Valsmunterij, onder-karaats goud en valse goudstaven

Bekend zijn de chocolade-euro’s voor kinderen die 'verguld' zijn met goudkleurig papier. Niemand zal ze als betaling accepteren. Anders is het als we een goedkoop metaal met het zelfde gewicht als goud van een goudlaag voorzien. Vals goud vormt een gevaar, omdat de waarde van geld is gebaseerd op het vertrouwen dat er goud voor gekocht kan worden. Goud behoudt zijn waarde al duizenden jaren. Als men twijfelt of het goud bij de banken wel echt is, wat dan? Het aantal valse goudstaven in de wereld neemt toe (anno 2017). Twee gewapende mannen hebben in 2015 het Geldmuseum in Curaçao overvallen, eigendom van de Centrale Bank en twee goudbaren gestolen. De goudstaven bleken niet echt, zijn er soms meer goudstaven niet echt? Is dit een aanleiding tot de volgende crisis in het kapitalistische systeem?

• De methoden van de vervalsers
• Onder-karaats gouden sieraden
• Pyriet
• Fysiek goud
• Valse goudstaven
• De winst op een valse goudstaaf
• Het testen van goud
• Goudvoorraad bij de centrale banken
• Nawoord

De methoden van de vervalsers

We onderscheiden naar gelang de toegepaste techniek de volgende soorten vervalsingen:

• Onder-karaats goud: door goud te legeren met goedkopere metalen tot onder de opgegeven karaat. Dit gebeurt vooral bij gouden sieraden.
• Bestaande goudbaren worden uitgeboord en gevuld met wolfraamstaven die dezelfde dichtheid hebben als goud. Het voordeel is dat de originele merktekens van de goudstaaf bewaard blijven.
• Wolfraamplaat bedekt met een goudlaag. Goudstaven worden in twee plakken gesneden, in beide plakken wordt een kamer gefreesd en vervolgens worden de twee plakken weer op elkaar gelegd met een plaat wolfraam ertussen. De naad wordt daarna dichtgesmolten en afgewerkt.

Onder-karaats gouden sieraden

In 2004 vroeg een team van onderzoekers in de VS bij juweliers naar gouden sieraden die ten minste 10 karaats zijn; minder dan 10 karaat (ongeveer 42% goud) mag in de VS wettelijk niet worden verkocht als goud. Alles onder de 10 karaat in de Verenigde Staten is geen goud maar een geel metaal. Particulieren worden opgelicht, men ziet niet het verschil tussen 8, 9 en 10 karaat. Leveren onder de door de leverancier opgegeven karaat komt algemeen voor.

Met in 2004 een omzet in de VS in gouden sieraden van circa 16 miljard dollar vraagt het onder-karaats leveren de aandacht van de overheid. Veel zogenaamde ‘gouden’ sieraden waren niet veel meer dan verguld metaal. Een stel andere sieraden die volgens opgaaf 10-karaats waren bleken bij het testen slechts 8 karaats te zijn. Als de onderzoekers terug gaan naar de juwelier en de manager vertellen dat de gekochte artikelen geen echt goud zijn, zegt deze van niets te weten en beschuldigt zijn leverancier. De onderzoekers werden bedrogen in meer dan de helft van de 22 zaken die ze in de VS bezochten, wat niet automatisch betekent dat de juwelier bewust bedrog pleegt; hij is niet de fabrikant en is niet verplicht binnenkomende zendingen op echtheid te testen. Meeste bedrog vindt plaats met het onder-karaats leveren van minder dure 10-karaats en 14-karaats producten, omdat de controle minder streng is en de kopers niet over de benodigde kennis en ervaring beschikken om de kwaliteit van het goud te beoordelen.

Overigens is het goudgehalte van sieraden gemakkelijk met oppervlaktetesten vast te stellen.

Pyriet

Pyriet of ijzerkies is een mineraal met als formule FeS2 (ijzer(II)disulfide). Het mineraal is een ijzer- en zwavelerts met een metaalachtige gele goudglans. Het wordt ook klatergoud genoemd omdat het vaak voor goud wordt aangezien. Tijdens de goudkoorts in de VS werden met een ertsmonster met geel glanzend pyriet mensen bedrogen, die dachten dat ze een goudmijn kochten.

Fysiek goud

Gewicht en afmetingen van veel gebruikte goudstaven.

Valse goudstaven

Wolfraam heeft dezelfde dichtheid als goud. Een valse goudstaaf moet overeenkomen met kleur, hardheid, dichtheid en de chemische eigenschappen van echt goud. Om een nepgoudstaaf te maken heeft men een wolfraamstaaf nodig die circa 3 mm kleiner is dan een echte goudstaaf. Vervolgens wordt deze wolfraamstaaf rondom 'verguld' met circa 1,5 mm goud. Deze staaf heeft hetzelfde gewicht als goud, ziet er uit als goud en voelt aan als goud. De goudmantel van 1,5 mm is voldoende om de gebruikelijke oppervlaktetesten te doorstaan.

Valse goudstaaf gevuld met wolfraam

In New York en in Engeland zijn in 2012 namaakgoudstaven opgedoken die gekocht waren bij een handelaar met een goede naam. Het bleek bij controle dat meerdere goudstaven vals waren. De Zwitserse fabrikant van de goudstaven bevestigde dat alle merktekens origineel zijn. Aan één zijkant zijn naast elkaar vijf gaten geboord die gevuld zijn met wolfraampennen. De goudstaven van 500 gram hadden een waarde van circa 18.000 dollar per stuk. In Londen en in Duitsland doken in diezelfde periode valse staven op en er waren berichten over met wolfraam gevulde goudstaven in Azië, China en Vietnam.

