Verliefd en houden van: wat gebeurt er in de hersenen?

Verliefd en houden van: wat gebeurt er in de hersenen? Vlinders in je buik, hartkloppingen, knikkende knieën, euforische gevoelens en de wereld draait maar om die ene persoon: je zit in een emotionele achtbaan. Iedereen die wel eens verliefd is geweest weet hoe het voelt, maar niet iedereen weet precies hoe deze gevoelens veroorzaakt worden. Niet het hart, maar de hersenen spelen een grote rol in het verliefd-zijn en het houden-van. Maar wat gebeurt er precies in de hersenen?

Wat is liefde?

Liefde lijkt een vanzelfsprekende term. Toch is er geen éénduidige betekenis hiervan. Er zijn verschillende perspectieven van waaruit liefde kan worden gedefinieerd, waaronder:

Neuropsychologische definitie

Liefde is een complex belonende en motiverende mentale staat van intens verlangen naar eenheid met een ander. Chemische, emotionele en cognitieve componenten zijn hierbij betrokken. Het is meer dan een emotie die maar een paar seconden duurt. Het wordt gereguleerd door bepaalde neurale netwerken. Het verbindt mensen door tijd en ruimte, waarbij je bent gedreven naar iemand.

Evolutionaire/biologische definitie

(Romantische) liefde is gerelateerd aan ons overlevingssysteem. fMRI studies laten zien dat primitieve neurale systemen bij liefde zijn betrokken die herkenning, euforie en beloning aanstuurt. Net zoals honger en dorst is liefde een component van het overleven. Liefde stimuleert reproductiviteit en het helpt ons om banden te vormen met anderen om onze overlevingskans te vergroten.

Wat gebeurt er in de hersenen per fase van liefde?

Voordat men verliefd wordt, speelt aantrekkingskracht een rol. Wanneer je een aantrekkelijk gezicht ziet, wordt het opioïdesysteem in de hersenen geactiveerd. Dit is hetzelfde systeem die geactiveerd wordt door pijnstillers zoals morfine. Wetenschappelijke studies laten zien dat mannen die vooraf een kleine dosis morfine kregen, foto's van vrouwen als meer aantrekkelijker beoordeelden dan mannen die vooraf geen kleine dosis morfine kregen. De morfine bereidt zo de hersenen voor om aantrekkelijkheid waar te nemen.

Neurowetenschappers verdelen liefde in drie verschillende fasen, te weten:

Lust

Tijdens deze fase laten de hersenen hormonen in het lichaam vrij die gevoelens van intens verlangen veroorzaken. De hormonen adrenaline en norepinefrine (hersenstofje, neurotransmitter) zorgen voor fysieke sensaties die je ervaart als je verliefd bent, zoals zwetende handpalmen en een sneller kloppend hart. Daarnaast zorgt het stofje dopamine dat je een euforisch gevoel krijgt wanneer je met degene bent op wie je verliefd bent. Dit stofje wordt ook aangemaakt als je andere plezierige (en/of verslavende) dingen doet. Net zoals eten en drugs, activeert liefde de motivatie en beloningsnetwerken in de hersenen.

Aantrekking/romantische liefde

Dit is de fase waarin partners gefixeerd op elkaar worden. MRI-scans laten zien dat er in deze fase meer bloed vloeit door het "pleziercenter" van de hersenen, de nucleus accumbens. Dopamine speelt in deze fase nog steeds een grote rol. Naast euforie, zorgt het stofje dat je hunkert naar aandacht en lieve woordjes van de ander. Wanneer men deze niet krijgt, kan het zorgen voor een stemmingswisseling van een opgetogen gevoel naar een gevoel van wanhoop. Liefde kan dus constructief zijn wanneer het wederzijds is. Echter, wanneer liefde niet wordt beantwoord kan het ook destructief zijn. In de aller ergste gevallen kan het leiden tot stalking, zelfmoord of moord. Dit is pas relevant als de liefde obsessieve vormen aanneemt.

