Uitgangspunten NLP
NLP is gebaseerd op een aantal aannames over de werkelijkheid, de menselijke ervaring, de menselijke communicatie en over verandering. Een deel hiervan wordt in de meeste sociale wetenschappen/ theorieën als waar aangenomen, voor een ander deel geldt dit echter niet en er wordt in sommige gevallen zelfs van het tegengestelde uitgegaan. Onderstaande lijst met uitgangspunten is samengesteld op basis van verschillende literatuur waarmee ik echter niet pretendeer dat dit een uitputtend is.
Elk gedrag is nuttig in bepaalde situaties
Binnen NLP wordt ervan uitgegaan dat ieder gedrag een positieve bedoeling heeft, en dat ieder gedrag dus in bepaalde situaties nuttig is. Zo is bijvoorbeeld uitstelgedrag nuttig als je af wilt vallen en daarvoor het eten chocolade uit wilt stellen.
Je kunt alles wat een ander ook kan; dit kun je dan van die ander leren
Er wordt vanuit gegaan dat kunnen een kwestie van structuur is. Als je een goed model hebt, iemand die uitblinkt in een bepaalde vaardigheid, dan kun je je deze structuur eigen maken en op deze manier jezelf de vaardigheid aanleren. Hiermee wordt niet gepretendeerd dat iedereen doctor in de natuurwetenschappen kan worden als men maar de juiste persoon modelleert. Maar de structuur, de manier van denken kan wel worden overgenomen en toegepast in andere situaties.
Alle hulpbronnen die je nodig hebt heb je al
Dit uitgangspunt is binnen de NLP overgenomen van Erickson. Ook hij was er van overtuigd dat iedereen over voldoende middelen beschikt om zijn moeilijkheden te overwinnen. De rol van de hulpverlener bestaat er dan uit om samen met de cliënt te zoeken naar een manier om deze middelen daar te krijgen waar ze nodig zijn. Dus samen met de cliënt deze middelen reorganiseren en niet van de grond af aan opbouwen.
Je reageert op je eigen kaarten van de werkelijkheid/wereld en niet op de wereld zelf
Als we dat wat wij doen als we de wereld waarnemen zien als het maken van landkaarten dan zijn de ideeën en gebeurtenissen die wij tegenkomen de steden en de dorpen. De manier waarop wij deze ideeën en gebeurtenissen aan elkaar koppelen zijn dan de wegen die deze verschillende steden en dorpen met elkaar verbinden. Iedereen maakt zijn eigen landkaart door generaliseren, weglaten en vervormen van “de werkelijkheid” en creëert daarmee een eigen werkelijkheid. Al deze kaarten zijn per individu verschillend, iedereen heeft een uniek wereldmodel, en de beleving van de werkelijkheid si daarmee dus ook per individu verschillend. Binnen het NLP gaat men er op basis van deze gegevens dus vanuit dat de kaart niet het gebied is en dat iedereen voor zichzelf unieke kaarten tekent. Deze lijn doortrekkend gaat men er dan ook vanuit dat beperkingen en belemmeringen die mensen in hun leven ervaren geen beperkingen en belemmeringen in de werkelijkheid zijn, maar beperkingen en belemmeringen in hun plattegronden van die werkelijkheid. Als de beperkende en belemmerende gedachte eenmaal gevormd is, als de plattegrond getekend is, dan wordt dit in stand gehouden doordat informatie die ermee in strijd is niet opgemerkt op vervormd wordt.
We zijn altijd aan het communiceren
NLP gaat ervan uit dat je niet niet kunt communiceren. Zo zijn bijvoorbeeld de stiltes die je laat vallen in een gesprek ook een vorm van communiceren. Je nodigt de ander daarmee uit om te reageren of om even rustig na te denken. Daarnaast ben je wellicht ook nog lijfelijk aanwezig en kan de ander de non-verbale signalen die je uitzendt interpreteren. De belangrijkste informatie tijdens het communiceren is zelfs non-verbaal.
We geven de wereld zintuiglijk weer
We nemen de wereld waar via onze zintuiglijke systemen (via beelden, geluiden, gevoelens, geuren en smaken), maar we geven de wereld ook zintuiglijk in gedachten weer. Deze zintuiglijke weergaven organiseren we middels de taal. Binnen NLP worden er drie verschillende modaliteiten onderscheiden: de visuele modaliteit, de auditieve modaliteit en de kinesthetische modaliteit. Je kunt je hersenen willekeurig beelden, en een bepaalde intensiteit van deze beelden, laten produceren. Je kunt dit ook bewust toepassen, bijvoorbeeld een beeld donkerder maken zodat je gevoelens afnemen of een beeld lichter maken zodat je gevoelens toenemen/ intenser worden. Dit is slechts een voorbeeld van hoe je dit bewust kunt beinvloeden. NLP gaat er verder vanuit dat een van de drie modaliteiten een overheersende rol speelt bij bijna ieder individu. Dat wil zeggen dat deze modaliteit het meest gebruikt wordt om zowel de wereld waar te nemen als weer te geven.
De mens bestaat uit verschillende subpersoonlijkheden
NLP gaat uit van een onbewuste dat bestaat uit delen, die worden opgevat als volwaardige persoonlijkheden met een eigen, positieve doelstelling, een 'polytheistische' benadering van het onbewuste als het ware. Deze verschillende subpersoonlijkheden hebben verschillende waarden en normen en streven verschillende doelen na. Zo kunnen zijn dan ook makkelijk met elkaar in conflict komen. Ons vermogen een bepaald doel na te streven wordt zeer sterk bepaald door de manier waarop deze verschillende subpersoonlijkheden zich met elkaar verzoenen, en op die manier creatief gebruikt kunnen worden. Hoe belangrijken en omvangrijker het doel, des te meer delen van onze persoonlijkheid erbij betrokken zijn, waardoor de kans op tegenstrijdige belangen ook groot is. Hoe meer van deze subpersoonlijkheden je op een lijn kunt brengen en harmonieus kunt laten samenwerken, des te gelukkiger voel je je. Als je dit bereikt en je neemt dan een eenduidig besluit, waar je persoonlijkheid al een geheel achter kan staan, dan zul je de grootste kans van slagen hebben.
We nemen de wereld waar via onze filters
Ons bewuste verstand is beperkt. Om het te beschermen tegen overbelasting zijn wij uitgerust met een aantal filters. We nemen de wereld dus niet volledig waar maar slechts gedeeltelijk, door onze eigen filters. Zo kan bijvoorbeeld een beperkte belangstelling een filter zijn waardoor de wereld er schraal uit gaat zien. Behalve een dergelijk filter beschikken we ook over een groot aantal natuurlijke, nuttige en noodzakelijke filters. Een voorbeeld hiervan en een tevens erg belangrijk filter binnen NLP is de taal. Onze zintuiglijke weergave en waarneming wordt namelijk middels de taal georganiseerd.
© 2010 - 2024 Capris, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Communicatietechnieken NLPNLP kent diverse basismodellen van waaruit communicatie bekeken en uitgevoerd kan worden. Drie belangrijke communicatiet…
Bronnen en referenties
- Arthur, Lowell Jay; Engel, Gregory, The NLP personal guidebook
Bandler, Richard, Hoe haal je wat in je hoofd, de nieuwe denktechniek: NLP
Derks, Lucas; Hollander, Jaap, Essenties van NLP, sleutels tot persoonlijke verandering