Faillissement van de werkgever

Een bedrijf waar een werknemer werkzaam is kan failliet gaan. Maar wat gebeurt er met de vordering van de werknemer, zoals het loon. Heeft de werknemer voorrang boven eventuele andere schulden van de failliete werkgever?

Faillissement

Faillissement is algemeen gerechtelijk beslag op het gehele vermogen van de failliet. Het doel is het te gelde maken van het vermogen ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers (soms ook reorganisatie waarbij art.7:662 BW niet geldt). Dus ook na reorganisatie is faillissement mogelijk, men kan dus in faillissement heel makkelijk van diens personeel afkomen. Er is bijvoorbeeld geen toestemming van het CWI nodig

Faillissement systeem

Verdeling bij faillissement

De algemene verdeling in geval van faillissement is als volgt:

1. Algemene faillissementskosten waaronder de boedelschulden;
2. Retentierecht (meestal);
3. Fiscus;
4. Crediteuren met een speciaal voorrecht;
5. Crediteuren met een algemeen voorrecht;
6. Concurrente crediteuren;
7. Crediteuren met een achtergestelde vordering.

Er bestaan drie soorten schulden vorderingen

1. Boedelschulden, nr. 1, ontstaan op tijdstip van faillissement of tijdens faillissement op grond van de wet of door handelen van de curator;
2. Faillissementschulden, nrs. 2 t/m 7, zijn ontstaan voor faillissement;
3. Niet verifieerbare vorderingen, ontstaan op tijdstip faillissement of tijdens faillissement voor zover ze geen boedelschulden zijn. Er is één uitzondering op, namelijk de verbeurde dwangsom. Deze schulden kan men niet indienen ter verificatie bij de curator.

Werknemersvorderingen van voor faillissement

Dit zijn faillissementsvorderingen. Dit zijn alle vorderingen van derden op de failliet, oftewel: vorderingen die “voldoening van een verbintenis uit de boedel tot doel hebben” art.26 Fw, die voor faillissement ontstaan zijn en slechts kunnen worden geëffectueerd door aanmelding bij de curator ter verificatie.

Art.3:288 aanhef en onder sub e BW: de bevoorrechte vorderingen op alle goederen zijn: al hetgeen de werknemer over het lopende en het voorafgaande jaar op grond van de arbeidsovereenkomst te vorderen heeft, plus datgene wat de werknemer op grond van de bepalingen van het BW in verband de beëindiging van de arbeidsovereenkomst te vorderen heeft. Zoals:

• Loon en premie voor faillissement;
• Ontslagvergoeding op grond van ontslagbeschikking;
• Ontslagvergoeding na kennelijk onredelijk/ schadeplichtig ontslag voor faillissement;
• Contractuele beëindigingsvergoeding als ontslag voor faillissement gegeven is.

Pas op HR 23 mei 1980, NJ 1980/502 (Nebig/Nolem): ook contractuele vordering zijn preferente vorderingen, maar alleen voor zover het strekt ter voorkoming van de kennelijk onredelijkheid van het ontslag.

Opzegging arbeidsovereenkomst door curator

Art.40 lid 1 Fw: opzegging op verkorte termijn, zonder goedkeuring van CWI en “geen” ontslagverboden. De gebruikelijk termijn die moet in acht worden gehouden, dus met een termijn van maximaal 6 weken indien deze gebruikelijke termijn dit overschrijdt. De curator wil de lopende orders eerst afronden waardoor het personeel nog 3 jaar in dienst blijven, geldt dan deze termijn ook? Volgens de wet wel, maar men neigt te zeggen dat het gewone arbeidsrecht moet gelden. Er is geen duidelijk over.

Werknemersvorderingen van na faillissement

Art.40 lid 2 Fw: vanaf de dag van faillietverklaring zijn loonvorderingen en premieschulden (dus ook over de opzegtermijn) boedelschulden.

Boedelschulden

Boedelschulden ontstaan op tijdstip van faillissement of tijdens faillissement of uit de wet of door toedoen van de curator. Boedelschulden geven een onmiddellijke aanspraak op de boedel (op curator als zodanig). Maar als de curator dit nalaat is in beginsel Rv van toepassing, tenzij HR 28 september 1990, NJ 1991/305 (Aerts q.q./ABN Amro): er moet dan weer een rangregeling worden opgesteld van de boedelcrediteuren. Dan moet men wachten met het toepassing van Rv totdat er een rangregeling is opgesteld. Dus voor een failliete vliegtuigbouwer waarbij de vliegtuigen nog moeten worden voorzien van banden, de bandenleverancier contante betaling eist. Anders heeft men een concurrente vordering.

Boedelschulden uit de wet is art.40 lid 2 Fw:

• Loon na faillissement (preferent);
• Vergoeding voor niet genoten vakantiedagen uit art.7:641 BW;
• Premieschulden (preferent).

Dus voor faillissement zijn faillissementskosten, na faillissement zijn boedelschulden.

Boedelschulden door toedoen curator:

• Ontslagvergoeding na kennelijk onredelijk/ schadeplichtig ontslag na faillissement gegeven door de curator. Bijv. als de curator de arbeidsovereenkomst nog doorzet, maar na enige tijd worden enkele werknemer ontslagen waarbij een onredelijke maatstaf wordt gehanteerd zoals ontslag op staande voet zonder geldige reden;
• Billijke vergoeding in verband met concurrentiebeding (preferent);
• Backserviceverplichting.

Niet verifieerbare vorderingen zijn vorderingen die zijn ontstaan op tijdstip faillissement of tijdens faillissement voor zover het geen boedelschulden zin. De contractuele geregelde ontslagvergoedingen, als ontslag gegeven is door de curator, is een niet verifieerbare vordering. Men doet niet mee in het faillissement, men valt daarbuiten. Loon over de opzegtermijn is een boedelschuld, als men na faillissement blijft doorwerken blijft het een boedelschuld. Voor faillissement ontslagen met de belofte van een gouden handdruk is een preferente vordering, na faillissement ontslag met deze belofte heeft men nergens recht op en valt men buiten de faillissementsboedel

Geen boedelschuld (Rb. Den Bosch 24 september 1999, JOR 1999/241): de moedermaatschappij had zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de dochtermaatschappij. Dus men was gehouden de boedelvordering (loonvordering over de opzegtermijn) te betalen. Kort na faillissement van de dochter, ging de moedermaatschappij failliet. De werknemer stelde dat men ook boedelcrediteur was in het faillissement van de moedermaatschappij was, maar dit klopt niet want men heeft een concurrente vordering. Wel boedelcrediteuren zijn de werknemers van de moedermaatschappij voor loon tijdens faillissement.