Deze fase kan dus mede gekarakteriseerd worden door het obsessief denken aan de ander. Dit komt doordat er ook een vermindering plaatsvindt van de neurotransmitter serotonine. Lage niveaus van serotonine zijn ook gerelateerd aan obsessief compulsieve stoornis (OCS). Dit kan tevens verklaren waarom men tijdens de verliefdheid zo gefocust is op de persoon en zijn goede kanten, waarbij er een soort van "blindheid" is voor de minder wenselijke kanten van de persoon. Verder blijkt er uit MRI-scans dat de insula (hersenstructuur) wordt geactiveerd in deze fase. De insula zorgt ervoor dat we waarde hechten aan plezierige dingen en levensondersteunende activiteiten. Hierdoor continueren we de activiteiten.

Gehechtheid

Na een verliefdheid kan er gehechtheid (het "houden-van") ontstaan. In deze fase hebben de hersenen en het lichaam een tolerantie opgebouwd voor de plezierstofjes. Hormonen zoals oxytocine (het vertrouwenshormoon, ook wel het knuffelhormoon genoemd) en vasopressine zorgen voor gevoelens van welzijn en veiligheid binnen de relatie. Bij de meeste stellen vindt er een graduele afname van passionele liefde plaats, maar tegelijkertijd een toename in binding.

Hoewel oxytocine positieve bijnaampjes heeft, kan oxytocine ook negatieve emoties oproepen zoals jaloezie, nijd en achterdocht. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat wanneer een persoon positieve associaties maakt, zorgt oxytocine voor pro-sociale gedragingen. Daarentegen, wanneer een persoon negatieve associaties maakt, zorgt oxytocine voor negatieve gevoelens.

Sommige koppels zijn al jaren lang bij elkaar en gedragen zich nog steeds als twee jonge tieners die verliefd zijn. Hersenscans bij deze koppels laten zien dat inderdaad dezelfde hersenstructuren en neurotransmitters actief zijn als in de vroegere fases. Fases vinden dus niet altijd achter elkaar plaats, er zijn ook overlappingen.

"Liefde kijkt niet met de ogen, maar met de geest" - Helena, Midsummer Night's Dream (Shakespeare)
© 2015 - 2024 Sharonaudrey, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kenmerken en verschillen in de liefdeHet gevoel van liefde en verliefdheid heeft iedereen wel eens ervaren. Voor veel mensen is het echter een raadsel waar l…
Verliefdheid, wat doet dat met je?Verliefdheid, wat doet dat met je?Wanneer je verliefd bent, maakt je lichaam allerlei chemische stofjes aan. Deze stofjes zorgen voor dat heerlijke, apart…
Je 6 liefdeshormonen, en zo maak je steeds weer nieuwe aanJe 6 liefdeshormonen, en zo maak je steeds weer nieuwe aanDankzij adrenaline, dopamine en fenylethylamine voel je euforisch en gelukkig op momenten dat je stapelverliefd bent. En…

Transtheoretical Model (Transtheoretisch model)Transtheoretical Model (Transtheoretisch model)Het Transtheoretical Model (TTM) is een theorie die in het leven gebracht is door wetenschappers Prochaska & DiClementre…
Summative Model of Attitude (summatieve model van attitude)Summative Model of Attitude (summatieve model van attitude)De Summative Model of Attitude is een theorie in het leven gebracht door Martin Fishbein in 1967. Het is een model waari…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Kaboompics, Pixabay
  • Neurolove, neurolove.me/post/128019807880/the-part-of-the-brain-responsible-for-love-and, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Brain HQ, www.brainhq.com/brain-resources/brain-facts-myths/brain-in-love, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Your Amazing Brain, www.youramazingbrain.org/lovesex/sciencelove.htm, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Psychology Today, www.psychologytoday.com/blog/love-and-sex-in-the-digital-age/201501/is-your-brain-love, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Live Science, www.livescience.com/43395-ways-love-affects-the-brain.html, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Live Science, www.livescience.com/18430-falling-love-brain.html, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Wikipedia, en.wikipedia.org/wiki/Biological_basis_of_love, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Science Daily, www.sciencedaily.com/releases/2014/02/140206155244.htm, geraadpleegd op 23 oktober 2015
  • Mental Floss, mentalfloss.com/article/54447/what-happens-your-brain-when-youre-love, geraadpleegd op 23 oktober 2015
Sharonaudrey (24 artikelen)
Laatste update: 24-03-2016
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.