"Zon sta stil", de visie van Velikovsky

"Zon sta stil" was de titel van een serie TV programma’s die in de jaren ‘70 van de vorige eeuw door de EO uitgezonden werd in de rubriek “Kerk en Theologie”. De drie uitzendingen waren helemaal gewijd aan het werk van de geniale geleerde dr Immanuel Velikovsky.

Wie was Velikowsky?

Wikipedia: Immanuel Velikovsky (Russisch: Иммануил Великовский) (Vitebsk, 10 juni 1895 – Princeton, 17 november 1979) was een publicist op het gebied van prehistorie, oude geschiedenis en de beweging van hemellichamen. Zijn theorieën worden door de gevestigde academische wereld afgewezen of genegeerd.

Velikovsky was eigenlijk psychiater. Hij interesseerde zich voor oude volksverhalen uit alle werelddelen, en herkende daarin gemeenschappelijke psychologische achtergronden. De Bijbelverhalen uit het Oude Testament nam hij in dit onderzoek mee. Als Jood kende hij deze verhalen heel goed. Het Joodse volk beschouwt deze verhalen als hun vaderlandse geschiedenis.

Onderzoek naar wereldomvattende rampen in vroegere eeuwen

Op basis van zijn onderzoek van de vroegste geschiedenis probeerde Velikovsky aan te tonen dat de verhalen in de eerste bijbelboeken, die door velen als zuivere mythen werden beschouwd, wel degelijk een historische basis hadden en dat de waarheid ervan volledig werd gestaafd door de overleveringen van de andere volken uit diezelfde periode in de geschiedenis.

Velikovsky ontdekte dat veel van deze overleveringen mogelijk ontstaan zijn naar aanleiding van wereldomvattende rampen die de aarde en de toenmalige mensheid geteisterd hebben. Deze verhalen zouden hoogstwaarschijnlijk de collectief onbewuste herinneringen aan deze rampen zijn. Na grondige studie schreef hij het boek "Worlds in Collission”, (Werelden in Botsing), waarin hij zijn theorie lanceerde, dat de aarde in bijna-botsing is geweest met de planeet Venus.

Alle “tien plagen van Egypte” zouden door zijn theorie verklaard kunnen worden. Zo ook het elders in de Bijbel beschreven verhaal (Jozua 10:12-13) dat God, na de woorden van Jozua “Zon sta stil”, de zon inderdaad liet "stilstaan", (d.w.z. dat de rotatie van de aarde stokte) zodat het winnende Israëlitische leger tijd had om de strijd in hun voordeel af te ronden. Het hele boek is uitstekend gedocumenteerd, met uitvoerige bronvermeldingen in voetnoten.

Felle protesten van wetenschappers

Maar nog voordat het boek in 1950 gepubliceerd zou worden, waren er in de wetenschappelijke wereld zeer veel protesten. Want als Velikovsky’s theorieën waar zouden zijn, zou dat een omwenteling in het wetenschappelijk denken tot gevolg hebben. Wetenschappers waren woedend, maar hadden vaak het boek niet eens gelezen. De wetenschappelijke uitgever MacMillan moest het uitgeven aan een ander overlaten. Het boek werd over de hele wereld een bestseller.

Omdat Velikovsky geen gelegenheid kreeg om de kritiek te weerleggen, schreef hij een volgend boek: "Aarde in Beroering", waarvoor hij dit keer geen bewijs aanvoerde uit oude volksverhalen, maar uit geologie en paleontologie (fossielen)

Vriendschap met Einstein

Velikovsky was een goede vriend van Einstein. Deze was goed bekend met de theorie van Velikovsky, hoewel hij het niet met alles eens was. Vooral Velikovsky’s visie op kosmische gebeurtenissen (zoals de bijna-botsing met Venus) kon zijn wetenschappelijke goedkeuring niet wegdragen. Volgens Einstein kon Venus nooit op deze manier de aarde bedreigd hebben. Bedenk wel, dat Velikovsky medicus was, en geen natuurwetenschapper.
Maar ondanks dit verschil van inzicht was en bleef er wederzijds groot respect.

Had Velikovsky gelijk?

Voortschrijdend ruimte-onderzoek heeft Velikovsky later op onderdelen wel gelijk gegeven. Het laatste woord over zijn theorie is nog lang niet gezegd. Voor de meeste wetenschappers telt hij niet mee, maar het zou niet de eerste keer zijn dat wetenschappers zich schromelijk vergissen.