Is het al tijd?

Wie heeft zijn ouders nog nooit zeggen:“wat vliegt de tijd toch snel voorbij”. Tijd is in deze maatschappij erg belangrijk. Niemand komt eronderuit. Kijk maar naar schooltijden. Nu en later zullen we ons ook in het bedrijfsleven hierop aan moeten passen.

Schaduw van tijd

In onze tijd heeft iedereen wel een horloge en/of klok. Maar dit is niet altijd zo geweest. Vroeger moesten mensen zonder klok of kalender de tijd zien te bepalen. Ze hadden hiervoor een aantal verschillende methodes bedacht. Enkele bekende methodes waren de zonnewijzer, de waterklok, een kaars, de maan en de sterren.

Schaduw en zon

Bij de zonnewijzer is het principe dat men een stok in de grond steekt en doormiddel van de stand van de schaduw werd de tijd bepaald. de zonnewijzer is zo’n 4000 jaar voor CHR uitgevonden door de Egyptenaren. Dit instrument was voor hen erg gemakkelijk, omdat de zon vaak bij hun scheen. Een aantal verschillende zonnewijzers zijn: Zonnekompas, zelfrichtende, zonnewijzer Azimutzonnewijzer, Brou -zonnewijzer, Poolstijl-zonnewijzer en de puntzonnewijzer. Deze zonnewijzers gaan allemaal van het zelfde principe uit.

Probeer ook zelf eens een zonnewijzer te maken. Dit doe je door een stok in de grond te steken en elk uur een streep te zetten.

Tijd en water

Maar er waren ook tijden dat er geen zon scheen. Hiervoor had men de waterklok bedacht. Het principe is hierbij dat het water van het ene bekertje druppelt in het andere bekertje. Men gaf een bepaalde waarde aan de tijd waarin dit gebeurde. En stelde bijvoorbeeld vast dat het leeg druppelen van het ene bakje 1 uur koste.

Tijd via de kaars

Een derde mogelijkheid om te kijken hoelang iets duurde was via een kaars. Mensen zetten op een kaars strepen. Het bereiken van zo een streep koste een bepaalde tijd. Ook dit kun je zelf doen. Pak een kaars en zet alle strepen evenredig van elkaar af. Het bereiken van de streep zal steeds even veel tijd kosten. Op deze manier is de tijd in grove lijnen te bepalen.

Elke keer opnieuw

Men verdeelde vroeger de tijd in terugkomende periodes van gebeurtenissen uit de natuur. Zoals de afwisseling van jaargetijden, de grootte en vorm van de maan en de stand van de zon. Met de maan werkte het als volgt: het is bekend dat de maan in 29,5 dagen om de aarde draait. De periode tussen tweemaal nieuwe maan was geschikt voor tijdrekening, en de maand was daarmee geboren. De tijdsduur van de maand lag zo niet helemaal precies vast. Daarom moest er een priester aan te pas komen wiens taak het was om de hemel goed in de gaten te houden en naar de maan te kijken.

Tijd van vroeger

Ook vroeger waren tijd en kalender al belangrijk. Dit is in veel verschillende volkeren te zien zoals bij de Maya’s. De Maya’s gebruikten hun kalender om voorspellingen te doen op religieus en astronomisch gebied, maar ook om met behulp van de stand van de zon, maan en planeten te kijken wanneer ze moesten zaaien en oogsten. De Maya’s hadden een ingewikkelde manier om de datum te berekenen. In tegenstelling tot ons gebruikten zij geen dagen maar “tuns”. Een tun is 360 dagen. In kalenders stelden ze bij een bepaalde hoeveelheid tuns een bepaald plaatje op, en verwerkten die dus in Hiërogliefen. Inmiddels is van de meeste hiërogliefen bekend wat ze ongeveer betekenden.

Tijd van dichterbij

De slingerklok is door Christiaan Huygens in 1957 uitgevonden. Deze klok werkt doordat een slinger heen en weer gaat. Doordat de krachten op de slinger van buitenaf klein zijn zal de slinger constant blijven bewegen.

Door en door

Door de slinger steeds een zetje te geven voorkom je dat hij uitgeslingerd raakt. Dit doet men door gewichten steeds weer naar boven te trekken.

Een verbetering aan de slinger is om de slingerlengte temperatuursonafhankelijk te maken. Dit deed men door F( ijzer) aan de buitenkant te plaatsen. Op deze manier had C ( koper ) minder plek om zich uit te zetten en dus bleef de slingertijd bijna geheel constant.

Wat is de seconde?

