Aardbevingen en de schaal van Richter

Hoewel het noorden van Nederland regelmatig wordt geteisterd door lichte aardschokken blijven grote aardbevingen de bewoners van dat gebied gelukkig bespaard. Niet dat die schokken in noord Nederland te bagatelliseren zijn maar tot nu toe hebben ze geen dodelijke slachtoffers opgeëist. De sterkte van aardbevingen kan worden aangegeven door middel van de zogenaamde schaal van Richter. De gradaties zijn daarbij afhankelijk van de hevigheid van de aardbeving.

Trillingen meten door seismograaf

De kracht van een aardbeving kan worden gemeten met de schaal van Richter. Die schaal is genoemd naar de Amerikaanse seismoloog Charles Francis Richter die de schaal in 1935 opstelde. Het is een logaritmische schaal van de sterkte van de trillingen zoals die gemeten worden op het seismogram. Schokken die zo gering zijn dat ze niet door mensen kunnen worden waargenomen kunnen toch door een seismograaf worden geregistreerd. De sterkte van een aardbeving wordt de magnitude genoemd. Bij een sterkte van bijvoorbeeld 7 op de schaal van Richter is de magnitude dus 7.

Schaal van Richter met overzicht van sterkten van aardbevingen

Zeer gering

Een sterkte van 0 tot 1,9 is zeer klein te noemen en wordt niet door mensen gevoeld. Een aardbeweging van die sterkte wordt alleen door de seismograaf waargenomen.

Zeer licht

Tot een zeer lichte schok hoort die welke een sterkte heeft van 2 tot 2,9. Deze wordt slechts door weinig mensen waargenomen en zorgt vrijwel nooit voor enige schade.

Licht

Bij een sterkte van 3 tot 3,9 is er sprake van een lichte aardschok waarbij de trillingen worden waargenomen als een voorbijrijdende vrachtwagen. Zo’n aardschok levert hooguit zeer lichte schade op zoals mogelijk losse dakpannen.

Gemiddeld

Een schok met een sterkte van 4 tot 4,9 wordt door nagenoeg iedereen gevoeld en is vergelijkbaar met zwaar voorbijrijdend verkeer. Deuren kunnen rammelen en geparkeerde auto´s schommelen. Ook kunnen bij een dergelijke schok scheuren ontstaan in het wegdek of in de muren van oude en zwakke gebouwen.

Vrij krachtig

Heftiger zijn de reacties van mensen die een schok meemaken van 5 tot 5,9 waarbij meubelen bewegen en voorwerpen kunnen omvallen. Zwakke gebouwen kunnen daarbij grote schade oplopen of zelfs instorten.

Krachtig

Een krachtige aardschok is 6 tot 6,9 op de schaal van Richter. Mensen verlaten in paniek hun huizen. Deze schok wordt zelfs in een rijdende auto gevoeld en er kunnen grote scheuren in het wegdek ontstaan. Oude en zwakke gebouwen kunnen helemaal instorten. Binnen een straal van 150 kilometer kan grote schade ontstaan.

Zwaar

Een nog krachtiger schok is 7 tot 7,9 waarbij in paniek gebouwen worden verlaten. Alleen sterke en goed gebouwde gebouwen blijven staan. Vaak vallen er honderden doden en gewonden en zijn aan de kust grote vloedgolven mogelijk.

Zeer zwaar

Bij 8 tot 8,9 is er sprake van grote verwoestingen. Vrijwel alle gebouwen worden onbewoonbaar of storten helemaal in. Niet zelden vallen er bij zo’n zeer zware aardschok vele duizenden doden en gewonden. Aan de kust zijn vloedgolven van 40 meter mogelijk.

Catastrofaal

Van 9 tot 9,9 op de schaal van Richter betekent een grote ramp met mogelijk totale verwoesting over duizenden kilometers. Zelfs rotsen en gebergten kunnen scheuren. Het dodental kan zeer hoog oplopen. Een dergelijke aardschok kan eens in de 20 tot 30 jaar voorkomen. Voorbeelden zijn een aardbeving in Lissabon in 1755 (9,0) de grote Chileense aardbeving in 1960 (9,5) de aardbeving in Alaska in 1964 (9,2) en een in de Indische Oceaan in 2004 (9,3).

Totaal catastrofaal

Bevingen boven 10 zijn een totale catastrofe waarbij niets overblijft over vele duizenden kilometers. Bij een dergelijke beving vinden grote verschuivingen van de tektonische platen plaats en kunnen landen en eilanden van plaats veranderen.

Lees verder

• Aardkorst met bergen, bergketens en oceaanruggen