Het bijzondere uiterlijk van de prehistorische glyptodon

De glyptodon is een bijzonder gordeldier uit de prehistorie. Hij had bijzondere uiterlijke kenmerken. Hij had bijvoorbeeld een sterk schild dat zijn lichaam beschermde tegen allerlei roofdieren. Verder had hij nog andere manieren om zichzelf te kunnen verdedigen wanneer hij zich bedreigd voelde. Tevens had hij een uniek gebit waarmee hij zijn voedsel kon vermalen. Hoe zag de glyptodon er precies uit? Hoe jaagde de (oer)mens op dit zoogdier en in welke periode kwam hij voor?

De glyptodon

• Wanneer kwam de glyptodon voor?
• Het stevige pantser
• Lichaamsformaat en gewicht
• De indrukwekkende staart van de glyptodon

Wanneer kwam de glyptodon voor?

De glyptodon (familielid van de Glyptodontidae) was een gordeldier dat zo'n twee miljoen tot tienduizend jaar geleden op aarde voorkwam. Dit betekent dat hij tegelijk met de oermens heeft geleefd. Waarschijnlijk waren klimaatverandering en de jacht van de oermens de voornaamste redenen dat het dier uitgestorven is. Hiernaast leefde hij duizenden jaren zij aan zij met de moderne mens. Het vlees dat men toen kon bemachtigen van het dier werd namelijk als voedsel gebruikt. Om een glyptodon te kunnen doden moesten de jagers effectieve wapens creëren. Hierbij werden er bijvoorbeeld speren gebruikt om op veilige afstand te kunnen blijven. Hiernaast moesten zij op zoek gaan naar de zwakke delen van het dier die minder beschermd zijn door zijn stevige huid en pantser. Mensen waren dankzij hun intelligentie een grotere bedreiging dan de vele roofdieren die in deze periode leefden.

Bijzondere kenmerken die ontdekt werden aan de hand van fossielen

In totaal heeft men van meer dan honderd verschillende individuen van fossielen gevonden. Dankzij dit grote aantal heeft men een duidelijk beeld van hoe hij eruitzag. Deze fossielen zijn in zowel Noord- als Zuid-Amerika gevonden. Hierdoor kan men concluderen dat ze deelgenomen hebben aan de "Great American Biotic Interchange". Dit was een gebeurtenis die zo'n drie miljoen jaar geleden plaatsvond waarbij Noord- en Zuid-Amerika met elkaar verbonden waren. Omdat de continenten aan elkaar gekoppeld waren konden allerlei prehistorische diersoorten zich verspreiden.

De glyptodon heeft zijn naam gekregen vanwege de scherpe kiezen die hij heeft. Hij had echter geen voortanden waardoor hij de voorkant van zijn bek alleen kon gebruiken voor het lostrekken van planten. Het meest opvallende aan deze gordeldier was zijn bijzondere schild. Wetenschappers vermoeden dat zijn schild door toenmalige jagers werd gebruikt om hierin te kunnen schuilen tijdens koude en natte periodes.

Het stevige pantser

De glyptodon staat bekend om zijn sterke pantser of rugschild dat het grootste gedeelte van zijn lichaam beschermde. Dit schild had een ronde vorm en bestond uit talloze hoornplaatjes. Zijn pantser zorgde ervoor dat hij veilig was voor de vele grote roofdieren uit de oertijd. Veel van deze carnivoren hadden namelijk grote slagtanden waarmee ze hun prooi konden vangen. Naast de stevigheid beschermde de ronde vorm van het schild zijn lichaam. Hierdoor hadden roofdieren namelijk geen houvast om het prehistorische gordeldier te kunnen doden. Het gordeldier at zelf slechts plantaardig voedsel om te kunnen overleven.

Lichaamsformaat en gewicht

Dit prehistorische zoogdier kwam in allerlei maten voor. Sommigen werden slechts vijftig kilo zwaar. Wetenschappers hebben echter ontdekt dat sommigen zelfs zo'n twee ton zwaar konden worden. Deze glyptodons konden een hoogte bereiken van maximaal twee meter. Hiernaast konden ze een lengte bereiken van meer dan drie meter. Deze dieren konden echter slecht tegen licht. Ze hadden namelijk weinig zicht wanneer ze in open plekken onder de zon liepen. Op plaatsen waar het dichtbegroeid was kon hij echter beter zien. Het enorme lichaamsformaat was een belangrijke eigenschap die ervoor zorgde dat hij desondanks veilig was voor roofdieren. Zijn wervelkolom bestond in totaal uit dertien rugwervels. Hiervan waren er in totaal vier wervels die zeer dicht op elkaar lagen waardoor ze moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Tevens waren de wervels die zich aan de voorzijde van het lichaam bevonden groter dan de achterste wervels.

De indrukwekkende staart van de glyptodon

Naast zijn sterke rugschild en enorme lichaamsgrootte had hij een andere eigenschap die hem beschermde. Aan het einde van zijn staart had hij namelijk een zware knots. Deze staartknots kon wel zeventig kilo zwaar worden. Hiernaast hadden sommige familieleden van de Glyptodontiaefamilie stekels rondom hun staart waarmee ze vijanden levensgevaarlijk konden verwonden. Zijn tegenstander kon hij namelijk gericht raken met één van deze stekels. Dit zorgde ervoor dat er een enorme kracht terechtkwam op de plek waar de stekel zijn vijand trof. Hiernaast bestond zijn staart uit stevige beenachtige ringen. Per soort verschilde de afstand tussen deze ringen. Hij kon zijn staart gebruiken om zijn voedsel te verdedigen of om aantrekkingskracht op te bouwen met het andere geslacht.