Het controleren van vulkanen

Het controleren van vulkanen is van groot belang. Door steeds metingen te blijven maken bij slapende vulkanen is het voor vulkanologen mogelijk om vulkaanuitbarstingen te voorspellen. Hieronder een paar verschillende manieren om vulkanen te controleren.

Seismische Metingen

Slapende vulkanen zijn zo goed als dood. Door ze met gevoelige instrumenten te bestuderen is het mogelijk hun levenstekenen in tijden van rust en ontwaken te beluisteren. Eén van de belangrijkste tekenen is het aantal aardbevingen en de plaats waar het gebeurt. Sommige aardbevingen lijken een rechtstreeks verband te houden met vulkanische processen.

Op Hawaï en in andere gebieden met veel vulkanen, gaat vulkanisme vaak samen met aardbevingen. De Kilauea-vulkaan in Hawaï is zelfs één van de seismisch actiefste vulkanen op aarde. Op een gewone dag vinden er onder de vulkaan tien of meer micro-aardbevingen plaats en eenmaal per week is een beving sterk genoeg om te worden gevoeld. Voor een uitbarsting, wanneer zich ondergronds nieuwe magmakanalen openen, laten honderden of duizenden microaardbevingen de seismografen trillen. Er zijn ook verscheidene bevingen voelbaar. Op vulkanen, zoals de Mount St. Helens, zijn het aantal micro-bevingen slechts enkele per maand, maar voor een eruptie neemt dat toe tot honderden per dag.

Vervormingsmetingen

Kleine veranderingen in de hellingshoek of de afstand tussen waarnemingspunten op de toppen en flanken van werkzame vulkanen, zijn andere belangrijke methode om inwendige veranderingen in een vulkaan vast te stellen.

Satelliet-interferometrie

De nieuwste techniek om vervormingen aan het oppervlak van vulkanen te 'zien', is satelliet-interferometrie. Daarbij worden digitale radarbeelden van het gebied, op verschillende tijdstippen genomen, van elkaar afgetrokken. Wanneer zich een opheffing of inzakking heeft voorgedaan, verschijnen de veranderingen als interferentieringen of strepen. Wanneer er geen vervorming is opgetreden, is er niets te zien. Hoewel deze techniek nog experimenteel is, heeft het een grote toekomst.

Vulkanische tremoren

Een vulkanische tremor is een uniek soort seismische activiteit die in verband staat met vulkanen. Een tremor is een zo goed als voortdurende grondtrilling met een frequentie van 0,5 tot 10 cycli per seconde - een zeer lage trilling. Dit is meetbaar voor seismografen. De oorsprong is niet duidelijk: diverse onderzoeken lijken een verband te hebben met de vorming van gasbellen of het onregelmatig stromen van magma. Wat de bron ook is, tremoren doen zich altijd voor tijdens een vulkaanuitbarsting en beginnen vaak al ervoor. Niet alle vulkanische tremoren worden door een uitbarsting gevolgd, maar op bijvoorbeeld Hawaï zijn tremoren met een grote amplitude vaak de beste aanwijzing dat een uitbarsting is begonnen of binnen minuten of uren zal beginnen. Een 'tremor-alarm' in hun huizen waarschuwt de mensen van het observatorium om hun instrumenten te controleren. Door vulkanische tremoren kunnen mensen met de juiste instrumenten grote groepen mensen waarschuwen voor een uitbarsting.

Succesvolle voorspellingen

Geen techniek lijkt de oplossing voor het voorspellen van vulkanische uitbarstingen te zijn. Elke vulkaan is uniek en de beschrijving van één kunnen we niet zomaar gebruiken als voorspellingsfactor voor de ander. Toch worden er vandaag de dag nuttige, maar onnauwkeurige voorspellingen gedaan op vulkanen in Japan, Indonesië, IJsland, de Filippijnen, Kamsjatka, Hawaï en Alaska. De succesvolle voorspellingen van de uitbarstingen van de Mauna Loa in 1975 en 1984 zijn een goed voorbeeld voor de huidige stand van onze kennis.