Over illusies, hallucinaties en de monsters in je hoofd

De termen hallucinatie en illusie worden vaak door elkaar gebruikt terwijl het twee verschillende fenomenen zijn. Bij een illusie wordt een zintuiglijke waarneming verkeerd verwerkt door de hersenen. In het geval van een hallucinatie, bestaat de ervaring alleen in het hoofd van de getroffene, met andere woorden, er is geen externe zintuiglijke prikkel.

Inhoud

• Wat is een hallucinatie
• Hallucinaties zijn eng
• Wat is een pseudohallucinatie
• Wat is een waan?
• Wat is een illusie?
• Pareidolie!
• Een mirage of luchtspiegeling

Wat is een hallucinatie

Een hallucinatie laat iemand iets zien, iets horen, iets voelen, waar niets is. We gaan niet zomaar hallucineren er is altijd wel een duidelijke aanleiding. Drugsgebruik kan een hallucinatie oproepen. Ontwenningsverschijnselen bij het afkicken van bijvoorbeeld een alcohol- of drugsverslaving. Een ernstige depressie, dementie of schizofrenie. Maar ook een flinke koorts kan een hallucinatie oproepen. Ook diep verdriet, bijvoorbeeld de stem horen van iemand die is overleden.

Hallucinaties zijn eng

Hallucinaties zijn altijd een beetje eng. Mensen voelen beestjes onder de huid lopen, ruiken nare luchtjes, horen rare geluiden of zien kleuren in elkaar overlopen. In bijna geen enkel geval is het een positieve ervaring. Het belangrijkste is, dat het voor iemand die hallucineert niet duidelijk is, dat hij hallucineert. Voor degene die hallucineert is de hallucinatie de werkelijkheid. Voor mensen die hallucineren dat ze stemmen horen, die de meest vreselijke opdrachten geven, zijn de stemmen echt en moeilijk te negeren.

Wat is een pseudohallucinatie

Alleen in het geval van een pseudohallucinatie weet iemand dat hij aan het hallucineren is. Iedereen kan wel eens last hebben van zo’n hallucinatie. Vooral de stem van een dierbare overledene horen wordt vaak gezien als een pseudohallucinatie.

Wat is een waan?

Wanen worden vaak in één adem genoemd met hallucinaties en lijken er amper op. Bij een waan ziet iemand de werkelijkheid zoals wij hem allemaal zien. De conclusies die iemand daaruit trekt zijn alleen fout. Mensen denken dat ze worden achtervolgd of dat ze worden afgeluisterd. Het is moeilijk, zo niet bijna onmogelijk om mensen van een waan af te brengen.

Wat is een illusie?

Wanneer je een illusie hebt, interpreteren je hersenen de werkelijkheid verkeerd. Wat je ziet is echt maar de hersenen maken er iets anders van. Een illusie heeft, dit is het verschil met een hallucinatie, een zintuiglijke prikkel nodig. De bekendste illusies? Iedereen kent ze wel, optische illusies. Dat leuke jonge meisje dat uiteindelijk een lelijke heks blijkt te zijn. Het internet staat er vol mee. Ook goochelaars gebruiken illusies. Deze is ook leuk én je maakt gegarandeerd indruk. Neem drie kartonnen dozen van verschillende grootte. Vul de dozen met een gelijke hoeveelheid zand, papier of iets dergelijks. De dozen moeten tenslotte even zwaar zijn. Welke, denk je, zullen anderen aanwijzen als de zwaarste?

Pareidolie!

Nu naar het monster van Loch Ness. Een pareidolie is een soort illusie en heeft dus een externe prikkel nodig. Het effect van een pareidolie is het makkelijkst te ontdekken op een wolkrijke dag, wanneer je naar boven kijkt en ineens in een wolk een gezicht ziet. Wanneer je een boomstronk in het meer van Loch Ness ziet drijven, zou het een monster kunnen zijn. Mannetjes op de maan zien, gezichten in een bladerdak of (deze wordt vaak genoemd) stemmen op geluidsbanden.

Een mirage of luchtspiegeling

Mirages, worden ook wel luchtspiegelingen genoemd. Ze worden vaak bij de optische illusies gezet maar dat zijn het niet. Een Fata Morgana is een Mirage, ook de ‘natte’ vlekken op de weg, ver voor je. Het heeft te maken met de temperatuur van de verschillende luchtlagen, waarbij de onderste luchtlaag als een soort spiegel gaat werken.