Schrijven volgens de wetenschappelijke cyclus

Welk vakgebied je ook neemt binnen de wetenschap, ze volgen allemaal vastgestelde wetenschappelijke richtlijnen voor onderzoek en schrijven volgens de wetenschappelijke cyclus. Onderzoek is voortborduren op vorige ontdekkingen van anderen met nieuw, eigen werk en het rapporteren van onderzoek is dus zeer belangrijk, want anders weten wetenschappers niet van elkaar wat ze gevonden hebben. Hoe zit een wetenschappelijk artikel in elkaar en waarom is dat zo?

Abstract
Introductie
Achtergrond/Theorie
Methode
Resultaten
Discussie

Abstract

De meeste artikelen in journals (wetenschappelijk tijdschriften) beginnen met een abstract, een samenvatting. Hierin wordt kort het onderzoek uitgelegd aan de hand van vijf stappen:
[OLIST]Aanleiding tot het onderzoek (theorie)

Een abstract / Bron: Cavender & Deutsch

Reden om dit te onderzoeken
Kort overzicht uitvoering van het onderzoek
Belangrijkste resultaten van het onderzoek
Conclusies die daaruit getrokken kunnen worden[/OLIST]

Hoewel je dus de belangrijkste informatie krijgt via een abstract, is het zelden genoeg om alleen dat te lezen. Je kunt pas echt de methodiek van de wetenschapper(s) beoordelen als je daar het fijne vanaf weet. En je kunt pas echt beoordelen of de conclusies juist zijn als je het hele plaatje begrijpt.

Het is gebruikelijk dat het abstract in het Engels is, ook als het artikel in een andere taal is geschreven. Dit maakt het onderzoek toegankelijk voor de hele wereld.

Introductie

Deze wordt soms samengevoegd met de achtergrond in nummer 3, maar als deze op zichzelf staat, biedt het een uitbreiding van de aanleiding en reden tot het onderzoek.

Achtergrond/Theorie

In dit deel legt de wetenschapper uit welke theorieën en eerdere kennis ten grondslag liggen aan het onderzoek. Hierin verwerkt de wetenschapper dus verwijzingen naar andere wetenschappelijke literatuur. Hij/zij legt nieuwe verbanden, toont discussies en contrasten.

Hypothese: het ijs zal niet breken / Bron: Woodleywonderworks, Flickr (CC BY-2.0)

In dit deel vinden we ook de hypothese die de wetenschapper gaat testen. Een hypothese is een aanname of veronderstelling die de wetenschapper doet. We praten over de H-nul (H₀) en H-een (H₁) hypothese. De H₀ houdt in dat de wetenschapper zegt dat hetgeen waarvan hij/zij denkt dat het een effect heeft, geen effect zal hebben. Als je bijvoorbeeld verwacht dat het ijs breekt als je erop staat, dan is de H₀ dat het niet zal breken. H₀ is dat het vallen op de vloer geen effect zal hebben op het glas. Je H₁ is dus datgene wat je verwacht, in het voorbeeld dat het ijs zal breken, omdat het nog niet hard genoeg gevroren heeft.

Op basis van onderzoek en statistische berekeningen probeer je te bewijzen dat H₀ niet waar is en we met redelijke zekerheid aan mogen nemen dat H₁ waar is. Uiteraard totdat iemand anders of jijzelf dat weer met bewijs onderuit kan halen. Soms test een wetenschapper voor meerdere mogelijke uitkomsten en krijg je dus ook H₂, H₃, etc.

Methode

De methodesectie legt uit hoe het onderzoek precies is uitgevoerd. De wetenschapper beschrijft dus de precieze stappen van het experiment. Hierbij horen o.a. bij informatie over hoeveel proefpersonen er waren, welke leeftijd ze hadden, hoeveel mannen en vrouwen, of ze betaald werden, welke instructies ze kregen, welke apparatuur is gebruikt, waar het onderzoek werd afgenomen en hoe het experiment eruit zag.

Experiment / Bron: Tiburi, Pixabay

Het doel van de methodesectie is niet alleen correct beschrijven wat er gedaan is voor de duidelijkheid, maar ook andere wetenschappers de mogelijkheid geven de methode te beoordelen. Is het gebruikte experiment wel een adequate test van de hypothese? De details van de methodesectie moeten voldoende zijn voor een andere wetenschapper om exact hetzelfde experiment elders, met andere personen en op een ander moment uit te voeren. Op die manier kan vervolgonderzoek plaatsvinden, maar ook controle en correctie.

Resultaten

Nadat duidelijk is geworden hoe het onderzoek heeft plaatsgevonden, worden de resultaten besproken. Het gaat hierbij puur om de statistische analyse. De wetenschapper legt uit welke statistische methode hij heeft toegepast en wat daarvan de resultaten waren.

Een significant resultaat wil zeggen dat je met 95% of 99% zekerheid kan zeggen (de exacte hoeveelheid hangt af van het soort test en de data), dat het gevonden resultaat niet aan pure kans kan liggen. Er is dus nooit 100% zekerheid en wetenschappers houden dus altijd een slag om de arm. Statistische methoden werken goed, maar zijn niet volledig objectief. De wetenschapper maakt de keuze welke statistische testen worden uitgevoerd, wat natuurlijk ook afhangt van de aannames (hypothesen) die voor het begin zijn gedaan.

Discussie

In de discussie gaat de wetenschapper in op de betekenis van de gevonden resultaten. Het gaat dus om het interpreteren van de data en conclusies trekken. Ook zal de wetenschapper proberen het resultaat te generaliseren. Bij elk experiment zijn er beperkingen: je kunt niet alle kankerpatiënten testen. Maar je kunt wel, op basis van de kenmerken van jouw groep patiënten en het aantal dat je had, verwachtingen uitspreken in hoeverre dit voor iedereen zal gelden.

Wetenschappers realiseren zich de beperkingen van onderzoek en doen aan het eind meestal aanbevelingen voor vervolgonderzoek. Het gaat dan bijvoorbeeld over suggesties met andere groepen proefpersonen, experimenten over een langere periode of het beantwoorden van een nieuwe vraag die in het experiment naar boven is gekomen. Op deze manier kan de cyclus weer van voren af aan beginnen met nieuwe theorie waaruit een hypothese kan worden afgeleid om te toetsen.

Soms worden de resultaten- en discussiesectie samengevoegd.

Lees verder

Het schrijfproces - Bronnen evalueren