Buurtbatterij voor energieopslag: is dat wel veilig?

Een buurtbatterij of smart storage is een huisje of container dat diverse lithium-ion-accu’s en regelapparatuur huisvest. Deze units zijn bedoeld om stroom die is opgewekt door onder meer zonnepanelen van particulieren maar niet direct nodig is, lokaal op te slaan. Het is daarmee een duurzame vorm van energieopslag omdat het door de lokale opslag van elektriciteit het netwerk minder belast en piekstroom voorkomt. Er zijn echter wel veiligheidsrisico's aan verbonden. Zo heeft de brandweer in 2018 haar zorgen geuit over het uitblijven van regelgeving waardoor zij vaak niet op de hoogte is van de plaatsing van een buurtbatterij in haar regio. Als er brand uitbreekt in een buurtbatterij kan dit door het vrijkomen van giftige gassen namelijk wel grote gevolgen hebben, zo bleek in 2017 in België.

Buurtbatterij en veiligheid

• Wat is een buurtbatterij?
• Bezorgdheid over de veiligheid
• Wat te doen bij zorgen over een buurtbatterij in de wijk?

Wat is een buurtbatterij?

Steeds meer mensen wekken zelf stroom op, met name door zonnepanelen op het dak. Daarmee wordt op een zonnige dag echter vaak meer elektriciteit opgewekt dan daadwerkelijk op dat moment nodig is. De extra opgewekte stroom wordt dan afgevoerd naar elders, terwijl als men 's avonds weer stroom nodig heeft dit van elders terug naar de wijk moet. Veel effectiever is het daarom als de stroom in de wijk zelf kan blijven. Het net wordt dan minder zwaar belast - piekstroom wordt voorkomen - en er zijn minder dure kabels en andere uitbreidingen aan het ondergrondse netwerk nodig. Het is de zogenoemde buurtbatterij die in deze behoefte voorziet. Van de buitenkant ziet zo'n buurtbatterij of smart storage eruit als een soort huisje of grote container. Binnenin de container bevinden zich een aantal lithium-ion-accu’s en regelapparatuur. Deze zorgen ervoor dat de opgewekte stroom die niet direct nodig is lokaal kan worden opgeslagen. De buurtbatterij wordt vaak gepresenteerd als een vorm van duurzame energieopslag, maar is zo'n unit ook veilig?

Bezorgdheid over de veiligheid

In 2017 zagen we in Nederland de eerste pilots met buurtbatterijen in onder meer Haarlemmermeer (Rijsenhout), Ridderkerk, Etten-Leur en Weert en de units zijn vanaf dat moment in verschillende wijken uit de grond geschoten. In 2018 is naast het stadion van ADO Den Haag een smart storage unit geplaatst waar elektrische auto's kunnen worden opgeladen. Dit lijkt allemaal positief maar de brandweer heeft zo haar zorgen over wat zij ook wel een 'ongecontroleerde wildgroei' aan smart storages noemt. Anno 2018 is er namelijk nog geen wetgeving toegesneden op de containers met lithium-ion-accu’s waardoor er bijvoorbeeld ook geen verplichting bestaat om aan de brandweer te melden dat ergens zo'n unit geplaatst is. De brandweer wijst erop dat als er iets fout gaat en er brand ontstaat in een van deze elektriciteitsopslagsystemen dit een zeer groot risico is. Er ontstaat dan namelijk een chemische brand waarbij giftige gassen vrijkomen. Toen in 2017 in Drogenbos in België een buurtbatterij in brand vloog moesten veertig omwonenden in het ziekenhuis worden behandeld wegens ademhalingsproblemen door het inademen van de giftige gassen. Deze gassen waren toen in een omtrek van vijf kilometer rondom de buurtbatterij meetbaar.

Energiebedrijven die de buurtbatterijen plaatsen - onder meer Engie en Liander - geven aan dat de elektriciteitsopslagsystemen wel degelijk veilig zijn. Zo geeft een woordvoerder van Engie bijvoorbeeld in het programma Eenvandaag aan dat de buurtbatterijen van dit bedrijf voorzien zijn van een systeem dat bij brand alle zuurstof uit de container zuigt waardoor het vuur direct dooft. Het is echter niet bekend of alle in Nederland geplaatste unit met een dergelijk systeem zijn uitgerust.

Wat te doen bij zorgen over een buurtbatterij in de wijk?

Is er in jouw wijk recent een buurtbatterij opgedoken die overtollige stroom opgewekt door zonnepanelen opslaat? De units zijn vaak eenvoudig te herkennen. Velen zijn voorzien van een banner van het energiebedrijf dat er eigenaar van is. Als je bezorgd bent over een buurtbatterij in jouw wijk dan kun je navraag doen over de veiligheid. Zo kun je contact opnemen met het energiebedrijf dat de buurtbatterij geplaatst heeft en vragen naar de veiligheidssystemen waarmee de container is uitgerust. Ook kun je contact opnemen met de gemeente of de brandweer (niet-noodnummer) en vragen of zij op de hoogte zijn van de plaatsing van de buurtbatterij en of er een veiligheidsprotocol voor calamiteiten is opgesteld. Op deze manier draag je zelf bij aan de veiligheid in je wijk.