldioxide lost op in het nog aanwezige water waardoor een oplossing van waterstofsulfiet (H2SO3) ontstaat.

SO2 + H2O → H2SO3

Tegenwoordig wordt sulfiet hoofdzakelijk onder de vorm van natriumsulfiet (Na2SO3) of natriumdisulfiet (Na2S2O5) aan het druivensap toegevoegd. Het wordt gebruikt voor zijn selectieve antiseptische eigenschappen tegen bepaalde bacteriën en schimmels welke aanwezig zijn in overrijpe druiven. Bovendien bevordert het de klaring van het sap omdat het de start van de gisting uitstelt en de vaste deeltjes zo de kans krijgen om te bezinken.

Maximaal toegelaten sulfietgehalte in rode en witte wijn

Het sulfietgehalte in de wijn wordt uitgedrukt in mg Na2SO3 per liter wijn. De maximaal wettelijk toegelaten hoeveelheid bedraagt voor rode wijn 160 mg/L, voor witte wijn met restsuiker > 5g/mL, is deze 260 mg/L en voor witte wijn met restsuiker < 5g/mL, bedraagt deze 210 mg/L.

Bepaling van het sulfietgehalte in witte wijn

Het sulfietgehalte in witte wijn kan worden bepaald aan de hand van jodo-jodimetrie, een titratie met een I2-oplossing met zetmeel als indicator. Het grootste gedeelte (ongeveer 75%) van het sulfiet in wijn is gebonden aan de aanwezige aldehyden. Bij de kwantitatieve bepaling van de totale hoeveelheid sulfiet moet dus eerst het gebonden sulfiet worden vrijgemaakt. Dit kan gebeuren door toevoeging van een sterke base zoals NaOH. Voor de eigenlijke bepaling dient de oplossing vervolgens terug te worden aangezuurd met zwavelzuur (H2SO4). Vervolgens kan de wijn getitreerd worden met een gestandaardiseerde I2-oplossing.

Essentiële titratievergelijking: I2 + SO32- + H2O → 2I- + SO42- +2H+
Stoffenvergelijking: I2 + Na2SO3 + H2O → 2NaI + H2SO4

Materiaal

Witte wijn, NaOH-oplossing (1 mol/L), H2SO4-oplossing (2 mol/L), zetmeel, I2-oplossing (0.003 mol/L), Na2S2O3-oplossing (0.02 mol/L)

Werkwijze

  • Breng in drie erlenmeyers telkens 20 mL van de NaOH-oplossing en 50 mL wijn. Stop de erlenmeyers onmiddellijk af met een stop en schud even om het geheel homogeen te maken.
  • Laat het mengsel 15 minuten staan.
  • Maak de I2-oplossing.
  • Maak een zetmeeloplossing: 2 theelepels aardappelzetmeel in ongeveer 250 mL laten doorkoken.
  • Standaardiseer 30 mL I2-oplossing met de Na2S2O3-oplossing.
  • Voeg aan elke erlenmeyer met wijn 15 mL H2SO4-oplossing en 2 mL zetmeeloplossing toe.
  • Titreer de drie oplossingen onmiddellijk met de gestandaardiseerde I2-oplossing tot de blauwe kleur 15 seconden aanblijft

Berekening

  • Stel dat je 20 mL I2 -oplossing hebt moeten toevoegen voor kleuromslag
  • Je hebt dus: nI2 = cI2 x VI2 = 0.003 mol/L x 0.020L = 0.00006 mol I2 toegevoegd.
  • Omdat 1 mol Na2SO3 reageert met 1 mol I2 zat er dus ook 0.00006 mol Na2SO3 in 50 mL witte wijn.
  • cNa2SO4 = nNa2SO4 / Vwijn = 0.00006 mol / 0.050L = 0.0012 mol/L
  • Met MNa2SO4 = 142 g/mol komt 0.0012 mol/L overeen met (0.0012 mol x 142 g/mol) / L = 0.1704 g/L = 170.4 mg/L
© 2020 - 2024 Guust2016, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bereiding en standaardisatie van een dijood-oplossingBereiding en standaardisatie van een dijood-oplossingEen dijood-oplossing kan worden gebruikt als indicator om zetmeel aan te tonen. In aanwezigheid van zetmeel krijgt dijoo…
Sulfiet in wijn en allergische klachtenSulfiet in wijn en allergische klachtenHeb je wel eens na het drinken van wijn rode vlekken in het gezicht gekregen of jeukbultjes? Misschien heb je er nooit b…
Jodo-jodimetrie, een veelzijdige techniekJodo-jodimetrie, een veelzijdige techniekJodo-jodimetrie is een redoxmethode gebaseerd op titrimetrie. De methode kan worden gebruikt voor tal van toepassingen w…
Alcoholhoofdpijn: welke wijn geeft het minste venijn?Alcoholhoofdpijn: welke wijn geeft het minste venijn?Veel mensen drinken wel eens een lekker glaasje wijn, bijvoorbeeld bij het avondeten of op een terrasje. Helaas blijkt v…

De beknopte weergave van een galvanische celDe beknopte weergave van een galvanische celDe samenstelling van een galvanische cel kan op 1 lijn worden weergegeven. De scheiding tussen de twee halfcellen wordt…
Permanganometrie: redoxtitraties met kaliumpermanganaatPermanganometrie: redoxtitraties met kaliumpermanganaatPermanganometrie is een verzamelnaam voor redoxtitraties waarbij als titrant kaliumpermanganaat wordt gebruikt. In water…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Stevepb, Pixabay
  • https://www.osteriamichele.be/nl/wat-is-sulfiet-in-wijn/
Guust2016 (74 artikelen)
Gepubliceerd: 14-12-2020
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Scheikunde
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.