Valse goudstaaf gevuld met een wolfraamplaat

Als er veel vals goud op de markt is, dan is er in werkelijkheid minder aanbod van fysiek goud dan is ingecalculeerd bij het ontstaan van vraag en aanbod. De goudprijzen stijgen en er vindt een toename plaats van aankopen van gouden munten en kleine goudbaren zoals 1 ounce-formaten en 0,2354 ounce-munten, omdat het vervalsen van kleine formaten goud niet rendabel is. Bij het maken van vervalsingen wordt meestal uitgegaan van 10 troy ounce-goudstaven die in lengterichting worden doorgesneden en in de twee helften wordt een kamer gefreesd die gevuld wordt met een wolfraamplaat. De deelnaad wordt rondom dicht 'gesmolten' en bijgewerkt.

De winst op een valse goudstaaf

Een 10 kilogram nepgoudstaaf heeft (anno 2017) voor de vervalser een kostprijs van circa $ 50.000 en brengt als goudstaaf circa $ 400.000 op. Een winst van $ 350.000. Deze grote winst trekt criminelen aan.

Het testen van goud

De eenvoudige niet-destructieve testmethoden die de juwelier en de particulier ter beschikking staan zijn:

• Visueel onderzoek
• Hardheidstest
• Magneettest
• Dichtheidstest
• Keramische plaat-test
• Salpeterzuurtest

Met deze tests kan men geen massieve goudstaaf onderscheiden van een valse goudstaaf met een wolfraamkern. De valse goudstaaf is uiterlijk gelijk aan een echte staaf. De zuurtest geeft hetzelfde resultaat, de wolfraamstaaf is evenals het goud niet magnetisch en ook het gewicht is het zelfde. Alle voorgenoemde testen bevestigen dat het echt goud is. Met deze niet-destructieve tests wordt alleen de buitenkant van de staaf getest. De magneettest gaat wel door het inwendige van de staaf maar wolfraam is als goud niet magnetisch. De certificaten bij de valse staven en de ingeslagen merken worden eveneens vervalst. Boren in de staven kan de vervalsing aantonen maar dan zijn de staven niet te verkopen en moeten daarna gerecycled worden.

De valse staaf is wel te ontmaskeren met niet-destructief röntgen- en ultrasoon onderzoek en uiteraard in het uiterste geval door omsmelten en opnieuw gieten wat kostbaar is.

Niet-destructief röntgen- en ultrasoon onderzoek
Met ultrasone apparaten spoort men met behulp van geluidstrillingen onzuiverheden in metalen op. Met dit soort apparaten kan op niet-destructieve wijze worden onderzocht of er een ander materiaal in een goudstaaf verwerkt is. Voor het testen van goudstaven wordt deze technologie steeds vaker toegepast.

Wie goud koopt in kleine coupures (maximaal 1 troy ounce bijvoorbeeld), loopt minder risico bedrogen te worden omdat het vervalsen van kleine goudstaven en munten voor vervalsers minder winstgevend is. Wel kan er natuurlijk nog steeds sprake zijn van onder-karaats goud.

Chips in goudstaven

Enkele goudraffinaderijen stoppen tegenwoordig (2017) een chip in goudstaven waardoor nagegaan kan worden of er met het goud geknoeid is. Maar die chips kunnen nagemaakt worden.

Goudvoorraad bij de centrale banken

Tijdens het werken met de goudstandaard functioneerde het goud van centrale banken als dekking van het geld in circulatie. Dat is niet meer het geval. De waarde van het geld is niet meer gekoppeld aan de waarde van goud. Maar toch kunnen particulieren goud kopen met hun geld. Zouden ze allemaal hun geld omzetten in fysiek goud dan zal blijken dat er niet genoeg goud is om aan de vraag te voldoen. Het geld wordt niet meer gedekt door goud in de kluizen van de centrale banken.

De centrale banken houden wel een goudvoorraad aan voor als er een tijdelijke bankcrisis uitbreekt. Ook dient het goud als dekking om goederen te kunnen kopen door landen als betaling in hun valuta niet geaccepteerd wordt wegens bijvoorbeeld hyperinflatie.

Het achterhouden van informatie

Er gaan sinds 2012 geruchten dat met de goudvoorraad in Fort Knox in de VS iets aan de hand is. Amerikaanse politici eisen dat de FED zijn archief beschikbaar stelt voor onderzoek naar de kwaliteit, dus de echtheid van het goud. De FED weigert: de uitspraak van de Internationale Centrale Banken is dat het bij hun opgeslagen goud niet gesmolten mag worden, dat geeft ruimte voor twijfel aan de goudkwaliteit bij deze banken. Dat kan het begin zijn van een financiële crisis.

Nawoord

Geld is een kwestie van vertrouwen, het is een tegoedbon; het heeft waarde zolang men er iets voor kan kopen. Men kan er goud voor kopen bij de bank, daardoor levert de winkel je iets voor geld. De winkelier wordt indirect met goud betaald. Zonder het vertrouwen er goud voor te kunnen kopen, verliest het geld zijn functie en zijn we terug bij de ruilhandel. Geld is oorspronkelijk niets meer dan een schuldbekentenis van de centrale bank die er desgewenst goud voor levert.