Laat je onderbewuste je aan creatieve ideeën helpen

Je moet een ruimtelijk probleem zien op te lossen, je zit muurvast. Je zoekt een treffend woord, je brein is blanco. Je worstelt met een gecompliceerde kwestie, je komt er niet uit. Wat doe je? Geef je het op? Zeg je: “Ik kan het niet. Daar ben ik niet goed in. Ik ben helemaal niet creatief.”? Dat is niet nodig. Alles wat je nodig hebt is voldoende bewegingsvrijheid om te ontspannen en wat tijd om na te denken; incubatietijd! Concreet betekent dat, dat je jouw bewustzijn even op iets heel anders richt en het onderbewuste het werk laat doen.

Creatieve ideeën

Als je baas bent over je eigen tijd, zal dat geen moeite zijn. Wanneer je op je werk ergens mee worstelt, is het belangrijk dat je voldoende bewegingsvrijheid krijgt om te ontspannen, je veilig te voelen, op je gemak te zijn. Word je echter steeds op je vingers gekeken, of continu gestoord door telefoontjes, vergaderingen en andere besprekingen of heb je het gewoon te druk om een denkpauze (een pauze om niet te denken!) in te lassen, dan moet je op zoek naar andere manieren om aan creatieve ideeën te komen.

Probleem

Al denkend proberen we grip op de wereld te krijgen. Daartoe moeten we de gigantische informatiestroom ordenen, de informatie categoriseren. Wat ons niet boeit vergeten we, wat ons intrigeert slaan we op. Denken vergt een proces van selecteren, verwerken, opslaan en terughalen. Daardoor zijn onze hersens in staat supersnel en correct te reageren. Onze aandachtsspanne is echter beperkt. We kunnen niet aan alles tegelijk aandacht schenken. Gelukkig is dat ook niet nodig. Wie auto rijdt kan tegelijkertijd gerust op een probleem broeden, of een geanimeerd gesprek voeren en en passant naar de filemeldingen luisteren.

Aandacht stuurt ons denken

Onze aandacht reageert sterk op prikkels. Zijn die prikkels sterk, levendig, verrassend of gewoon heel dichtbij, dan dringen ze tot onze hersens door. Aandacht stuurt ons denken. We kunnen hem naar buiten richten, of op onze eigen gedachten en gevoelens. We kunnen ons met veel eenvoudige zaken tegelijk bezighouden of ons concentreren op één complex probleem. We kunnen onze aandacht bewust sturen (het probleem) of laten sturen (de filemelding).

Neuronen

Onze hersens bestaat uit 50 tot honderd miljard (100.000.000.000) neuronen oftewel gespecialiseerde hersencellen. Elk neuron kan 5000 tot 10.000 verbindingen aangaan met andere neuronen. Een neuraal netwerk is een verbinding tussen een groot aantal neuronen. In reactie op binnenkomende signalen geeft een neuron een stimulerend of remmend signaal af naar omliggend neuronen. En die kunnen op hun beurt ook weer reageren. Dit kan zowel opeenvolgend als parallel gebeuren. Kortom: er zijn gigantisch veel verbindingen tussen hersencellen mogelijk.

Efficiënt

Dat het in je hersenpan geen chaos wordt mag gerust een wonder heten. Dat komt doordat het brein heel efficiënt werkt. Vergelijk het met je eigen gedrag: als je auto altijd op dezelfde plek staat, kun je hem steeds snel en gemakkelijk terugvinden. Zet je hem een keer ergens anders, dan zoek je je suf. Zo is het ook met neuronen. Zodra je de goede weg gevonden hebt verlopen de signalen meestal volgens dezelfde route.

Patroon

Daardoor ontstaan er patronen. De informatie die onze hersens bereikt wordt patroonmatig herkend, verwerkt, aangevuld en opgeslagen. Wanneer een weg zelden gebruikt wordt moeten je hersens harder werken. Het kan echter als voordeel hebben dat je een ontdekking doet; je vindt bijvoorbeeld een straat waar je nog gratis kunt parkeren. Dat heb je dan toch maar fijn ontdekt.

Onderbewuste

Ja, zo gaat dat. Het natuurlijke creativiteitsproces verloopt dikwijls grillig en individueel. Feit is dat het probleem waarmee je worstelt, je gevangen houdt binnen een bepaalde context (je draait jezelf vast in een kringetje). Dit verhindert je om spontaan een verband te leggen met de oplossing, aangezien die buiten de context ligt. Er is maar één manier om daaraan te ontkomen: ontspan!

Deblokkeren

Alles wat je hoeft te doen is je onderbewuste de tijd geven om het probleem te helpen oplossen. Je mag erop vertrouwen dat het onderbewuste werkt als een intuïtieve leidraad, die voor bepaalde paden kiest en andere links laat liggen. Inderdaad. Het onderbewuste heeft onderscheidingsvermogen! Wat je ook doet, of je nu de ramen gaat lappen, onkruid gaat wieden, de hond uitlaat of met collega’s kletst, het gaat erom dat je jouw geblokkeerde geheugen deblokkeert.

Hersens

Kortom: neem de ruimte en tijd om je aandacht even af te leiden. Als je hersens overuren maken, zijn ze te gespannen om nog iets te produceren, of liever: ze produceren wellicht, maar dat is lopende band werk, erg creatief is het niet. De meest creatieve invallen ontstaan als we niet meer op een probleem gefocust zijn, als we de hersens even opschudden. Nadat we ons eerst bewust met het probleem hebben beziggehouden, het voorwerk gedaan hebben. Dan kunnen alle bezigheden die we op routine kunnen doen, onze hersens adempauze gunnen. Ze kunnen ontsnappen uit de rat race, uit het kringetje, en de verbanden leggen die je/ons aan een creatief idee helpen.