Muziek bevordert het leesproces

Muziek bevordert het leesproces Muziekonderwijs blijkt invloed uit te oefenen op het leesproces. Kinderen die leren lezen of die leesproblemen hebben, blijken beter te gaan lezen als ze muziekles krijgen. Muziek heeft invloed op bepaalde hersengebieden die ook belangrijk zijn bij het leesproces. Door muziek en lezen in het onderwijs samen aan te bieden, waarbij ook beweging een rol speelt, worden leesprestaties verbeterd. Talrijke onderzoeken zijn gedaan naar de invloed van muziek op leren (1). Omdat muziek vele hersengebieden activeert, blijkt ook dat leerprocessen, die ook gebruikmaken van die hersengebieden, worden verbeterd. Ook met betrekking tot lezen blijkt muziek een belangrijke rol te spelen.

De invloed van muziek op het leesproces

Kinderen die langere tijd muziekonderwijs krijgen, hebben betere leesvaardigheden dan kinderen die dit niet krijgen. Zo blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Long Island University (2). Zij vergeleken twee groepen kinderen van 7 jaar waarvan de ene groep al drie jaar pianoles had en de andere groep niet. Na leestesten bleek de groep die pianoles had gekregen betere leesprestaties leverden dan de andere groep. De onderzoekers stellen dat muzieklessen hersengebieden stimuleren die ook van pas komen bij het lezen.

In Brazilië werd onderzoek gedaan bij kinderen met leesproblemen (3). De kinderen waren tussen 8 en 10 jaar (n= 235). Er bleek dat als kinderen het verschil tussen twee melodieën konden aangeven dat dan kon worden voorspeld dat beter werd gelezen. Uit het onderzoek bleek dat vooral timbre, toonhoogte, discriminatie van klanken en ritme hierbij een belangrijke rol spelen. Deze aspecten blijken invloed te hebben op de gebieden die ook van belang zijn bij het lezen.

Hersengebieden die betrokken zijn bij het leesproces

Het leerproces is een ingewikkeld proces waarbij meerdere hersengebieden en de verbindingen ertussen zijn betrokken. Er zijn drie hersengebieden die bij lezen een belangrijke rol spelen:
  • het gebied van woordanalyse,
  • het gebied van woordherkenning en
  • het gebied van articulatie.

Bij het lezen werken deze gebieden nauw samen (4). Muziek blijkt deze gebieden ook te activeren. Het betreft dan het onderscheiden van klanken (analyse), toonhoogte, ritme (articulatie) en timbre en herkenning van klanken en tekst (woordherkenning).

De invloed van muziek op het lezen van woorden

Bij het lezen van woorden speelt vooral het woordherkenningsgebied een belangrijke rol. Het bevindt zich boven de oren en zoals de naam al zegt wordt hier woorden gevormd. Woorden worden vooral herkend als ze in een emotioneel verband worden aangeleerd. Muziek die gevoelens oproept wordt onthouden. Zelfs op oudere leeftijd kan men door muziek die vroeger bepaalde gevoelens opriep nog emotioneel worden. Vooral toonhoogte, timbre, ritme blijken hierbij een grote rol te spelen. Muziek met tekst bevat woorden die hoog, laag, ritmisch en met gevoel worden gezongen.

Voorlezen waarbij de voorlezer verschil in toonhoogte, timbre en ritme aanbrengt zorgt ervoor dat kinderen geboeid luisteren. Daardoor kunnen voorgelezen teksten een bepaalde emotionele lading krijgen. Ze worden in het geheugen opgeslagen en als de kinderen zelf lezen - na enige oefening - worden ze sneller herkend. De woorden hoeven dan niet steeds weer te worden gespeld, wat kenmerkend is voor spellende lezers. Muziek en lezen blijken dus hetzelfde hersengebied te activeren. Een hersengebied dat actief is zal in verschillende situaties - als er een beroep op wordt gedaan - ook actief zijn. Muziek zal dan ook bijdragen aan het sneller herkennen van woorden bij lezen.

Hoe kan muziek het leesproces bevorderen?

Een mogelijkheid is om rijtjes woorden te laten lezen die ingeoefend worden op muziek, waarbij toonhoogte, timbre en ritme een rol spelen. Als de kinderen hierbij ook kunnen bewegen dan blijkt dat de kans op het leerproces nog te vergroten.

Zingend en bewegend teksten en woorden inoefenen blijkt niet alleen het leerproces te vergroten maar ook het plezier. En juist het plezier motiveert weer het leerproces. Herhaling is hierbij belangrijk. Na het inoefenen kunnen de ingeoefende woorden in teksten worden gelezen. Door herkenning is de kans groot dat de woorden vlot worden gelezen.

Slot

De resultaten van de onderzoeken wijzen erop dat muziek een ondersteunende en aanvullende rol kan spelen in het leesonderwijs. Wenselijk is wel dat de verbinding tussen muziek en lezen op een doordachte wijze plaatsvindt.
© 2016 - 2024 J-dewilde, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Leren lezen: de fases in het technisch leesonderwijsLeren lezen: de fases in het technisch leesonderwijsKinderen leren op de basisschool lezen. Het leren lezen is in verschillende fasen op te delen. In groep 1 en 2 krijgen d…
Leesproblemen: zwak begrijpend lezenLeesproblemen: zwak begrijpend lezenEen zwak begrijpende lezer is een lezer die moeite heeft met het begrijpen van een gelezen tekst. Omdat onze maatschappi…
Leesproblemen: spellend lezenLeesproblemen: spellend lezenDe meeste lezers beginnen met lezen door woorden letter voor letter te spellen, te ‘hakken’ en te ‘plakken’. Dit is een…
Hoe leren kinderen lezen, begrijpen van geschreven taalHoe leren kinderen lezen, begrijpen van geschreven taalLezen is geschreven taal begrijpen. Gesproken woorden worden in grafische tekens, lijnen, rondjes, stokjes en bogen, wee…

Muziek en hersenen, kanttekeningen bij scanonderzoekMuziek en hersenen, kanttekeningen bij scanonderzoekDoor moderne apparatuur komen we steeds meer te weten hoe onze hersenen werken. En ook hoe we onze hersenen beter kunnen…
Hoe begin je aan een wetenschappelijk experiment?Wetenschappelijke kennis steunt op één fundamentele pilaar: het experiment. Door middel van experimenten kunnen theorieë…
Bronnen en referenties
  • 1. Wetenschappers tonen aan: Muziek maakt slim www.muziekmaaktslim.nl
  • 2. Piro, J.M. en Ortiz,C. ‘(2009) The effect of piano lessons on the vocabulary and verbal sequencing skills of primary grade students’ ‘Psychology of Music’.
  • 3. Cogo-Moreira H, Brandão de Ávila CR, Ploubidis GB, de Jesus Mari J (2013) Pathway Evidence of How Musical Perception Predicts Word-Level Reading Ability in Children with Reading Difficulties. PLoS ONE 8(12): e84375.
  • 4. Bron Hersenstichting: dyslectie en dyscalculia www. hersenstichting.nl
J-dewilde (79 artikelen)
Laatste update: 31-03-2016
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Onderzoek
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.