Anatomie, fysiologie, topografie en pathologie

Wat is het verschil tussen anatomie, fysiologie, topografie en pathologie? En wat is precies het verschil tussen histologie en fysiologie? Fysiologie wordt dan weer opgesplitst in vegetatieve en animale functies. Daarnaast spreekt men bij anatomie van macroscopische en microscopische anatomie, maar wat betekent dit?

Anatomie

Onder anatomie verstaat men de kennis en de bouw van het menselijk lichaam. Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels en deze weefsels bestaan op hun beurt weer uit cellen. De leer van de bouw en functie van weefsels is de histologie. De cytologie bestudeert de bouw en functie van de cellen. Daarnaast maakt men een onderscheid tussen macroscopische en microscopische anatomie.

Macroscopische anatomie

Bij macroscopische anatomie wordt de inwendige bouw van het lichaam waargenomen met het blote oog, waarbij het lichaam ontleed wordt met pincet en mes. Op deze manier leert men de organen kennen, de plaats in het lichaam waar ze zich bevinden en hoe ze er uit zien.

Microscopische anatomie

De microscopische anatomie is een aanvulling op de macroscopische anatomie. Men maakt hier gebruik van beeldvormende instrumenten zoals een lichtmicroscoop en elektronenmicroscoop. Hiermee worden de normaal onzichtbare structuren van weefsels en cellen zichtbaar gemaakt.

Fysiologie

Onder fysiologie verstaat men de wetenschap die het functioneren van levende organismen bestudeert. Anders gezegd: de fysiologie is de leer van de normale werking en eigenschappen van het lichaam. De fysiologie onderzoekt de werking van de organen, de wijze waarop organen elkaar onderling beïnvloeden en de reacties van het lichaam op de omgeving.

Men kan de fysiologie van een levend organisme indelen in vegetatieve (onwillekeurige) en animale (willekeurige functies). Beide functies kunnen echter niet los van elkaar bestaan.

Vegetatieve functies

De vegetatieve functies dienen voor de energievoorziening en voor de bouw en groei van het lichaam. Het zijn dus functies die zorgen voor instandhouding van het lichaam. Hiertoe behoren:

• stofwisseling (opname van voedingsstoffen en omzetting hiervan in energie);
• ademhaling (opname van zuurstof en afgifte van koolzuur);
• warmtehuishouding (regulatie van de lichaamstemperatuur);
• uitscheiding (door de nieren en darmen);
• vervoer (via het vaatstelsel van zuurstof, koolzuur en voedingsstoffen).

Animale functies

Dit zijn de ‘hogere’ functies, die niet het primaire doel hebben om het lichaam in stand te houden:

• voortplanting;
• beweging;
• contact met de omgeving door middel van zintuigen;
• alle psychische processen in het centrale zenuwstelsel.

Topografie

Topografie is dat onderdeel van de anatomie dat zich bezighoudt met de beschrijving van de ligging van organen, orgaanstelsels en weefsel ten opzichte van elkaar. Topografie verschaft een bijzonder inzicht in de bouw van het menselijk lichaam. Topografische anatomie is nog sterker een vak van afbeeldingen dan de anatomie al is. Men onderzoekt denkbeeldige doorsneden van het lichaam, deze geven een inzicht in de samenhang van de verschillende structuren.

Pathologie

Pathologie of ziektekunde is de wetenschap betreffende de anatomische, cellulaire en functionele veranderingen die in een lichaam door ziekten ontstaan. Kortweg de wetenschap die zich bezighoudt met ziekten. Een patholoog is een persoon die de veranderingen in een lichaam veroorzaakt door een ziekte, onderzoekt.