Terrorisme en terrorismebestrijding

Al een hele tijd terug in de geschiedenis van de mensheid werd er al gebruik gemaakt van terorrisme door groepen en staten, om vervolgens hun eigen doelstellingen te bereiken. Dat terrorisme vandaag de dag nog steeds gebeurt is dan ook een aannemelijk gegeven, omdat het verschijnsel immers zo oud is als de mensheid zelf. De constante dreiging van terrorisme brengt een hoop vragen met zich mee. Hoe kan een staat zich hier bijvoorbeeld op voorbereiden, en wat is nou eigenlijk de gedachte achter terrorisme? Er zijn veel overheidsinstanties bezig met het onderzoeken van terrorisme en terrorismebestrijding. Dit heeft er voor gezorgd dat terrorisme een veiligheidsvraagstuk is met een enorme hoeveelheid aan waardevolle theorïen, verschijningsvormen en elementen.

Terrorisme en de veiligheidspartners

Terrorisme is een complex en veelomvattend veiligheidsvraagstuk. Het bestrijden van terrorisme zijn er dan ook veel (veiligheids)partners betrokken. Deze partners richten zich hoofdzakelijk op drie onderdelen van het terrorisme, namelijk de inlichtingen, opsporingen en de vervolging. De instellingen die hiervoor verantwoordelijk zijn in Nederland zijn de AIVD, de DNR en het OM. De taak van landelijk coördinator in terrorismebestrijding ligt bij de NCTb. Dit houdt in dat de NCTb de contacten tussen de verantwoordelijke instellingen en lokale autoriteiten verzorgd.

Terrorisme is een dreiging die niet alleen de fysieke veiligheid van de individuele burger treft, maar ook de geestelijke veiligheid van de burger. De gehele samenleving leidt onder deze dreiging op het vlak van sociale en fysieke veiligheid. Er wordt namelijk niet alleen een aanslag gedaan op de mens zelf, maar ook op destructieve wijze op de (fysieke) omgeving.

Oude en nieuwe vormen van terrorisme

In het terroristisch verleden van Nederland komen onder andere de Molukse treinkapingen in de jaren '70, de verschillende liquidaties door de Irish Republican Army en Duitse Rote Armee Fraktion en de moord- en bomaanslagen op de diplomaten door de Baskische afscheidingsbeweging Euskadi Ta Askatasuna (ETA).

Oud terrorisme wordt beschreven als terrorisme dat gericht is op het bereiken van terorritoriale of ideologische doeleinden en de daders maakte gebruik van onder andere gerichte moorden, kapingen en gijzelingen. De nieuwe vormen van terrorisme zijn voornamelijk gericht op het ontwrichten van de samenleving en het maken van zoveel mogelijk slachtoffers. Bij de nieuwe vorm van terrorisme is er sprake van sterk religieus geïnspireerde daders, zij vormen tevens geen vaste groep maar zitten in losse (terroristische) netwerken. Een groot verschil tussen deze vormen is dus de reden achter de terroristische aanslagen.

Een grote onduidelijkheid is de werkelijke betekenis van terrorisme vanwege de aanwezige diversiteit aan definiëringen. De Nederlandse overheid heeft een werkdefinitie van terrorisme, deze is als volgt beschreven:

'Terrorisme is het uit ideologische motieven dreigen met, voorbereiden of plegen van op mensenlevens gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op het aanrichten van maatschappijontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden.'

Ontwikkelingen in de terrorismebestrijding

Door de toenemende aandacht in het terrorisme is er zelfs een wet opgesteld. Dit is de Wet terroristische misdrijven (WTM). Deze wet houdt in dat een dergelijk aantal misdrijven, die verbonden kunnen worden met terrorisme, ook een hogere straf vereisen. Ook handelingen die gezien worden als voorbereidingen voor een terroristisch misdrijf, het lid zijn van een terroristische organisatie en werving voor de jihad vallen hieronder.

Het uitwisselen van informatie is het belangrijkste preventiemiddel te zijn als het gaat om aanslagen. Evaluaties van bepaalde terroristische aanslagen hebben geresulteerd in zodanige nuttige informatie, dat deze kennis een aanslag hadden kunnen voorkomen. Deze informatie komt van de politie, grenscontrole en uit de inlichtingenwereld. Het uitwisselen en delen van inlichtingen blijft een enorm knelpunt. Er moeten namelijk internationale en nationale voorzorgsmaatregelen worden genomen om schadelijke gevolgen van deze informatie te voorkomen. Er zijn hiervoor echter geen duidelijke richtlijnen opgesteld, met het gevolg dat de internationale samenwerking gering is.