Gewenning door de razendsnelle aanpassing van onze hersenen

Aan sommige dingen wennen we nooit. En aan andere prikkels past ons brein zich razendsnel aan. Voorbeeld: nadat je een uurtje in een lawaaiige omgeving verkeert, neemt de geluidsterkte voor je gevoel reeds af. En we kennen ook allemaal het verschijnsel dat we in een plotseling donkere ruimte toch heel snel weer allerlei dingen gaan zien. Ons lichaam is in staat zich in heel korte tijd aan te passen aan lichtsterkte, geluidsvolume, kleur, temperatuur enz. De soms snelle aanpassing van lichaam en geest is een raadselachtig fenomeen. Het is nog te begrijpen dat als we spieren gaan trainen, ze na enige tijd gaan groeien en sterker worden. En dat als we een tijd bepaalde spieren niet meer gebruiken, ze afnemen in kracht en omvang is ook logisch. Maar dat het lichaam in andere situaties al binnen enkele seconden went, is toch wel bizar.

Wennen aan een andere temperatuur

Het experiment is redelijk bekend. Stop je ene hand in een bak met koud water en je ander hand in een bak met warm water. Stop beide handen na 3 minuten tegelijk in een bak met lauw water. Met je hand uit de koude bak voel je het lauwe water als warm. Met je hand uit de warme bak voel je het lauwe water als koud. Dit komt doordat je hand gewend raakt aan de temperatuur van de omgeving, het water in de koude en warme bak dus. Je hand die uit het koude water komt is gewend aan koud. Als je deze in een bak met warmer water doet, zul je dus warmte voelen. Je hand die uit het warme water komt, is gewend aan de warmte. Stop je deze in een bak met kouder water, voel je dus kou.

Wennen aan snelheid

Als je lang in een snelrijdende trein naar buiten kijkt en de trein is gestopt bij het perron, lijkt het net alsof de trein wat naar achter rijdt terwijl hij in werkelijkheid volkomen stil staat. De hersens zijn zo gewend geraakt aan die constante snelheid van 120 km/h dat het voor het gevoel 100km/h lijkt. Met als gevolg dat in neutrale (stilstaande) positie een tegenovergesteld negatief effect ontstaat.

Wennen aan kleur

Kijk minstens een minuut onafgebroken in een fel rood vlak en verplaats dan meteen de blik naar een wit vlak. Het witte vlak zal groen worden. Dit is het nabeeld van het rode vlak. Onze hersens raken gewend aan de kleur rood, met als gevolg dat in een neutrale positie (kijkend naar een wit vlak) onze hersens de complementaire (tegenoverliggende) kleur van rood produceren, namelijk groen. Je kunt de proef ook als volgt nemen: Kijk een tijd naar een rood object en sluit dan de ogen, vervolgens verschijnt de complementaire kleur op ons netvlies.

Wennen aan uitoefening van spierkracht

Neem in elke hand een zoutvaatje en druk die gedurende 1 minuut stevig tegen elkaar (vingers mogen elkaar niet raken). Als je dan de vaatjes heel langzaam, milimeter voor milimeter, van elkaar scheidt is het net als of ze veranderd zijn in magneten die elkaar aantrekken. De spieren/hersens zijn na die minuut enigszins gewend aan die drukkende kracht, zodanig dat in neutrale positie een trekkend(magnetisch) gevoel ontstaat.

Wat hebben we aan deze wetenschap. Ten eerste is het leuk om te weten en te ervaren, hoe razendsnel we wennen aan bepaalde effecten waaraan ons lichaam wordt blootgesteld. Maar het is ook goed te beseffen dat die gewenning tot onoplettendheid en gevaar kan leiden. Bijvoorbeeld het afnemend effect van hoge snelheid in het verkeer. Of de veel te hoge geluidssterkte uit speakers/koptelefoon, die tot gehoorschade kan leiden.