Sint-Elmusvuur (sint-elmsvuur)

Een heel bijzonder natuurverschijnsel is het Sint-Elmusvuur. Ook al omdat het een niet alledaags verschijnsel is. Het Sint-Elmusvuur laat zich alleen zien tijdens bijzondere weertypen. Het doet zich vaak voor bij guur en buiïg weer. En dan nog lang niet altijd.

De naam Sint-Elmusvuur

Het Sint-Elmusvuur heeft zijn naam te danken aan Sint Elmus, Sint Elmo of San Telmo. Deze Italiaanse bisschop (overleden in 1246) werd in de middeleeuwen -en ook nu nog wel- in verschillende streken van Italië, Spanje en Portugal gezien als de patroon van de zeelieden. Ook wordt wel gezegd dat St. Erasmus, rond 300, de naamgever is. Zijn naam zou dan in de loop der tijden verbasterd zijn tot Elmus. Omdat het natuurverschijnsel van "het blauwe vuur", zich vooral op zee voordeed, werd de naam van deze patroonheilige er aan gekoppeld. Als het verschijnsel zich voordeed, riepen de zeelieden Sint Elmus aan om hen te beschermen.

Wanneer doet het Sint-Elmusvuur zich voor?

Natuurlijk is het Sint-Elmusvuur alleen te zien bij donker weer. Voornamelijk dus in de herfst of in de winter. En dan nog bij bepaalde weersomstandigheden, regen- hagel- of sneeuwbuien en een naderende onweersbui. Er ontwikkelt zich dan een sterke elektrische spanning aan de grond. Om het Sint-Elmusvuur te doen ontstaan zijn er spanningsverschillen nodig van enige duizenden volt/cm. Er ontstaan dan zogenaamde elektrische sproei-ontladingen. Een sproei-ontlading is een bekend verschijnsel in een hoogspanningslaboratorium. Bij zeer sterke elektrische velden kunnen de sproei-ontladingen zich in het open veld ook op personen voordoen.
Het luchtelektrische veld is het sterkst boven hoog uitstekende punten, zodat het bij voorkeur daar te zien zal zijn. Te denken valt aan scheepsmasten, hoge palen (lantaarns) en vlaggenmasten.

Hoe manifesteert het Sint-Elmusvuur zich?

In het donker kan men soms bij zichzelf of een ander plotseling kleine blauwe vlammetjes zien, aan de kleding, het haar, de vingertoppen. Ook kan het zichtbaar zijn op hoge punten.
Een landbouwer vertelde eens nadat hij er een lezing over had bijgewoond: "Het was begin november en guur weer. Af en toe een bui. Ik zat te melken en zag eerst aan de koe en even later aan mijzelf vlammetjes. Ik sloeg op mijn jas en toen kwamen er nog meer. Ik raakte in paniek en ben in een ondiepe sloot gesprongen omdat ik dacht in brand te staan".
Mensen die het hebben meegemaakt, zeggen aan de vingertoppen een prikkelend gevoel te hebben gekregen. Ook zeggen sommige ooggetuigen een knetterend geluid(je) te hebben gehoord. Op filmpjes in vliegtuigcockpits is te zien dat het Sint-Elmusvuur veel wegheeft van heel kleine bliksemflitsen. Ook Columbus schijnt het waargenomen te hebben. In het verleden zag men het verschijnsel als een bovenaards wonder; een goddelijk teken.

Twee ooggetuigen

In het boek van weerman Hans de Jong "Het weer te kijk", vertellen twee inwoners van Friesland hun ervaringen met het Sint-Elmusvuur.
Een meisje van zestien vertelt: "Ik fietste van een verjaardagsvisite terug langs een landweg. Het was 's avonds elf uur, toen me een zware noordwester hagelbui overviel. Verder fietsen was onmogelijk. De hagel striemde me in het gezicht. Da zandweg was vol met plassen. Plotseling zag ik alleen maar lichtjes om me heen, net sterretjes, op mijn fiets, aan mijn mantel. Almaar dansten er lichtjes voor mijn ogen en ik wist niet meer, welke kant ik uit moest."
Een Friese molenaar vertelt: "In de winter van 1908 werkte ik op een boerderij waarbij een molen stond. Om ongeveer half zeven 's avonds op een winteravond kwam er een zeer donkere lucht opzetten. Het begon te regenen. Toen bemerkte ik, dat er vonken aan mijn pet hingen, aan mijn wenkbrauwen, mijn vingertoppen....alles gloeide. De toppen van de bomen waren één vonkenzee. De molen draaide. Het was een prachtig schouwspel....er was een ronde vonkencirkel en dat duurde wel een kwartier. Ik ben daar veertig jaar molenaar geweest, maar heb nooit weer zoiets gezien."