Stammen vogels af van dinosaurussen?

Wetenschappers hadden sinds 1859 het vermoeden gekregen dat er een verband kon zijn tussen dinosaurussen en hedendaagse vogels. De fossielen die archeologen hadden gevonden hebben meerdere uiterlijke overeenkomsten. Het meest opvallende kenmerk zijn de veren. Er zijn echter andere theorieën in omloop die wat minder bekend zijn. Stammen vogels daadwerkelijk af van dinosaurussen? Wat was de naam van de eerste vogel?

Stammen vogels af van dinosaurussen?

• Veren
• De mogelijke link tussen vogels en dinosaurussen
• Eieren
• De tyrannosaurus rex
• Genetische overeenkomsten?
• Welke vogel is het meeste verwant aan de dinosaurus?

Veren

Wetenschappers hebben vastgesteld dat sommige dinosaurussen veren hadden. Kleinere reptielen hadden een grotere kans op het hebben van een laag veren dan grotere soorten. Bij een aantal vliegende soorten zoals de Archeopteryx waren de veren duidelijk zichtbaar. Ondanks dat het reptiel vleugels had kon hij waarschijnlijk niet vliegen zoals hedendaagse vogels. Hij kon echter wel zijn vleugels gebruiken om te zweven. Deze ontdekkingen werden pas aan het einde van de twintigste eeuw gedaan. Men had echter in 1859 al het vermoeden dat vogels mogelijk van dinosaurussen afstammen.

De mogelijke link tussen vogels en dinosaurussen

De Britse bioloog Thomas Henry Huxley was de eerste onderzoeker die tot de conclusie kwam dat vogels mogelijk van dinosaurussen afstammen. Hij vergeleek namelijk het skelet van een dinosaurus met die van de eerste vogel. Dit waren de "Compsognathus" en de "Archeopteryx lithographica". Deze skeletten lijken namelijk zeer veel op elkaar. De enige verschillen waren de handen en de aanwezigheid/afwezigheid van veren. In de eeuw hierna kwamen er echter steeds meer vermoedens dat deze link niet gemaakt kon worden omdat men de Archeopteryx niet meer als dinosaurus begon te beschouwen. Hiernaast ontstonden er theorieën dat vogels een afstammeling konden zijn van prehistorische krokodilachtigen. John Ostrom (een beroemde wetenschapper) had echter in 1969 een duidelijke aanwijzing gevonden dat vogels wel degelijk afstammen van dinosaurussen. Fossielen van theropoden blijken namelijk veel overeenkomsten te hebben met vogels. Theropoden waren vleesetende dinosaurussen die op twee poten liepen. Omdat er sindsdien steeds meer dinosaurussen met veren ontdekt werden zijn er steeds meer wetenschappers het met elkaar eens geworden; de hedendaagse vogel stamt hoogstwaarschijnlijk van de dinosaurus af.

Eieren

Er zijn gefossiliseerde eieren gevonden van verschillende dinosaurussoorten. Deze eieren kwamen net als die van hedendaagse diersoorten in een nest terecht. Al in 1820 hadden wetenschappers het vermoeden dat dinosaurussen eieren legden. Dit hadden de wetenschappers namelijk al in deze periode gedocumenteerd. Echter werden pas in 1923 de eerste fossielen gevonden die duiden op dinosauruseieren. Deze fossielen werden in Mongolië gevonden. Onderzoekers waren hier al eerder naar op zoek omdat men wist dat ze te maken hadden met reptielen uit de prehistorie. Om de eieren te kunnen onderzoeken maakt men gebruik van CAT-scans. Een andere methode om de eieren te onderzoeken is door middel van zuur. Het zuur wordt gebruikt om meerdere malen een dun laagje van het ei te verwijderen. Hierdoor heeft men de mogelijkheid om het binnenste gedeelte van het ei bloot te leggen en te observeren.

De tyrannosaurus rex

Mogelijk hadden pasgeboren tyrannosaurussen veren. Volwassen exemplaren hadden namelijk meer moeite om warmte kwijt te krijgen waardoor veren hun functie zouden verliezen. De snelheid van het metabolisme stond waarschijnlijk tussen die van hedendaagse krokodillen en vogels. Een studie heeft namelijk uitgewezen dat dinosaurussen niet geheel koudbloedig konden zijn vanwege hun actieve levensstijl. Grote hedendaagse reptielen zoals krokodillen moeten namelijk voor een lange periode onder de zon liggen om genoeg energie te hebben om te kunnen overleven. Dinosaurussen waren daarentegen veel in beweging. Ondanks dat er veel gefossiliseerde eieren van dinosaurussoorten zijn gevonden, is er nog geen gefossiliseerd tyrannosaurus-ei gevonden. Men heeft echter wel zacht weefsel gevonden waarin zelfs aders te zien zijn. Er is zelfs een kleine kans dat hier bloedcellen te vinden zijn. Het weefsel is gedeeltelijk transparant en buigzaam waardoor het moeilijk voor te stellen is dat het weefsel al zeventig miljoen jaar oud is.

Genetische overeenkomsten?

Het is anno 2016 nog onmogelijk om dinosaurus-DNA te vergelijken met het DNA van vogels. Er is namelijk nog geen dinosaurus-DNA gevonden omdat DNA vrij snel uiteenvalt. Het begint namelijk te ontbinden zodra de cel waarin het zich bevindt dood is. Onderzoekers vermoeden echter dat DNA van vogels een heleboel genetische overeenkomsten heeft met de uitgestorven diersoort. Met deze kennis experimenteren wetenschappers om dinosaurusachtige eigenschappen van kippen naar boven te halen. Wetenschappers hebben zelfs een kip met tanden weten te klonen.

Welke vogel is het meeste verwant aan de dinosaurus?

De struisvogel lijkt in sommige opzichten een directe nakomeling van sommige dinosaurussoorten. Deze vogel is de grootste vogelsoort op Aarde. Op de tweede en derde plaats staan de emoe en kasuaris. Struisvogels hebben enorme poten met scherpe klauwen. Deze poten zijn vergelijkbaar met hoe de poten er uit zagen van prehistorische reptielen. Hiernaast kunnen de vogels niet vliegen. De kasuaris staat bekend als de gevaarlijkste vogel ter wereld. Deze vogels vallen namelijk mensen aan wanneer ze zich bedreigd voelen. Ze gebruiken hierbij hun snavel en scherpe klauwen.