Sinterklaasweer
Als december in aantocht is, stelt men zich elk jaar weer dezelfde vraag: Krijgen we een witte kerst of niet? Dat we zowel in 2009 als in 2010 een witte kerst hadden, is zeker uniek te noemen. Want de kans op een witte kerst is in Nederland niet zo groot. Maar hoe zit het eigenlijk met Sinterklaas? Niemand die zich ooit afvraagt wat 5 december voor weer zal brengen. Krijgen we een witte sinterklaasavond of niet en hoeveel 'witte sinterklazen' hebben we tot nog toe gehad? Hoe groot is de kans op regenachtig weer? Hier kunnen we pas iets zinnigs over zeggen als we naar het weer in het verleden kijken en zelfs dan is dit nog moeilijk, want niets is zo grillig als ons Nederlandse klimaat.Zijn de bekende sinterklaasliedjes op waarheid gebaseerd?
Iedere Nederlander kent ze wel: sinterklaasliedjes. In veel van deze liedjes wordt gesproken over winderig en regenachtig weer. Denk daarbij bijvoorbeeld aan deze:Hoor de wind waait door de bomen,
hier in huis waait zelfs de wind.
Zou de goede Sint wel komen,
nu het weer zo lelijk vindt,
nu het weer zo lelijk vindt.
of deze (een couplet uit Rommel de bommel, wat een gestommel):
Ze gaan met gemak
met hun paard op ’t dak,
geen regen of wind kan hen hinderen.
Zijn deze liedjes op waarheid gebaseerd of heeft de schrijver ervan alleen willen benadrukken hoe gezellig het binnenshuis is als het buiten zo stormt? De site van het KNMI bevat een database met alle dagtemperaturen vanaf 1901. Raadpleging van deze gegevens leert ons, dat het tot nu toe maar liefst 60 keer regende op 5 december. De keren dat het zwaar bewolkt was en er slechts een minimale hoeveelheid regen viel, zijn daarbij niet eens meegerekend. Een droge en zonnige Sinterklaasdag komt veel minder voor: vanaf 1901 is dit nog geen 25 keer het geval geweest.
Een witte Sinterklaas?
Niemand heeft zich ooit bezig gehouden met de vraag of we een witte Sinterklaas krijgen. Vreemd genoeg is daar ook weinig over te vinden. Een uurtje grasduinen in de database van het KNMI levert opmerkelijke resultaten op. De keren dat het met Sinterklaas overdag vroor, zijn namelijk bijna op de vingers van één hand te tellen. Dat gebeurde in 1902, 1917, 1921,1925, 1933, 1943 en 1995. Vaak was er voorafgaand aan de vorst sprake van zonnig en droog weer, zodat er op 5 december zelf, in die jaren geen sneeuw lag. De enige uitzondering is 1925, toen er een paar dagen eerder een pak sneeuw viel (dat weliswaar gedeeltelijk weg dooide), waarvan op 5 december nog genoeg over was, om van een witte Sinterklaas te spreken. Op 5 december 1950 was het de nacht voorafgaand erg koud en viel er neerslag in de vorm van sneeuw die overdag een tijd bleef liggen. Resumerend hebben we dus vanaf 1901 slechts twee witte sinterklazen meegemaakt, namelijk in 1925 en 1950. Op 4 december 2010 viel er in Nederland weliswaar een flink pak sneeuw, maar dit was de 5e alweer helemaal weg gedooid.Een mogelijke verklaring
De meteorologische winter omvat de maanden december, januari en februari. Al in november vindt de overgang van herfst naar winter plaats. Waar de gemiddelde dagtemperatuur op 1 november nog op 11,2 graden uitkomt, is deze op 30 november al gedaald naar 7,0 graden. Hoewel de verschillen in december veel minder groot zijn, kun je zeker stellen dat er meteorologisch gezien een heel verschil zit tussen 5 of 25 december. Dat blijkt ook wel uit het aantal witte kersten, dat sinds 1901, acht bedraagt. Zes meer dan het aantal witte sinterklazen. In januari daalt de gemiddelde dagtemperatuur nog verder, waardoor de kans op sneeuw en vorst toeneemt.Dit is niet de enige verklaring. Rond de kerst bijvoorbeeld, bevindt ons land zich vaak in een zuidwestelijke stroming, waardoor warme en zachte lucht onze kant op komt. Ditzelfde lijkt met Sinterklaas ook aan de hand te zijn. Kijk je namelijk naar de middagtemperaturen vanaf 1901, dan zie je dat deze maar liefst 70 keer boven de 6 graden uitkwamen, met als absolute uitschieter 5 december 2006 toen het in de Bilt maar liefst 15,0 graden werd. Combineer je dit met het doorgaans regenachtige weertype, dan is deze conclusie niet moeilijk te trekken.
Wat voor weer werd het op 5 december 2014?
Rond 25 november zag het ernaar uit dat we een koude pakjesavond zouden krijgen. Een hogedrukgebied nestelde zich in onze omgeving en maakte dat de wind oostelijk werd. De eerste nachtvorst werd een feit, maar echt koud werd het nog niet. De verklaring hiervoor was de drukverdeling boven ons land. Tussen een gordel van hogedrukgebieden boven het oosten en noorden van Europa en lage drukgebieden ten westen en zuidwesten van ons land, kruipt veel warmere lucht naar het noorden. Dit was gedurende de herfst al steeds het geval geweest. De vraag werd nu, in hoeverre een nieuw hogedrukgebied in het noorden zijn invloed kon blijven uitoefenen op het Nederlandse weer. Wanneer het zich boven ons land zou kunnen verbinden met het hogedrukgebied dat boven Rusland lag, zou de oostelijk tot noordoostelijke wind aanhouden en de winter in ons land vrij spel hebben. Op 28 november zag het ernaar uit dat de zachte lucht weer terrein zou gaan winnen, Sinterklaas zou net als de meeste andere jaren, zacht en regenachtig verlopen. Een dag later lagen de weerkaarten gunstiger en werd de kans op koud winterweer groter. Echter niet met Sinterklaas. Dan zou het, volgens de laatste voorspelling, juist even wat zachter worden.Uiteindelijk werd het een rustige winterdag, waarop een spatje regen viel. Met 5,3 graden overdag, was de temperatuur normaal voor de tijd van het jaar. Zon was er helaas weinig te zien en met een minimumtemperatuur van 1,4 graden, gebeurden er ook geen ongelukken in verband met gladde daken.
