DNA onderzoek in zaak Vaatstra: dader Jasper S doet zelf mee

Grootschalig DNA onderzoek in de omgeving zorgde er in 2012 voor dat de moordenaar en verkrachter van Marianne Vaatstra werd gevonden. De man die later bekende verantwoordelijk te zijn voor de dood van het meisje, had zelf DNA afgegeven. Maar als hij dat niet had gedaan was zijn daad ook uitgekomen.

Bijna 7300 mannen geven DNA af

In 2012 gaven bijna 7300 mannen uit de directe omgeving waar Marianne Vaatstra in 1999 werd vermoord hun DNA. Hun deelname was vrijwillig. Van de mannen met hetzelfde Y-chromosomale DNA-profiel als dat van de dader, is vervolgens ook een DNA-profiel gemaakt. De 7300 mannen waren door het Openbaar Ministerie opgeroepen om hun wangslijm af te staan. Bedoeld om een verwantschapsonderzoek uit te voeren, maar dat was niet meer nodig aangezien de dader zelf ook DNA afstond.

Anonieme dader

Tot september 2012 was de dader op Marianne Vaatstra anoniem. Daarom werd na lang aandringen van diverse partijen toch besloten tot verwantschapsonderzoek. Dit betekent dat er gezocht wordt naar iemand die verwant is aan de dader. Op het meisje was namelijk DNA aangetroffen in de vorm van sperma. Doel was om bijvoorbeeld een neef of een broer te vinden van de dader. Diens DNA komt namelijk op veel punten overeen met dat van de dader.

Bijna perfecte match

Halverwege het onderzoeken van alle wangslijmstaafjes bleek echter dat er een staafje tussen zat waarbij bijna een perfecte match werd gevonden. Dat kon alleen maar betekenen dat de dader zelf had meegedaan aan het onderzoek. Niet lang daarna stond de politie op de stoep van Jasper S. de boer die in Oudwoude woont met zijn gezin. Oudwoude is een plaats die naast de woonplaats van Marianne Vaatstra ligt. De dader heeft dus 13 jaar in de omgeving gewoond.

Eerste grootschalige verwantschapsonderzoek

Het was het eerste grootschalige verwantschapsonderzoek in Nederland nadat er een wet was aangenomen in april 2012 die dit mogelijk maakte. Overigens had een klassiek DNA-bevolkingsonderzoek tot hetzelfde resultaat geleid. En zo’n onderzoek was altijd al mogelijk.

Moordzaak in Sint Philipsland in 2002

Bij een moordzaak in Sint Philipsland in Zeeland in 2002 werd wel zo’n grootschalige klassiek DNA-bevolkingsonderzoek gehouden. Daar werd een 80-jarige vrouw van het leven beroofd en daarna werden er tachtig mannen opgeroepen voor gericht DNA-onderzoek. De anonieme dader had een bloedspoor achtergelaten in de woning. Vier maanden na het onderzoek hield de politie een 18-jarige man aan die had meegewerkt. Hij bekende de moord. Overigens werd er in 1999 wel bij zo’n 900 mannen vrijwillig DNA afgenomen. Deze steekproef leverde echter geen dader op. Het OM wilde echter geen grootschalige DNA-onderzoek in een gebied van 15 kilometer rond de vindplaats omdat daarvoor 20.000 mannen moesten worden opgeroepen.

Feiten over het DNA-onderzoek in de zaak Vaatstra

1. Het Nederlands Forensisch Instituut voerde het onderzoek van het DNA uit
2. Er waren bijna 4000 wangstaafjes onderzocht toen de Vaatstra-dader uit de bus kwam
3. Al in een eerder stadium kwamen familieleden uit het onderzoek naar voren
4. Het NFI vond zelfs 30 gelijkende DNA-profielen
5. Het NFI werkt niet met namen. De onderzochte mannen hadden een nummer gekregen
6. Als de zaak is afgerond en het Openbaar Ministerie daar opdracht voor geeft, worden alle monsters vernietigd

De rechtszaak tegen Jasper S.

In februari 2013 is de rechtszaak tegen Jasper S. gestart. Al in de eerste bijeenkomst werd duidelijk dat de boer volledig toerekeningsvatbaar is. Duidelijk werd tevens dat uit onderzoek is gebleken dat S. zijn slachtoffer onder dwang van een zakmes meenam, haar misbruikte, wurgde met haar bh en daarna met een zakmes haar keel doorsneed. Dat zakmes bewaarde Jasper S. 14 jaar in huis. De politie heeft het op sporen onderzocht. De resultaten daarvan worden op 28 maart 2013 besproken, als de inhoudelijke behandeling van de zaak begint.