De batterij van Bagdad: het mysterie van de verdwenen vaas

In Bagdad werd een vaas gevonden met een ijzeren staaf en een koperen cilinder. De ijzeren staaf is aan de bovenkant geïsoleerd door bitumen. De vaas kon worden afgesloten door de stop van bitumen. Het is een raadsel waar de vaas met de staaf en de cilinder voor werd gebruikt. Sommigen denken dat het een batterij was. Testen hebben uitgewezen dat, als er een zure vloeistof zoals azijn of een zure vruchtensap wordt toegevoegd aan de vaas, deze als een batterij zou kunnen fungeren. Er wordt een lage voltage gegenereerd. Het zou kunnen dat als er veel van deze batterijen aan elkaar gekoppeld werden dat er dan een hogere voltage gegenereerd kon worden of het lage voltage zou gebruikt kunnen zijn bij acupunctuur of om munten te voorzien van een gouden laagje. De vaas is inmiddels verdwenen.

• De batterij van Bagdad
• Datering
• De beschrijving van de gevonden voorwerpen
• Theorieën over het gebruik van de vaas
• Experimenten
• Egyptoloog Anne Eggebrecht
• Paul Keyser
• Het programma MythBusters
• Controverse over de batterij
• Alternatieve theorie
• Het mysterie van de verdwenen batterij

De batterij van Bagdad

De batterij van Bagdad of Parthische batterij bestaat uit drie delen die samen werden gevonden. Het ging om een pot van terracotta, een koperen cilinder en een ijzeren staaf. Wat deze vaas moest voorstellen of waar het voor werd gebruikt is een raadsel. De vaas werd ontdekt in Khujut Rabu in Irak, dichtbij de stad Ctesiphon wat de hoofdstad was van het Parthische Rijk gedurende 225 voor Christus tot 226 na Christus. Sommige archeologen hebben geopperd dat het om een batterij zou gaan, anderen denken dat de vaas is gebruikt als opslagplaats voor heilige rollen zoals bij de dode zeerollen die bij Qumran zijn gevonden.

Datering

Volgens Wilhelm König die werkzaam was in het Nationaal museum van Irak, was het object afkomstig uit de Parthische periode. Wilhelm König was een archeoloog en schilder. Volgens St. John Simpson die werkzaam was voor het Britse museum klopte de datering van de oorspronkelijke opgraving niet en is het aardewerk in de stijl van aardewerk uit het Sassanidische Rijk dat bestond van 224 tot 651 na christus. St. John Simpson is archeoloog en heeft opgravingen gedaan in het Midden-Oosten en Centraal-Azië van 1992 tot en met 2000. Hij heeft onderzoek gedaan naar het Sassanidische Rijk en de periode van het begin van de islam ofwel de middeleeuwse cultuur in Irak, Iran en de Perzische golf.

De beschrijving van de gevonden voorwerpen

De vondst bestond uit een pot van terracotta die ongeveer 13 centimeter groot was met een opening van ongeveer 2,5 centimeter. Bij de pot was een ijzeren staaf met daarom heen een koperen cilinder. De koperen cilinder was gemaakt van een dunne koperen plaat. In die cilinder bevond zich een ijzeren staaf die boven geïsoleerd was met bitumen. De bitumen fungeerde als isolatiemateriaal en een stop. De staaf met de cilinder paste in de pot. De cilinder van koper was niet afgesloten en derhalve ook niet waterdicht. Als de vaas met vloeistof werd gevuld dan kwam de ijzeren staaf ook in aanraking met de vloeistof. De voorwerpen waren enigszins aangetast door weersomstandigheden en er had corrosie plaatsgevonden.

Theorieën over het gebruik van de vaas

De vondst wierp veel vragen op. Waar kwam het vandaan, waarvoor werd het gebruikt. Wat is het? Wilhelm König werkte in het nationaal museum van Irak in de jaren dertig van de vorige eeuw. In het museum had hij een groot aantal zilveren voorwerpen gezien die afkomstig waren uit Iraakse vroegere tijden. Deze zilveren voorwerpen waren verguld met een dun laagje goud. Volgens hem was dat gouden laagje toegebracht door middel van galvanisatie. Galvaniseren is een laagje metaal aanbrengen op een voorwerp met behulp van elektriciteit. In 1938 heeft hij een stuk geschreven en gepubliceerd over dat de vaas met de ijzeren staaf en de cilinder gebruikt is om zilveren objecten van een laagje goud te voorzien.

