Wat is de Fermiparadox?

De mens heeft een zwak voor buitenaards leven, dat staat vast. Er wordt steeds meer en beter gezocht naar ander leven, ook al zijn we niet eens zeker dat het bestaat. Het feit dat er tot vandaag de dag nog geen contact gelegd kon worden is echter een vreemd gegeven. Volgens berekeningen zouden er namelijk heel wat buitenaardse beschavingen moeten bestaan. Natuurlijk zijn deze berekeningen vaak gebaseerd op zaken die we niet met zekerheid kunnen zeggen. Toch komen wetenschappers zelfs bij lage inschattingen op een groot aantal mogelijke levensvormen uit. Het feit dat we hier nog geen contact mee hebben kunnen leggen resulteert in de Fermiparadox. De Fermiparadox werd vernoemd naar Enrico Fermi, een Amerikaans natuurkundige. Dit omdat hij naar verluidt de eerste was die het paradox verwoordde. Hij zou de vergelijking van Drake bestudeerd hebben en begreep niet waarom we nog geen contact hadden gelegd met intelligent buitenaards leven. Om de paradox wat beter te begrijpen wordt wat dieper ingegaan op de geschiedenis van de zoektocht naar buitenaards leven.

Een korte geschiedenis

Vergelijking van Drake

De vergelijking
De vergelijking van Drake werd door Dr. Frank Drake opgesteld in 1961. In deze vergelijking deed Drake een poging om alle factoren die meespelen in het ontstaan van leven een plaats te geven. Uiteindelijk verkreeg hij een vergelijking van de vorm:


Verklaring
Elke term van de vergelijking van Drake heeft een betekenis, die hier wordt verduidelijkt.

• Sterren: de snelheid waarmee sterren worden gevormd. In deze term worden wel enkel sterren opgenomen die in staat zijn om intelligent leven voort te brengen.
• Planeten: duidt aan hoeveel procent van die sterren er planeten om zich geen hebben.
• Leefbaar: duidt aan op hoeveel procent van die planeten het mogelijk is om levensvormen te creëren. Dit houdt onder andere in dat ze niet te ver of te dichtbij de zon staan en of er water aanwezig is.
• Ontstaan: duidt aan op hoeveel procent van de leefbare planeten er daadwerkelijk leven ontstaat.
• Intelligent: duidt aan hoeveel procent van deze levensvormen evolueren tot intelligente wezens.
• Technologie: duidt aan hoeveel procent van de intelligente levensvormen in staat zijn om signalen uit te zenden in de ruimte.
• Tijd: duidt aan hoe lang een beschaving signalen uit kan zenden.

Tot en met de factor 'leefbaar' kunnen wetenschappers redelijk precieze berekeningen doen. Vanaf dan is elke factor vooral giswerk. Omdat we tot nog toe geen teken van leven hebben ontvangen, gaan veel wetenschappers ervan uit dat het ontstaan van leven een erg moeilijk proces is dat erg weinig voorkomt. Echter, omdat de eerste factor onmetelijk groot is (kijk maar eens naar de lucht op een heldere avond), zijn er volgens de formule van Drake toch nog steeds een groot aantal intelligente beschavingen in het universum.

Areciboboodschap

In een poging om contact te leggen met andere levensvormen heeft de mens in 1974 een boodschap de ruimte in gestuurd. Deze boodschap was een binaire code en dus volledig opgebouwd uit nullen en enen. In deze boodschap zit heel wat informatie over de mens, zodat mogelijke ontvangers kunnen lezen wie de boodschap heeft verzonden. Omdat de boodschap nog niet beantwoord werd, gaat men ervan uit dat er geen intelligent leven is binnen het bereik van de boodschap. Dit in tegenstelling tot wat de vergelijking van Drake ons vertelt.

Mogelijke uitleg van de paradox

Er is geen buitenaards leven

Een mogelijke oplossing van de paradox zou zijn dat er gewoon geen buitenaards leven is. Dit betekent dat het vormen van leven nog moeilijker is dan algemeen wordt aangenomen en het een unieke gebeurtenis was. Het feit dat we geen signalen opvangen van ander leven is hier dan een logisch gevolg van.

Er bestaat buitenaards leven maar er is nog geen contact

Misschien bestaat er wel al buitenaards leven, maar is er gewoon nog geen contact. Dit kan verschillende redenen hebben. Misschien is de andere beschaving nog niet in staat om signalen uit te zenden omdat ze, op technologisch vlak, nog niet voldoende geëvolueerd zijn.
Stel dat ze wel al voldoende geëvolueerd zijn en op zoek zijn naar ander leven, dan speelt ook de factor tijd een belangrijke rol. Als er een boodschap in de ruimte wordt gestuurd, dan reist deze met een snelheid die relatief traag is als je de af te leggen afstand in beschouwing neemt. Als gevolg kan het bijvoorbeeld zijn dat een andere beschaving al weet heeft van ons bestaan (door bijvoorbeeld de areciboboodschap) en een signaal heeft gezonden, maar dat de wetenschappers dit signaal nog niet hebben ontvangen omdat het nog onderweg is.

We verstaan het contact niet

Ook dit is een mogelijkheid. Misschien werden we al meermaals gecontacteerd zonder dat we het weten. Dit kan het best uitgelegd worden met een vergelijking. Stel dat iemand met een blinddoek aan de hele tijd wordt blootgesteld aan lichtsignalen, dan zou deze persoon ook geen idee hebben dat iemand contact met hem probeert te maken. De wetenschappers op aarde kunnen dan vergeleken worden met de geblinddoekte man.

Geen interesse in de aarde

Stel dat er een beschaving is die ver voorop staat op vlak van technologie en stel dat ze al duizenden andere, minder ontwikkelde beschavingen hebben ontdekt. Dan zou het kunnen zijn dat ze gewoon geen interesse hebben in de aarde, omdat het voor hen geen meerwaarde bied.

Dit waren de voornaamste mogelijke oplossingen van de paradox. Wat de echte oplossing is, blijft echter een raadsel.