Anatomie hersenen: basale ganglia

De basale ganglia is een structuur van de voorhersenen en bestaat uit de hoofdonderdelen caudedate nucleus, putamen en de globus pallidus. Het stelt ons in staat om vrijwillige bewegingen te sturen van het lichaam en de ledematen. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld lopen, fietsen, sporten enzovoort. Ook speelt de ziekte van parkinson een rol binnen de structuren van de basale ganglia.

Basale ganglia

De belangrijkste functie van de basale ganglia is het sturen van bewegingen, dat in samenwerking met de kleine hersenen (cerebellum) wordt gedaan. Op de kleine hersenen wordt in dit artikel niet ingegaan, dat zal in een andere artikel gebeuren.
De basale ganglia is een onderdeel van de voorhersenen, dat ook wel prosencephalon wordt genoemd. De prosencephalon is weer onder te verdelen in twee subcategorieën: de telencephalon en de diencephalon. Om precies te zijn behoort de basale ganglia in de subcategorie telencephalon. Vervolgens is de basale ganglia ook onder te verdelen in drie hoofdcategorieën en twee subcategorieën. De drie hoofdcategorieën zijn de caudate nucleus (staartkern) en de putamen, dat bij elkaar ook wel het striatum wordt genoemd, en de globus pallidus (bleek lichaam). De subcategorieën zijn de substantia nigra en de subthalamic nucleus.

Corpus striatum

De corpus striatum is het grootste onderdeel van de basale ganglia en is verantwoordelijk voor gecontroleerde bewegingen en motivatie. Het bevat de structuren: caudate nucleus en putamen.
De caudate nucleus speelt een rol in het geheugen en leren. Samen met de putamen is dit structuur verantwoordelijk voor het sturen van signalen binnen de basale ganglia. De hoofdfunctie van de putamen is het reguleren van bewegingen en het beïnvloeden van verschillende manieren van leren.
Verder speelt de putamen ook een rol in de parkinsons's ziekte. Parkison's ziekte is een ziekte dat herkend wordt aan motorische en psychische beperkingen zoals het trillen van een hand, slechte reflexen en evenwicht, voorovergebogen houding en moeilijk spreken en slikken. Dit komt doordat de zenuwcellen in de substabtia nigra degenereren, waardoor minder dopamine wordt geproduceerd.

Globus pallidus

De globus pallidus speelt een rol bij vrijwillig onbewuste bewegingen, zoals het langzame zwaaibeweging dat gemaakt wordt tijdens het lopen.

Substantia nigra

Dit onderdeel van de basale ganglia speelt een rol in de beweging van de ogen (oculomotoriek) , leren en verslaving. De effecten van de substantia nigra worden via het hersenbalk (corpus callosum) doorgegeven.

Subthalamic nucleus

De subthalamic nucleus is een belangrijk onderdeel om normaal te kunnen bewegen. Door Parkinson wordt de subthalamic nucleus overactief, waardoor het te veel impulsen naar de andere delen van hersenen zendt. Hierdoor kunnen bewegingsproblemen ontstaan.