Gebruik van radioactieve stoffen in nucleaire geneeskunde

Geneeskunde die gebruik maakt van radioactieve stoffen heet nucleaire geneeskunde wat ook wel kerngeneeskunde wordt genoemd. Die radioactieve stoffen worden toegepast bij bepaalde onderzoeken en bij het verrichten van behandelingen van sommige aandoeningen. Het aantal nucleair geneeskundigen in Nederland bedraagt nog geen 200. Zij zijn werkzaam in ruim 60 ziekenhuizen en enkele overige klinieken en instellingen.

Overal natuurlijke radioactiviteit

Overal om ons heen is er onzichtbare, reukloze, smaakloze en ontastbare radioactiviteit. Die radioactiviteit is in geringe mate aanwezig onder meer in de bodem, de lucht, in muren, ons voedsel en onze lichaamsweefsels. Die hoeveelheden worden natuurlijke radioactiviteit genoemd en zijn niet schadelijk. Ook is de straling bij het verrichten van onderzoeken met gebruikmaking van radioactieve stof zeer gering maar bij de behandeling van aandoeningen is de straling hoger.

Radioactieve stof toegediend bij onderzoek in nucleaire geneeskunde

Bij onderzoeken in de nucleaire geneeskunde krijgt een patiënt een kleine hoeveelheid radioactieve stof toegediend waarna de werking van het lichaam en de organen kan worden onderzocht. De soort stof die wordt toegediend is afhankelijk van het onderzoek dat wordt gedaan. Er bestaan verschillende manieren om de stof toe te dienen waarbij de keuze wordt bepaald door de soort onderzoek. De meest toegepaste manier is om de stof in te spuiten in de bloedbaan. Een belangrijke eigenschap van radioactieve stof is dat hij straling uitzendt die makkelijk opgevangen kan worden.

Straling geeft informatie voor vaststelling diagnose

Na toediening wordt de stof opgenomen door delen van het lichaam of door organen die onderzocht moeten worden. Daarna wordt de straling, die vanuit die lichaamsdelen of organen wordt uitgezonden, via een speciale camera geregistreerd en ontstaat een beeld dat scan wordt genoemd. Dat beeld geeft informatie over het lichaam en de werking van bepaalde organen waarna een diagnose kan worden gesteld.

Voorbereiding op onderzoek

De voorbereiding op een dergelijk onderzoek kan verschillend zijn naargelang het soort onderzoek. Soms is het niet toegestaan vooraf te eten of moet het innemen van medicijnen vanaf een bepaald moment voor het onderzoek worden stopgezet. De tijd die een onderzoek in beslag neemt is ook variërend.

Zorgvuldigheid bij nucleair geneeskundigen

Hoewel radioactieve straling in principe nadelig is voor het menselijk lichaam is daar bij dit soort onderzoeken minder sprake van omdat de hoeveelheid straling zeer laag is en nauwelijks schade aanricht aan het gezonde weefsel. Toch gaan nucleair geneeskundigen zeer zorgvuldig te werk en gaan pas over tot een onderzoek nadat zij er van overtuigd zijn dat het onderzoek werkelijk nut heeft voor de patiënt.

Hogere dosering radioactieve stof

Zeker is dat ook het geval indien radioactieve stof wordt toegepast bij de behandeling van aandoeningen. De toegepaste dosering radioactieve stof is dan namelijk veel hoger dan die bij de onderzoeken wordt gebruikt. Bij behandelingen wordt zoveel stof gebruikt dat het zieke weefsel onschadelijk wordt gemaakt maar waarbij de schade aan de gezonde cellen zoveel mogelijk wordt beperkt. De behandeling op die manier wordt zowel toegepast bij goedaardige als kwaadaardige aandoeningen. Meestal worden die behandelingen poliklinisch uitgevoerd maar soms is een opname in een geïsoleerde kamer noodzakelijk omdat de straling te hoog is. Zodra deze weer onder de wettelijke norm is mag de patiënt het ziekenhuis verlaten.

Voorbeeld van nucleair onderzoek

Een voorbeeld van een nucleair onderzoek is het onderzoek naar een eventueel tekort aan zuurstof in de hartspier die veroorzaakt kan zijn door een vernauwing in één van de kransslagaders. Door het onderzoek wordt ook duidelijk hoe uitgebreid dit eventuele tekort aan zuurstof is. Bij dit onderzoek wordt gekeken naar de doorbloeding van de hartspier. Het onderzoek wordt verricht door een vaatverwijdend middel in te spuiten via een infuus in de arm en na maximaal effect daarvan een radioactieve stof toe te dienen. Een alternatief is om door middel van een fietstest tot het vaatverwijdend effect te komen en daarna de radioactieve stof toe te dienen.