Jodendom – het weer: bidden om regen

Voor veel niet-Joden zal het misschien vreemd klinken dat de Joodse religie zich met iets profaan bezighoudt als wolken en regen. Toch moet beseft worden dat de Tora (= instructie) gaat over het leven op aarde. G'd heeft de aarde op basis van de Tora geschapen. Naleving van de Tora geboden door Joden (en de Noachidische geboden door niet-Joden) leidt tot de vervolmaking van de Schepping (de aarde omvormen tot een woning voor G'd). Het Land Israël (Erets Jisraeel), dat het Joodse volk toebehoort en weinig waterbronnen heeft, is altijd erg afhankelijk van regen geweest. Om die reden zal het u ook geen verbazing wekken dat Joden regelmatig om regen bidden. Zo staat o.a. in het Amidah gebed (het Achttien gebed) een verzoek tot G'd om regen. Wolken en regen kunnen ook mystiek (Kabbala) verklaard worden.

• Hebreeuwse termen die met regen te maken hebben
• Bijbelteksten waarin verwezen wordt naar regen
• Gebeden voor regen
• Regen van zegen
• Kabbala – de mystieke les over wolken – waarom schiep G'd wolken?

Hebreeuwse termen die met regen te maken hebben

We willen u eerst een aantal Hebreeuwse woorden geven die betrekking hebben op regen.

Bijbelteksten waarin verwezen wordt naar regen

Er zijn heel wat Bijbelteksten die verwijzen naar regen. In de Tora wordt gemeld dat Israël voldoende regen krijgt wanneer de ge- en verboden (mitswot) worden nageleefd.

In Leviticus 26:3-4 staat bijvoorbeeld:
Indien gij naar Mijne instellingen uwen levenswandel zult richten en Mijn geboden zult in acht neemt en ze ten uitvoer zult brengen, dan zal Ik uwe regens geven op hun tijd, en zal Het land zijn opbrengst geven en het geboomte des velds zijn vrucht geven.

En in Leviticus 26:15-19 staat:
En indien gij Mijne instellingen zult verachten en indien uwe ziel van Mijne rechten een afkeer zal hebben, door niet na te komen al Mijne geboden, doordien gij zoudt verbreken Mijn verbond; Dan zal ook Ik dit met u doen.
…..
…..
Dan zal Ik verbreken den trots van uwen macht en zal Ik uw hemel doen worden als ijzer en uw aarde als koper.”

Gebeden voor regen

In Israël worden gebeden voor regen na het Loofhuttenfeest tot aan Pesach in de lente gereciteerd.

Shemeni Atzeret

Bij het einde van het Loofhuttenfeest – het slotfeest- (Shemini Atzeret) wordt een speciaal gebed voor regen gereciteerd.

Want U bent het, Heer onze G'd
die de wind doet waaien
en de regen doet neerdalen
tot zegen en niet tot vloek,
ten leven en niet ten dode,
tot overvloed en niet tot schaarste

Amida – het Achttiengebed

In het Achttiengebed is een bede om regen in de 9de bracha (zegen) en de lofprijzing van G'd als gever van de regen in de 2de bracha in de winter toegevoegd, alleen dan is die actueel in het land Israël. Regen betekent leven voor de wereld en wordt om die reden verbonden met de 'herleving der doden'. Zowel neerslag (het weer in het algemeen) als 'herleving der doden' laat G'd niet aan anderen over maar houdt Hij in eigen hand. Voor Israël betekent regen een kwestie van leven en dood (alhoewel er tegenwoordig moderne irrigatiesystemen bestaan).

Gregoriaanse (niet-Joodse) kalender

Hoewel als regel geldt dat Joodse gebruiken en feesten volgens de Joodse kalender plaatsvinden, geldt bij het gebed voor regen de Gregoriaanse (niet-Joodse) kalender. Het gebed voor regen in de Amida vindt plaats in de avond van 5 of 6 december. Dit dus in tegenstelling tot het andere gebed dat op het Slotfeest (Shemini Atzeret) plaatsvindt. Overigens geldt dit niet voor Israël. Daar begint het gebed voor regen 15 dagen na Shemini Atzeret op de 7de Cheshwan. Dat had te maken met het feit dat vroeger ook Joden bij de Eufraat (Irak) woonden en zo voldoende tijd hadden om naar Israël terug te keren.

Voor Joden in de Diaspora geldt een ingewikkeldere berekening. Voor Joden die in Babylonië bleven en niet naar Israël gingen werd bepaald dat het gebed 60 dagen na de halachische herfst (tekoefat Tishrei) begint. Dit geldt ook voor Joden die tegenwoordig in de VS en andere landen wonen. Via een ingewikkelde berekening wat o.a. te maken heeft met de Joodse, Juliaanse en Gregoriaanse kalender, verschuiven de 60 dagen elk honderd jaar. In 1700 was het op 3 december, in 1800 op 4 december, in 1900 én 2000 op 5 december, en in 2100 op 6 december.

Regen van zegen

Als we om regen bidden, vragen we niet alleen om neerslag, maar ook dat G'd gishmei brachah zendt, regen van zegen. We vragen dat G'd ons op het juiste moment en in de juiste hoeveelheid regen stuurt. En dit hangt inderdaad erg van ons af. We vragen dat G'd onze inspanningen tot zegen is. We vragen om de wijsheid en kracht om de bronnen te gebruiken die G'd ons op de juiste manier heeft gegeven - op een manier die elk element van de schepping respecteert en zijn goddelijke bron onthult. Dan zullen we genieten van de zegeningen van G'd en vreedzaam op aarde wonen, ondersteund door G'ds volle, open en heilige hand.

Kabbala – de mystieke les over wolken – waarom schiep G'd wolken?

Tot slot willen we aan de hand van de Kabbala ingaan op de vraag waarom G'd wolken en dus regen schiep.

Wetenschappelijk gezien ontstaan wolken omdat water op aarde verdampt. Wanneer wolken zwaar genoeg zijn begint het te regenen. Volgens meteoroloog Jeff Pardo zorgen wolken ervoor dat de aarde in balans blijft. Dit wordt door de Talmoed (Taanit 3b) bevestigd: wolken zijn nodig voor het handhaven van de aarde.

De Kabbala bekijkt het fenomeen van de wolken vanuit een mystiek perspectief. Rabbijn Boroch Leffe verwijst naar Psalm 147:8. Hierin staat:
Voor Hem die de hemel met wolken bedekt.

Regen is een zegen voor de wereld. Volgens de Kabbala betekent dit dat G'd ons zorgen brengt maar dat het doel daarvan is om er geestelijk sterker door te worden. Zo plaatst G'd wolken voor de zon vanwege ecologische redenen; en zo blokkeert G'd soms geestelijk succes bij de mens voor bepaalde doeleinden. De mens kan niet te lang in de zon kijken. Dat brengt schade aan zijn ogen. Zo kan de mens ook niet snel naar spirituele hoogten stijgen omdat het anders zijn geestelijke groei beperkt. Het gaat om geleidelijke groei. De wolken zijn in werkelijkheid slechts een illusie. Doel is er doorheen te prikken om zo geestelijk te groeien.

Lees verder

• Jodendom – het weer: onweer, bliksem, storm, regenboog