De oeros: een uitgestorven rundersoort

De oeros was een grote rundersoort die enkele honderden jaren geleden leefde. Hij had grote horens en een dikke vacht. Zijn vacht beschermde hem tegen extreme weersomstandigheden. Dit zoogdier kwam oorspronkelijk uit Azië en had zich vervolgens over diverse continenten verspreid. Door middel van fokprogramma's kunnen bepaalde eigenschappen van deze uitgestorven diersoort worden teruggebracht. Hoe tracht men deze diersoort terug te brengen? In wat voor leefgebied kwam hij zoal voor en hoe groot kon hij precies worden?

De oeros

• Oorsprong
• Leefomgeving
• Uiterlijke eigenschappen
• Dieet
• Fokprogramma's

Oorsprong

De oeros is de voorouder van zowel gedomesticeerd vee als bizons. Wetenschappers hebben ontdekt dat de oeros oorspronkelijk uit India komt. Archeologen hebben hier fossielen gevonden die maar liefst zo'n twee miljoen jaar oud zijn. Deze diersoort ontstond toen het klimaat steeds kouder werd. De soort verspreidde zich vervolgens naar verschillende plekken in onder andere Azië en Afrika. Dit rund kwam zo'n 270.000 jaar geleden voor het eerst in Europa voor. Wetenschappers hebben ontdekt dat hij zo'n negen duizend jaar geleden voor het eerst gedomesticeerd was. Onderzoekers vermoeden dat hij uiteindelijk in 1627 was uitgestorven. De laatste oeros leefde in een (kleine) koninklijk jachtreservaat in Polen genaamd 'Jaktorów'.

Leefomgeving

Hij had de voorkeur voor vochtige gebieden, echter was hij soms ook in droge gebieden te vinden. De stieren en koeien leefden apart van elkaar. Deze kuddes waren slechts tijdens de paartijd bij elkaar te vinden. De kalveren waren altijd nabij de koeien.

Uiterlijke eigenschappen

Onderzoekers hebben een duidelijk beeld van hoe hij er vroeger uit zag. Deze diersoort leefde namelijk voor een lange periode zij-aan-zij met de mens. Wetenschappers hebben door middel van het analyseren van skeletten, muurschilderingen en teksten veel over hem ontdekt. Deze diersoort had bijvoorbeeld grote horens van ongeveer 80 centimeter. Deze stonden naar voren gericht en hadden een kleine kromming. Zijn schedel was groter en langer dan die van runderen uit de hedendaagse tijd.

Vacht

Hij had lange haren die hem konden beschermen tegen extreme klimaatomstandigheden. De mannetjes hadden een zeer donkere vacht. Zij waren namelijk donkerbruin of zwart van kleur. Hiernaast hadden zij een smalle lichtgekleurde 'aalstreep' over hun rug. De vrouwtjes (de oeroskoe) hadden een roodbruine kleur.

Gewicht & afmetingen

Hij had langere en dunnere benen dan hedendaagse runderen. De mannetjes hadden een schofthoogte ('schouderhoogte') van maximaal 1,85 meter. De exemplaren van het vrouwelijk geslacht hadden een schofthoogte van ongeveer 1,50 meter. Hun gewicht verschilde enorm. Sommige soorten konden maximaal 700 kilo wegen terwijl andere soorten maximaal 1.500 kilo konden wegen.

Dieet

Hij at onder andere verschillende boomvruchten en bladeren van bomen. Hiernaast bestond zijn dieet uit het eten van struiken. In de winter at hij de bast van boomstammen en takken om te kunnen overleven.

Fokprogramma's

Fokprogramma's maken het mogelijk om eigenschappen van de oeros terug te brengen. Hierbij kun je denken aan grote hoorns en en een harige vacht. Door deze fokprogramma's ontstaat er meer biodiversiteit in de verschillende runderrassen. Over de gehele wereld proberen wetenschappers prehistorische dieren terug te halen om onder andere te ontdekken hoe hun DNA in het verleden eruit zag. Het is hiernaast mogelijk om bijvoorbeeld runderrassen in ontvolkte gebieden te laten grazen waardoor het landschap niet dichtgroeit.

Hoe wordt de oeros teruggebracht?

Er bestaan runderen die enkele uiterlijke eigenschappen hebben van de oeros. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld Spaanse en Schotse runderrassen. Hiernaast lijken rassen uit Portugal en de Balkan enigszins op de oeros. Deze runderen van verschillende rassen worden bij het fokken bij elkaar gebracht zodat deze kenmerken behouden blijven. Er worden runderen uit verschillende landen en regio's uitgekozen om inteelt te voorkomen. Dit zorgt ervoor dat de nakomelingen gezond zijn. Vanwege DNA-selectie lijkt het nageslacht steeds meer op de oorspronkelijke oeros uit het verleden.