Radar: wat is dit en hoe werkt het?

“Het vliegtuig is van de rader verdwenen” en “Weet jij wat de buienradar voorspelt heeft”? Het woord rader wordt regelmatig gebruikt, maar wat is een rader precies? Hoe werkt de radertechnologie en wat kun je er allemaal mee? Deze informatie en meer vindt u in dit artikel.

De geschiedenis van de ontdekking van de radartechnologie

Het begrip Radar stamt af van de engelstalige term “RAdio Detection And Ranging”. Vrijvertaald betekent dit “opsporen en afstandsbepalen met behulp van radiotechnologie (elektromagnetische golven). Het begrip Radar is inmiddels zo bekent dat mensen niet meer teruggrijpen op de oorspronkelijke begrippen, je weet zo (ongeveer) wat er bedoeld wordt.

Radar werd als eerst in de scheepvaart toegepast. De grote metalen schepen kunnen de radiogolven die bij rader uitgezonden worden goed weerkaatsen. Het bestaan en het gebruiken van dergelijke golven is een uitvinding van duitse bodem uit de periode rond 1888-1904. Het succes bleef echter in eerste instantie uit, de radartechnologie werd pas populairder rond 1930. In Europa en de Verenigde Staten bedacht men dat ze de radartechnologie konden gebruiken om aanvallen met bommenwerpers te ontdekken.

De technologie werd steeds verder geperfecyioneerd en bereik van de mogelijke frequenties werd steeds groter. Tegenwoordig zijn radarsystemen gekoppeld aan de compyters en kunnen daarmee situatieoverzichten weergeven die erg nauwkeurig zijn (vergelijkbaar met foto’s).

De werking van radar

Een radar werkt dus met behulp van radiogolven ofwel elektromagnetische straling. Een radar zendt deze straling uit en ontvangt deze weer nadat objecten deze reflecteren. Dit effect wordt ook wel echo genoemd. Deze methode herkent vrijwel iedereen van een vleermuis: deze gebruikt ook echo om in het donker te kunnen “zien”. Uit de echo kunnen gegevens van het object afgeleid worden, zoals de afstand, richting en snelheid. Je kan je voorstellen dat iets recht voor je neus harder reflecteerd dan iets dat 150 verderop staat. Vaak maakt men gebruik van een draaibare antenne, zodat je alle richtingen kan afzoeken.

Uit het tijdsverschil tussen het verzenden en het terugontvangen van een radiogolf, kan de afstand van het object bepaald worden. De radiogolf heeft namelijk een constante snelheid, namelijk de lichtsnelheid (afgerond 300 000 kilometer per seconde). De echo bezit maar een klein deel van het vermogen dat de antenne verzonden heeft. Dat komt doordat de uitgezonden energie afneemt met de vierde macht van de afstand. Daarom heb je een hoogzendvermogen nodig en een gevoelige ontvanger. Ook de weersomstandigheden beïnvloeden de radars. Regenbuien en wolken reflecteren ook een deel van de energie en daardoor kunnen vliegtuigen tussen de wolken onzichtbaar worden.

Doeleinden van radar

Van oorsprong kent de radar voornamelijk de toepassing als doel-zoek-radar. Militairen en luchtverkeersleiders gebruiken de radar dan bijvoorbeeld om de eigen vliegtuigen of die van een vijand in de lucht waar te nemen. Je hebt ook militaire radars die hun doelwitblijven volgen, doel-volg-radars. Je hebt ook “Surface movement radars” die bewegingen op de grond in beeld brengen, bijvoorbeeld op vliegvelden of in de scheepvaart.

De radars waar je zelf mee te maken hebt of kan hebben, zijn de weerradars, navigatieradars en de snelheidsradars die de politie kan gebruiken bij snelheidscontroles.