Experimenten

Sommige geloven niet in deze theorie. Toch heeft een reconstructie aangetoond dat het wel mogelijk was om met drie van dergelijke batterijen voorwerpen goud te galvaniseren. Er zijn verschillende mensen die hebben uitgetest of het kon werken of niet. Sommigen dachten dat het met zure wijn, druivensap of azijn als vloeistof kon werken. Experimenten hebben aangetoond dat er een lage voltage kon worden opgewekt. Dit zou dan betekenen dat niet Volt de batterij heeft uitgevonden, maar mensen die 2.000 jaar geleden leefden. Volt heeft de batterij dan slechts herontdekt. Er zijn meerdere filmpjes op het internet te vinden die laten zien hoe je een batterij van Bagdad maakt en hoe deze werkt.

Egyptoloog Anne Eggebrecht

De egyptoloog Anne Eggebrecht heeft voor de Britse serie Arthurs C. Clarke's mysterieuze wereld geprobeerd om aan te tonen dat er door middel van een pot gevuld met druivensap energie kon worden opgewekt en een beeldje gegalvaniseerd met een goudoplossing in twee uren tijd. Het resultaat van de vergulding is van een zodanige kwaliteit dat Eggebrecht heeft gesuggereerd dat er in de musea wereldwijd wellicht gouden objecten verkeerd geëtiketteerd zijn. Van deze aflevering zijn geen beelden bewaard gebleven.

Paul Keyser

Hoewel Paul Keyser van de Universiteit van Alberta een aanhanger was van de batterijtheorie geloofde hij niet dat de batterij gebruikt is voor galvanisatie. Hij geloofde dat de batterij gebruikt werd voor een elektrotherapie om pijn te bestrijden.

Het programma MythBusters

Het programma MythBusters van het Discoverykanaal bouwde tien replica's van de potten. Citroensap werd gekozen als de stof waarin elektronen vrijelijk konden bewegen om de reactie tussen koper en ijzer te activeren. De potten werden in serie aan elkaar verbonden. Door de koppeling konden ze tezamen meer vermogen produceren. In dit geval 4 volt. Dat was genoeg om een munt te galvaniseren of om stroom te leveren aan naalden die gebruikt worden bij acupunctuur.

Controverse over de batterij

Er zijn een aantal argumenten naar voren gebracht waarom de batterijtheorie niet zou kunnen kloppen:

• de functionaliteit van de batterij neemt af naarmate deze meer wordt gebruikt;
• de spanning die door ijzer en koper wordt gegenereerd is niet hoog genoeg;
• de vazen zouden op elkaar kunnen worden aangesloten om meer voltage te genereren, maar er zijn geen sporen gevonden dat dit ooit gedaan is, bovendien was de vaas afgesloten door bitumen oftewel asfalt;
• doordat de pot was afgesloten met asfalt was het moeilijk om de vaas bij te vullen met vloeistof en zou het onmogelijk of moeilijk zijn geweest om er andere "batterijen" op aan te sluiten;
• de objecten waar König het over had zouden zijn vuurverguld met kwik;
• er is geen bewijs gevonden dat er in die regio gegalvaniseerd werd;
• professor Stone, een expert op het gebied van Iraakse archeologie verklaarde in 2012 dat geen enkele archeoloog geloofde dat de vondst een batterij was.

Alternatieve theorie

De archeoloog Simpson is er van overtuigd dat de vaas is gebruikt om heilige rollen in te bewaren. De vaas lijkt sprekend op de opslagvaten van Seleucia die eerder in de regio zijn gebruikt. Dat zich in de pot geen heilige rollen bevinden kan worden verklaard omdat ze zijn vergaan waardoor er een spoor van zuur in de vaas is achtergebleven.

Het mysterie van de verdwenen batterij

Er zijn redenen om aan te nemen dat König gelijk had en ook om andere theorieën te ondersteunen. In geen geval is het een wetenschappelijke stelling dat iets wel of niet zo is omdat niemand het gelooft. Wetenschap onderzoekt en experimenteert. Uit de experimenten van MythBusters en de egyptoloog Anne Eggebrecht blijkt dat de vaas wel degelijk energie kan genereren, zij het niet veel. Net genoeg om een object te kunnen galvaniseren. Het is derhalve niet bewezen dat de theorie van Wilhelm König onmogelijk of onjuist is. Inmiddels is het mysterie alleen maar groter geworden omdat de vaas verdwenen is sinds de invasie in Irak in 2003.