De seconde is een van de belangrijkste tijdseenheden. Om de seconde te standaardiseren werd een gemiddelde dag gedefinieerd, en de seconde werd één 86.400ste daarvan (60 x 60 x 24). Deze definitie voldeed eerst prima, maar later kwam men erachter dat de aarde steeds langzamer ging draaien en dat de gemiddelde dag niet meer zo constant was als men zou willen. Daarom werd de gemiddelde dag van het jaar 1900 als officiële uitgeroepen. De seconde werd één 31556925,9747ste van die gemiddelde dag. Later werd deze definitie internationaal vastgelegd. Sindsdien worden er af en toe schrikkelseconden aan de officiële tijd toegevoegd om er voor te zorgen dat deze in de pas blijft lopen met de draaiing van de aarde.

De atoomklok

Een atoomklok is een klok die als basis voor zijn tijdmeting gebruik maakt van atomen. De trilling is constant en onafhankelijk van de omgeving en heeft een afwijking van 1 seconde per 30 miljoen jaar. Vroeger waren atoomklokken wel enkele kubieke meter groot en verbruikten veel energie. Tegenwoordig zijn er kleinere atoomklokken ter grootte van rijstkorrels.

Tijdzones

De tijd in Greenwich is de standaardtijd in de wereld, want vanuit Greenwich wordt de tijd in andere landen bepaald. De aarde is namelijk in 360 graden verdeeld en om de 15 graden is er een tijdsverschil van 1 uur met Greenwich. De landsgrenzen spelen hierbij ook een belangrijke rol, want zij bepalen de tijd in een land. Bijvoorbeeld wanneer een land voor 70% in een tijdzone ligt bepaald die tijdzone de tijd in het gehele land.

Zo verandert binnen een tijdzone de tijd ook, zomer- wintertijd. De zomertijd in de US begint om 2 uur 's nachts op de eerste zondag van april. De wintertijd begint om 2 uur 's nachts op de laatste zondag van oktober. In elke tijdzone wordt er rekening gehouden met de plaatselijke tijd om over te schakelen. In Europa begint en eindigt de zomertijd anders dan in de VS, want hier begint het om 1 uur 's nachts Greenwich Man Time voor de gemeenschap. De zomertijd begint op de laatste zondag van maart en de wintertijd begint op de laatste zondag van oktober. In de lente wordt de klok 1 uur vooruit gezet en in de herfst een uur terug.

Kalenders

De Chinezen, joden, islam en de christenen hebben allemaal een andere soort kalender, dus een andere jaartelling. In China hadden ze vroeger een maankalender, die gebaseerd is op de maan, want bij de nieuwe maan breekt de nieuwe maanmaand aan. Hierdoor heeft een maankalender per maand gemiddeld 29,5 dagen en 12 maanden per jaar dat is uitgerekend 354 dagen. Maar sinds 1912 wordt de westerse (Gregoriaanse) kalender gebruikt. Tegenwoordig gebruiken ze de maankalender nog steeds voor de Chinese feestdagen. De Joodse kalender is ook een maankalender. Alleen de joodse kalender heeft speciale namen voor iedere maand en ook dertien maanden in plaats van twaalf per jaar. De islamitische kalender is wel een maankalender, maar heeft wel weer 12 maanden (door religieuze redenen mochten dit geen 13 maanden zijn), hij heeft wel net als de Joodse kalender speciale namen voor de maanden. De Gregoriaanse is de christelijke kalender wat eigenlijk een zonnekalender is en daarom de dagen per maand meer. Met een schrikkeljaar binnen 4 jaar. Deze laatste kalender wordt internationaal overal gebruikt om verwarringen te voorkomen.

Pasen en Ramadan

Waarom nou de Ramadan elke keer weer in een ander seizoen valt ligt aan de telling van de islamitische kalender wat verschilt in het aantal dagen, omdat het een maankalender is met 12 maanden heeft het jaarlijks maar 354 dagen, dit aantal is vergeleken met de christelijke kalender minder, want de christelijke kalender heeft namelijk 365 dagen per jaar waardoor de ramadan elke keer weer in een ander seizoen valt. De joodse kalender is wel een maankalender, maar heeft dertien maanden, hierdoor blijft Pasen wel elke keer in de zelfde tijd.

Kortom, onze maatschappij kan niet meer zonder klokken, kalenders en alles wat met de tijd te maken heeft. Als je je ouders nu een keer hoort zeggen:“wat vliegt de tijd toch snel voorbij”, dan moet je maar eens aan dit artikel terugdenken!