Europese weercomputer en ECMWF en KNMI

Weersverwachtingen voor de middellange en lange termijn zijn voornamelijk gebaseerd op computerberekeningen die verricht worden door het ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts). Dat centrum in Reading bij Londen is in het begin van de zeventiger jaren van de twintigste eeuw op initiatief van een aantal Europese landen opgericht.

Samenwerking ECMWF en KNMI voor weersverwachtingen

De meteorologische diensten van die landen hebben niet voldoende mankracht, rekenvermogen en financiële middelen om de berekeningen voor de meerdaagse verwachtingen zelf uit te voeren. Wel zijn de computermodellen van het ECMWF, waar de berekeningen van de atmosfeer mee kunnen worden gemaakt, in samenwerking met de deskundigen van die landen ontwikkeld. Die berekeningen worden dagelijks door het ECMWF verzonden naar het KNMI voor de Nederlandse voorspellingen. Daarna worden ze vertaald en samen met de eigen gegevens van het KNMI gebruikt om de uiteindelijke weersverwachtingen op te stellen.

Weerradar en buien

Een belangrijk instrument bij het bepalen van de uiteindelijke weersverwachting is de weerradar die bestaat uit een rondzoekende radar die neerslag opspoort. Dit gebeurt door een pulsvormig radiosignaal uit te zenden dat door neerslag weerkaatst wordt. Uit de richting van de antenne en de tijd tussen het uitzenden van de puls en de echoweerkaatsing kan de positie van de neerslaggebieden worden afgeleid. Die gebieden worden op een beeldscherm getoond met als achtergrond een landkaart. Lichte en zware neerslag wordt door verschillend kleurgebruik zichtbaar.

Verloop van buien

Door een serie radarbeelden met tussenpozen van een paar minuten te volgen kan worden afgeleid hoe de buien zich verplaatsen en of ze zwaarder of lichter worden. Soms kan zelfs op enkele minuten worden aangegeven waar het gaat regenen of weer droog wordt. Maar helaas tonen de beelden niet altijd de werkelijkheid omdat radargolven zich rechtlijnig voortplanten en het aardoppervlak licht gebogen is. Tevens wordt lichte neerslag niet altijd even goed gedetecteerd door de radar.

Werk van ECMWF

Het computermodel waarover het ECMWF beschikt wordt elke dag gevoed met actuele gegevens die op zeer veel plaatsen en op tientallen niveaus in de atmosfeer worden gemeten. Belangrijk hierbij zijn de gegevens van de luchtdruk, neerslag, temperatuur, vochtigheid en wind. Aan de hand van die gegevens en de wijzigingen die daarin kunnen komen, berekenen de computers de verwachtingen voor de komende vijftien dagen. Maar alle gegevens verzamelen duurt uren waarna het rekenwerk pas kan beginnen. Zo worden 's avonds berekeningen uitgevoerd van het middaguur en de resultaten in de nacht naar de diverse weerdiensten gestuurd. Naast dat werk is de ECMWF ook verantwoordelijk voor het opslaan van de meteorologische gegevens en het geven van onderwijs aan meteorologen en onderzoekers.

Weercomputer van ECMWF voor berekeningen

De supercomputer die nodig is voor het maken van de berekeningen is één van de krachtigste van de wereld en kan per seconde meer dan 250 miljard berekeningen uitvoeren. Als daarbij het weer van de volgende dag echter anders is dan verwacht kan dat voor de rest van de berekeningen grote gevolgen hebben. De laatste jaren is daarbij de kwaliteit van de verwachtingen echter verbeterd welke trend zich nog steeds voortzet. De betrouwbaarheid van de prognoses ligt momenteel tussen de 80 en 90 procent.

Lees verder

• KNMI, computers, supercomputers en kritiek