Is er leven op Mars mogelijk (geweest)?

Er wordt veel over gepraat, over gediscussieerd, over geschreven en onderzoek naar gedaan. Het goede antwoord is echter nog steeds niet gegeven. De vraag is dan: ‘ligt het buiten ons kunnen?’. We vergaren steeds maar meer en meer kennis. We doen onderzoeken met de meest geavanceerde spullen. Alleen de vraag blijft nog steeds onbeantwoord. U zult zich nu wel afvragen, ‘wat is dan toch die vraag?’. Het antwoord op deze vraag kan wel gegeven worden: ‘Is er leven op Mars?'

Fysieke eigenschappen Mars

Van alle planeten in heel ons zonnestelsel was Mars de eerste planeet waarvan werd vastgesteld dat het een vast oppervlak had. Een aantal fysieke eigenschappen van Mars konden al gauw vastgesteld worden. Een van die belangrijke fysieke eigenschappen waren de zogenaamde polaire ijskappen. Tegen het einde van de 18e eeuw werd door William Herschel voor het eerst bewezen dat in de zomer en de winter deze ijskappen afwisselend groeiden en krompen. Er was dus een klimaat waarbij ijs kon smelten, in de zomer, en waarbij ijs kon bevriezen, in de winter. Een misschien nóg wel belangrijkere ontdekking kwam halverwege de negentiende eeuw. Astronomen waren erachter gekomen dat de dagen op Mars net zo lang duren als de dagen op onze Aarde. Ook wisten zij dat de hellingshoek van Mars hetzelfde was als die van onze Aarde. Conclusie: Mars heeft net als wij ook seizoenen, al duren deze bijna twee keer zo lang als op Aarde ten gevolge van een veel langer jaar. Mars werd door deze feiten al gauw neergezet als een soort schaalmodel, ‘Onze Aarde op kleine schaal’. Het was daarom logisch om te veronderstellen dat er leven mogelijk zou moeten zijn en dat we ooit bewijsmateriaal van dat feit zouden moeten verkrijgen. Echter de temperatuur op Mars is gemiddeld minus 63 graden, en dat is nou niet echt een prettige temperatuur om bij te kunnen leven.

Onderzoek

Uit recent onderzoek van European Space Agency (ESA) blijkt dat leven toch heel onwaarschijnlijk zou zijn (geweest). Door de geringe zwaartekracht verloor Mars gassen die niet meer aangevuld werden. Er ging dus een deel van de atmosfeer verloren. Daardoor is er op Mars een heel lage luchtdruk, gemiddeld vijf tot zes millibar. Één van de consequenties daarvan is dat er onder die voorwaarden geen vloeibaar water op Mars kan voorkomen. Water zou onmiddellijk gaan koken en verdampen omdat er amper druk is. Bij de luchtdruk die we op Aarde hebben, kookt water bij een temperatuur van 100 graden. Bij een luchtdruk van 6.1 millibar kookt water al bij een temperatuur van 0 graden! De lage luchtdruk is dus een grote beperkende factor voor leven. In het verleden, voordat Mars veel atmosfeer had verloren, was de situatie gunstiger. De luchtdruk was hoger en er was waarschijnlijk vloeibaar water. Dus misschien wordt de kans op leven op Mars in de toekomst kleiner. Er wordt niet uitgesloten dat er in het verleden leven is geweest op Mars. In en op het rode oppervlak waren immers duidelijk zichtbare kanalen gegraven. Door middel van deze kanalen kon de planeet toch redelijk bevloeid worden om vegetatie te laten leven.

Bewijzen

We zeggen allemaal dat er nog geen bewijzen zijn dat er leven op Mars is (geweest), maar er is ook nooit bewezen dat er géén leven op Mars is (geweest). Het blijft nog steeds een raadsel. Volgens Noorderlicht Webdocs van de VPRO is het misschien ook wel onzinnig, die zoektocht naar Martiaans leven. De opsporingsmethoden die de marsverkenners gebruiken, zijn ontwikkeld met het idee dat Martianen sprekend op de aardbewoners moeten lijken. Wat ze moeten vinden, zijn koolstofatomen. Zijn de marsmannetjes van wolk of van steen, dan zal geen robot hen vinden. Maar stoppen met onderzoek zal niet de oplossing zijn. Eind dit jaar zullen drie landingsvaartuigjes onze rode buurplaneet bestoken. De Europese verkenner Beagle-2 (die volgens de laatste planning op eerste kerstdag moet landen) gaat in een oeroude inslagkrater op zoek naar sporen van leven. De Amerikanen volgen in januari, met de landing van de twee identieke robots Spirit en Opportunity. Zij gaan niet op zoek naar leven, maar moeten vaststellen of er ooit voldoende water over Mars vloeide. Mochten ze de aanwezigheid van vloeibaar water aantreffen, of sporen dat er ooit hiervan sprake was, dan zijn we al een paar stappen verder in de zoektocht naar leven op Mars. Mocht er echter niks gevonden worden, dan zou men logischerwijs kunnen denken dat er nooit leven was en nooit leven zal zijn. De mens is echter een koppig wezen, en zal blijven zoeken op Mars totdat er leven gevonden is. De wens lijkt sterker te zijn dan de gedachte.

Mars in cijfers

Hier volgens wat cijfers waarbij de verschillen tussen Mars en de Aarde aan het licht komen.

Toekomst

Met de huidige groei van de technologie is het niet irreëel te noemen dat de mens ondanks ongunstige omstandigheden ooit zal kunnen leven op Mars. Een paar blikken in willekeurige science-fiction boeken en men krijgt al snel een idee van wat de mogelijkheden zouden kunnen zijn; gigantische koepels waarin de atmosfeer wordt bewerkt tot voor mensen leefbare omstandigheden, complete stelsels van buizen en noem het allemaal maar op. Ja, de lijnverbinding Aarde-Mars zal er hoe dan ook, ooit wel een keer komen!