De uitvinding van de microscoop, verrekijker en telescoop

De uitvinding van de microscoop is een ingewikkeld verhaal. Meerdere mensen claimen de microscoop te hebben uitgevonden. Het is in ieder geval in Nederland gebeurd. Misschien wel door meerdere mensen tegelijk. De uitvinding ging gepaard met het combineren van lenzen. Daardoor konden de microscoop, de verrekijker en de telescoop relatief kort op elkaar of vrijwel tegelijk worden uitgevonden. Deze uitvindingen zetten een belangrijke vaart in de wetenschap. Biologie, navigatie, sterrenkunde, allerlei internationale, wetenschappelijke disciplines konden tot een hoger niveau geraken door deze Nederlandse vinding. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Telescoop en microscoop
• Microscopische ontdekkingen van Leeuwenhoek
• De telescoop van Lippershey
• Galileo bouwt de Nederlanders na
• De microscoop van Janssen
• De telescoop van Metius
• De telescoop van Huygens

Telescoop en microscoop

De uitvinding van de microscoop gaat hand in hand met de uitvinding van de telescoop. Voor beide instrumenten heb je twee lenzen nodig. Al naar gelang de afstand tussen de lenzen kun je een telescoop of een microscoop maken. Uiteraard is het brandpunt van de lens van groot belang.

Microscopische ontdekkingen van Leeuwenhoek

De uitvinder was in ieder geval niet Antoni van Leeuwenhoek. Deze man observeerde door de microscoop als eerste mens bacteriën en sperma. Hij was verbaasd over het vele leven was zich op microscopisch niveau afspeelde. Hij kreeg als eretitel ’vader van de microbiologie’. Van Leeuwenhoek maakte de microscoop populair.

De telescoop van Lippershey

Hans Lippershey was een Nederlander van Duitse afkomst. Overigens wordt hij net zo vaak Lipperhey als Lippershey genoemd. Hij vroeg patent aan voor een telescoop in 1608. Deze was ontwikkeld nadat hij kinderen op straat zag spelen met twee lenzen. Ze ontdekten spelenderwijs dat ze het beeld op die manier konden vergroten. Eigenlijk hebben spelende kinderen de microscoop ontdekt!

Galileo bouwt de Nederlanders na

Lippershey´s idee werd direct gekopieerd en door ontwikkeld. De bekende Italiaanse astronoom Galileo vroeg iemand: geef me een verslag van de Nederlandse uitvinding en ik maak er zelf één. Galileo realiseerde een telescoop in 1609. In Nederland werd Lippershey door de Staten Generaal, de toenmalige overheid, betaald voor ontwerptekeningen van zijn uitvinding. De Staten-Generaal vroeg aan Lippershey of hij een telescoop voor beide ogen wou maken; zo maakte Lippershey de eerste verrekijker ter wereld.

De microscoop van Janssen

Zacharias Janssen vertelt echter een ander verhaal. Hij zegt dat Lippershey het idee heeft gejat van zijn vader want die had in 1590 al een microscoop gemaakt. Janssen en Lippershey woonden begin 17e eeuw beide in Middelburg.

De telescoop van Metius

Jacob Metius vroeg enkele weken na Lippershey patent aan op de telescoop. Hij kreeg een beetje geld voor zijn uitvinding van de Staten-Generaal. Hij werd niet als uitvinder van de telescoop erkend. Daarom liet hij uit wroeging in zijn testament opstellen dat na zijn dood al zijn optische instrumenten vernietigd moesten worden opdat niemand anders met zijn idee aan de haal zou gaan .

De telescoop van Huygens

Antoni van Leeuwenhoek verbeterde het concept van de microscoop en Galileo het concept van de telescoop. Christiaan Huygens lukte het om de eerste goed werkende en krachtige telescoop te maken in 1662. Deze was vier meter lang. Huygens experimenteerde ook met lenzen op masten. De afstand tussen het objectief, de lens waar je door kijkt en de voorlens was soms 66 meter groot.