Hoe regelt je lichaam de bloedsuikerspiegel?

Hormonen zijn van grote invloed op de stofwisseling in ons lichaam. Een van de belangrijke gehaltes die op pijl wordt gehouden dankzij hormonen, is het glucosegehalte in het bloed. Hierbij zijn de hormonen glucagon en insuline betrokken. Zij worden uitgescheiden door de eilandjes van Langerhans, die zijn gelegen in de alvleesklier. Lees hieronder hoe je lichaam de regeling van deze twee hormonen regelt.

Wat is glucose?

Glucose is een molecuul bestaande uit zes koolstofatomen, twaalf waterstofatomen en zes zuurstofatomen. Het heeft daarom de molecuulformule C6H12O6. Glucose wordt door ons lichaam gebruikt als brandstof. Het wordt in de mitochondriën verbrand en bij deze verbranding komt de energierijke stof ATP vrij. ATP is de brandstof voor verschillende processen in de cel.

Glucosegehalte van het bloed

Het glucosegehalte van het bloed is hetzelfde als de bloedsuikerspiegel. Beide is het een maat van de hoeveelheid glucose in het bloed. Bij gezonde personen ligt de normale, nuchtere waarde, van de bloedsuikerspiegel tussen de 4 en de 8 mmol glucose per liter. Het glucosegehalte van het bloed schommelt naarmate men heeft gegeten of geruime tijd niet heeft gegeten. Het gehalte wordt echter wel constant gehouden door de opslag van glucose in de lever en spieren in de vorm van glycogeen. Dit opslaan en vrijgeven van glucose uit glycogeen wordt geregeld door twee hormonen: insuline en glucagon.

Insuline

Bij een hoge glucoseconcentratie in het bloed, oftewel net na het eten, doet insuline zijn werk. Insuline is een polypeptidehormoon en wordt aangemaakt door de eilandjes van Langerhans. Insuline vervult nu verschillende taken. Haar voornaamste taak is het verminderen van de glucoseconcentratie in het bloed. Dat doet het door de synthese van glycogeen in spier- en levercellen te bevorderen. Daarnaast zorgt insuline er ook voor dat de glucosereceptoren van de cellen werken, waardoor de cellen glucose op kunnen nemen.

Er bestaan twee types diabetes. Diabetes type 1 is een vorm van suikerziekte waarbij insuline via injectie moet worden toegediend. Onze eigen afweercellen vernietigen bij dit type diabetes namelijk het deel van de eilandjes van Langerhans dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van insuline.

Diabetes type 2 is een vorm van diabetes die voornamelijk voorkomt bij mensen met overgewicht. De eilandjes van Langerhans werken prima en er wordt dus voldoende insuline aangemaakt. Het probleem is echter dat het lichaam onvoldoende reageert op de aangemaakte insuline. Er zijn bijvoorbeeld te weinig insulinereceptoren op de cellen.

Glucagon

Glucagon is ook een polypeptidehormoon, maar heeft een werking die tegenovergesteld is aan de werking van insuline. Glucagon wordt ook aangemaakt in de alvleesklier, maar meer in een ander gebied van de alvleesklier. Glucagon verhoogt de bloedsuikerspiegel. Het stimuleert de afbraak van glycogeen tot glucose om zo de bloedsuikerspiegel te verhogen. Ook worden andere stoffen vrijgemaakt, zoals aminozuren uit eiwitten en glycerol uit vet dankzij glucagon. Deze stoffen kunnen later worden aangesproken in de gluconeogenese, waardoor glucose wordt gevormd.

Adrenaline

Het hormoon adrenaline is ook van invloed op de bloedsuikerspiegel. Adrenaline komt erg veel vrij bij angst en stress, maar ook bij woede, kou, hitte, pijn en fysieke arbeid. Adrenaline wordt ook wel het vecht- en vluchthormoon genoemd. Adrenaline stimuleert processen ten behoeve van de dissimilatie. Zo wordt de hartslagfrequentie verhoogt, worden de slagadertjes verwijd, worden de bronchiën verwijd en wordt de afgifte van glucose aan het bloed door de lever bevorderd. Het glucosegehalte in het bloed zal dan dus toenemen.