Kernoorlog in detail

Een kernoorlog of atoomoorlog is een treffen waarbij minimaal twee strijdende partijen elkaar bestoken met nucleaire wapens. De gevolgen van een kernoorlog op de wereld zouden op alle fronten catastrofaal zijn, waarbij de overlevenden het hoofd moeten bieden aan afschuwelijke omstandigheden. Wanneer werden kernwapens uitgevonden? Wanneer in het verleden kwam het bijna tot een vernietigende nucleaire oorlog? En wat zouden de effecten zijn van een kernoorlog …?

Uitvinding

In 1939 werd in de Verenigde Staten het Manhattanproject op poten gezet om een nieuw en vernietigend wapen te ontwikkelen, de atoombom …! In 1943 werd het Los Alamos Laboratorium (ook wel bekend als Project Y) opgezet voor het ontwerp en de daadwerkelijk bouw van een atoombom. De Amerikanen maakten haast met de ontwikkeling van dit vernietigend wapen; destijds was de Tweede Wereldoorlog in volle gang, en de Amerikanen vreesden dat ook Nazi-Duitsland aan een kernbom werkte, wat ook daadwerkelijk zo was. Het verloop van de 2e Wereldoorlog zorgde ervoor dat het Duitse atoomprogramma nooit van de grond is gekomen, en de Amerikanen hadden dan ook de 'eer' de eerste atoombom te testen. Dit gebeurde op 16 juli 1945 in de woestijn van de Amerikaanse staat New Mexico alwaar een bom met een explosieve kracht van circa 21 kiloton tot ontploffing werd gebracht. Een ontploffingskracht van één kiloton is te vergelijken met 1.000 ton TNT, dus de eerste kernbom had een kracht die overeenkwam met 15.000 ton TNT.

Inzet atoomwapens

In de eindfase van de Tweede Wereldoorlog werden door de Amerikanen twee atoombommen afgeworpen op Japanse steden; op 6 augustus 1945 werd Hiroshima getroffen door de atoombom 'Little Boy' met een explosiewaarde van 15 kiloton, wat direct resulteerde in 78.000 doden en de vrijwel gehele vernietiging van de stad. De stad Nagasaki kwam op 9 augustus 1945 aan de beurt en werd getroffen door de atoombom 'Fat Man' met een kracht van 21 kiloton. De gigantische explosie doodde 27.000 inwoners, door de afschuwelijke nasleep liep het dodental op tot meer dan 70.000 aan het einde van 1945.

Bijna nucleaire oorlog

Er zijn momenten geweest waarop de wereld aan de rand stond van een verwoestende nucleaire oorlog. Het prominentste voorbeeld hiervan is de Cubacrisis in oktober 1962; de Amerikanen eisten de ontmanteling van op Cuba gestationeerde Russische kernraketten, en gingen over tot een blokkade van het eiland. In het tijdvak 24-28 oktober 1962 was de dreiging het grootst toen Sovjetschepen met kernkoppen aan boord de blokkadezone met rasse schreden naderden, en U-2-spionagevliegtuigen vanuit Cuba onder vuur werden genomen. Op 28 oktober ging de Sovjet-Unie in op de Amerikaanse eisen en ontmantelde de kernraketten op Cuba, terwijl de transportschepen met raketonderdelen rechtsomkeert maakten. Een kernoorlog was afgewend.

Op 26 september 1983 kwam het opnieuw bijna tot een nucleair treffen toen in een bunker vlakbij Moskou vijf inkomende intercontinentale raketten werden gesignaleerd door een waarschuwingssysteem. Wachtcommandant Stanislav Petrov beschouwde de melding als loos alarm, en rapporteerde het tegen geldende instructies in niet aan zijn leidinggevenden. Deze leidinggevenden zouden waarschijnlijk overgegaan zijn tot een massale tegenaanval met nucleaire wapens tegen de Verenigde Staten, indien dit incident wél was vermeld.

Recenter ontstond er op 25 januari 1995 nog een riskante situatie toen de Russen een vanuit Noorwegen gelanceerde raket met wetenschappelijke apparatuur aanzagen voor een mogelijke nucleaire aanval. De Russische president Boris Yeltsin werd ingelicht en een tegenaanval werd zelfs kortstondig overwogen.

Wat als …?

Scenario

In dit scenario gaan we uit van een kernoorlog ruim ná de Koude Oorlog waarbij de VS en Rusland niettemin de prominentste strijdende partijen zijn. Het globale kernwapenarsenaal is sterk teruggebracht maar is nog altijd voldoende voor een verwoesting van de hele wereld. Wat zijn de gevolgen voor Nederland indien een wereldwijde kernoorlog in deze omstandigheden plaatsvindt?

Kernexplosies

Nederland is een klein land maar zal desalniettemin waarschijnlijk onder vuur komen te liggen; ons land kent tal van strategische doelen, zoals de Marinehaven in Den Helder, de Rotterdamse haven, het spoorwegenknooppunt in Utrecht, het regeringscentrum te Den Haag en meer … Te verwachten is dat vooral de noordwestelijke helft van Nederland kernexplosies zal incasseren. Over de exacte explosiekracht van de op Nederland afgevuurde kernwapens valt uiteraard niets te zeggen, maar wél kan gesteld worden dat steden als Den Helder, Utrecht en Rotterdam in een mum van tijd (grotendeels) met de grond gelijk zullen worden gemaakt, en er onmiddellijk minimaal enkele honderdduizenden doden vallen en grofweg een miljoen gewonden.

Nucleaire winter

Door de duizenden atoomexplosies en daaropvolgende gigantische branden wereldwijd komen miljoenen tonnen as en stof in de atmosfeer terecht. Doordat het zonlicht hierdoor (deels) geblokkeerd wordt dalen de temperaturen aanzienlijk voor tenminste 10 jaar, vooral op het Euraziatisch en Noord-Amerikaanse continent. Onder meer Nederland zou getroffen worden door ijzige koude met zelfs gedurende de zomermaanden sneeuw. Door de wereldwijde kou storten landbouw en plantgroei volledig in, waardoor óók in het voorheen rijke Westen catastrofale hongersnood uitbreekt. In deze fase -de nucleaire winter- sterven de meeste planten- en diersoorten uit en voeren de wegkwijnende restanten van de mensheid een overlevingsstrijd in deze helse omstandigheden.

Vernietiging ozonlaag

De vele miljoenen tonnen as en stof in de atmosfeer heeft tevens een vernietigend effect op de ozonlaag, en ná het geleidelijk verdwijnen van de nucleaire winter zal het resterende leven op aarde gegeseld worden door extreem hoge Uv-straling. Dit is vooral gevaarlijk voor complexere levensvormen zoals zoogdieren (mensen) en vogels, terwijl insecten, bacteriën en virussen daarentegen weinig tot geen hinder zullen ondervinden. Tientallen jaren na een globale kernoorlog zullen de leefomstandigheden nog immer onbarmhartig zijn met veel radioactieve gebieden, een moordende Uv-straling, en enorme insectenplagen. Onder de streep zal de mensheid hoogstwaarschijnlijk niet uitsterven, maar wél gedecimeerd worden en het huidige technologische niveau zal nooit meer gehaald worden …