Misverstanden opladen en ontladen van een accu

Of het nu een smartphone, een tablet, een notebook of een elektrische fiets betreft. Een groot deel van deze apparaten is gemaakt voor mobiel gebruik. Maar de gebruiksduur staat of valt met juist opladen en ontladen van de accu. Feit is dat je het verouderingsproces van een moderne accu niet kan stoppen. Maar een juiste omgang met accu's kan het capaciteitsverlies wel vertragen. Er bestaan daarover veel misverstanden. Wie bijvoorbeeld denkt door een zorgvuldige behandeling de levensduur van de accu te kunnen verdubbelen, vergist zich.

Onderhoud accu

Hardware is steeds geavanceerder en smartphones kunnen bij wijze van spreken een complete kantooromgeving vervangen. En de tijd dat je technische apparaten alleen in de buurt van een stopcontact gebruikte, is allang voorbij. Het verbeteren van de energie-opslag daarentegen, kent zijn grenzen. Over het thema 'onderhoud accu' kan je inmiddels hele bibliotheken vullen. Maar onder de talloze tips schuilen veel misverstanden. Veel aanbevelingen doen de moderne accu meer kwaad dan goed.

Slijtage accu is te vertragen

Bij een accu gaat het om een oplaadbare energie-opslag, die chemische energie omzet in elektrische energie en omgekeerd. In tegenstelling tot andere componenten van een notebook of smartphone, is de accu aan slijtage onderhevig. Dat die in de loop van de tijd meer en sneller uitgeput raakt, hangt samen met fysiek bepaald verouderingsproces. Maar net als ons eigen verouderingsproces, laat zich slijtage van een accu met de juiste tips vertragen.

Lithium-ion-accu de standaard in consumentenelektronica

Hoe je een accu het best behandelt, bepaalt in hoge mate het type accu. Wikipedia alleen al, maakt melding van meer dan 10 verschillende types. Gaat het om het vermogen om relatief veel energie in een kleine ruimte op te slaan? Dan bezit de Lithium-ion-accu (Li-Ion) en diens opvolger de lithium-polymeer accu (Li-Po) een stevige positie. Men gebruikt die onder meer in consumentenelektronica en in kleine elektronische apparaten als smartphones, tablets en laptops. Ze hebben de oudere en beduidend gevoeliger nikkel-metaal hydride batterijen (NiMH) afgelost. Die zijn bijna uitsluitend nog in hun kenmerkende cilindrische ronde vorm terug te vinden. Ze hebben echter wel voor een groot deel "correct" gebruik van accu’s bepaald. Want veel van de zogenaamd goede tips over het onderhoud van de accu, stammen uit de periode van NiMH-accu's.

Moet je een accu eerst volledig ontladen, alvorens deze op te laden?

Dat je een accu eerst volledig ontladen moet, is een misverstand uit de tijd van de oude NiMH-modellen. Het behoort tot een van de meest hardnekkige mythes over accu’s. Want voor een lithium-ion-polymeer-accu geldt juist het tegenovergestelde:

een moderne accu raakt sneller uitgeput wanneer we die volledig opladen en ontladen;
ook stijgt de mechanische en thermische belasting wanneer de resterende capaciteit beneden de 30 procent daalt;
en bij het opladen wanneer men de 70 procent overschrijdt.

Je ontziet de accu het meest als zich de beschikbare capaciteit beweegt tussen de 30 en 70 procent. Deze cijfers zijn slechts bedoeld als indicatie. De waarden verschillen naar gelang het type en de kwaliteit van de accu. Vuistregel voor dagelijks gebruik:

bij een lage accu-stand kort opladen;
bij een nagenoeg volle accu-stand afzien van een volgende oplaadbeurt.

Zorgt vaak opladen voor snellere slijtage?

Een kwalitatief hoogwaardige accu kan gemiddeld zo’n 1000 oplaadcycli aan voordat die merkbaar aan capaciteit inboet. Een laadcyclus komt in dit verband overeen met één keer volledig opladen en ontladen van de accu. Het ontladen van de accu tot 50 procent om deze daarna weer op te laden tot 100 procent, komt dus overeen met een halve laadcyclus. Pas na herhaling van deze procedure is dus een volledige laadcyclus "opgebruikt". Daarom kan het geen kwaad om het apparaat regelmatig aan het stopcontact te hangen. Integendeel, daarmee ontzien we de accu juist omdat er geen gevaar bestaat dat de laadcapaciteit daalt of stijgt tot een kritiek niveau.

Wat is funest voor elke accu

Er past wel één dringende aanbeveling in dit verband. Haal de accu van het stroomnet als die volledig opgeladen is. Doe je dat niet dan blijft het apparaat continue stroomstootjes ontvangen. En dat is funest voor de levensduur van elke accu.

Het memory-effect van accu's

Ook het zogenaamde "memory-effect", was een probleem van de oude nikkel-accu’s. Dat hield in dat de accu zich het laatste oplaadniveau herinnerde. Bij een nieuwe oplaadactie laadde hij slechts tot dat niveau op. Om vermindering van accuprestaties te voorkomen, moest je altijd volledig opladen en ontladen. Moderne lithiumaccu’s kennen dat probleem niet.

Accu wel/niet trainen bij ingebruikname van een nieuw apparaat?

Een veel gehoorde bewering is, dat je een nieuw apparaat eerst minimaal twaalf uur in het stopcontact moet steken om de accu te trainen. Door die handelwijze zou je een optimale performance bereiken. Ook dat is een overblijfsel uit vervlogen tijden. Was dat bij op nikkel gebaseerde batterijen nuttig, bij moderne accu’s is dat zinloos. Hierbij stopt de elektronica met opladen wanneer de batterij volledig is opgeladen. Omdat bij lithium batterijen geen sprake is van het 'memory-effect', is 'aanleren' niet meer nodig. Alleen de meettechniek haalt voordeel uit volledig opladen en ontladen. Want de daarbij verzamelde gegevens helpen de resterende capaciteit van de accu beter te bepalen. Dat komt tot uiting in een exactere aanduiding van de batterij-indicator.