De Oorsprong van Aids/HIV
Toen de eerst gevallen van aids opdoken in de Verenigde Staten was iedereen verbijsterd. Waar kwam deze nieuwe ziekte vandaan? Wetenschappers kwamen tot de conclusie dat het om een virus ging wat van apen op mensen was overgesprongen en vervolgens gemuteerd was.
Nieuwe Ziekte
In de vroege jaren tachtig dook in de Verenigde Staten een nieuwe ziekte op onder homosexuele mannen. Al snel was duidelijk dat de mannen leden aan dezelfde ziekte, die op dat moment nog geen naam had. Al snel werd het virus HIV (Human Immunodeficiency Virus) ontdekt. Wetenschappers gingen op zoek naar de oorsprong van dit virus.
HIV en SIV
HIV is een zogenaamd lentivirus, een langzaam virus, wat pas na verloop van tijd problemen veroorzaakt bij de drager. Er zijn veel verschillende lentivira, maar het interessante lentivirus met betrekking tot HIV is het Simian Immunodeficiency Virus (SIV), wat bij apen gevonden wordt. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat HIV afstamt van SIV, omdat bepaalde vormen van SIV zeer veel gelijkenis vertonen met HIV-1 en HIV-2. HIV-2 toont opvallend veel gelijkenis met SIVsm, een vorm van SIV die veel gevonden wordt bij bepaalde apen in West-Afrika.Bij de ergere vorm HIV-1 was echter moeilijker te bepalen waar die precies vandaan kwam.
Chimpansees
In februari 1999 vonden wetenschappers aan de Universiteit van Alabama echter een zeer gelijkende SIV, namelijk SIVcpz. Die vonden ze in een ingevroren sample van een in gevangenschap levende chimpansee, een subgroep bekend als Pan troglodytes troglodytes (P. t. Troglodytes), die inheems was in west-centraal Afrika. De onderzoekers beweerden dat dit het bewijs was dat HIV afkomstig was van chimpansees en dat het virus op de een of andere manier was overgesprongen van de apen op mensen. In 2001 publiceerden ze een artikel in Nature waarin ze concludeerden dat de chimpansees tegelijkertijd door twee verschillende variantien van het simian immunodeficiency virus waren getroffen en dat die twee virussen zich tot een nieuw virus hadden ontwikkeld, dat over kon springen op andere apen en ook op mensen en dat uiteindelijk verantwoordelijk was voor Aids. Daarnaast concludeerden ze dat de drie groepen van het HIV-1 virus, M, N en O, afkomstig waren de SIV die ze gevonden hadden in P. t. Troglodytes en dat elke groep een verschillend ‘crossover’ moment vertegenwoordigde.
Virale Transfer van Dier naar Mens
De volgende vraag was hoe het virus op een andere soort kon overgaan. In de natuur gebeurt het regelmatig dat virussen overspringen op een andere soort en daar ook de mens uiteindelijk een zoogdier is, kan het gebeuren dat een virus overspringt van dier op mens. Een virale transfer van dier naar mens wordt zoonosis genoemd. Over die zoonosis doen tal van theorieën de ronde, sommige nogal contraveriëel.
De ‘Jager’ Theorie
De Jager theorie is de meest geaccepteerde theorie in dit rijtje. Mensen zouden besmette apen gedood en gegeten hebben. Mogelijk zou bloed van het besmette dier in de wonden van een jager terecht zijn gekomen. Normaal zou het lichaam zich tegen het virus verzetten, maar enkele malen zou het virus zich aangepast hebben aan het lichaam van de nieuwe drager en zo HIV hebben veroorzaakt. Het feit dat er in het beginstadium diverse soorten HIV waren ondersteunt deze theorie. Elke keer dat het virus oversprong nam het een net wat andere vorm aan.
De Polio Theorie
In deze theorie zouden poliovaccinaties een belangrijke rol hebben gespeeld bij het overspringen van het virus van dier naar mens. De journalist Edward Hooper schreef in zijn boek The River dat tijdens poliovaccinatie-programma’s in de jaren vijftig in Congo, Burundi en Rwanda niercellen van lokale chimpansees werden gebruikt om het poliovaccin te cultiveren. Met dit vaccin, Chat, werden een miljoen mensen gevaccineerd en zou hebben geleidt tot het overspringen van SIV naar de mens en zich zo ontwikkeld hebben tot HIV.
De Theorie van de Besmette Naald
Dit is een uitbreiding van de eerste theorie van de jager. Omdat in Afrika slechts weinig naalden beschikbaar waren bij vaccinaties en andere medische programma’s, zouden naalden vele malen gebruikt zijn. Daarbij zou het bloed van besmette personen vele andere mensen besmet hebben.
De Kolonialisme Theorie
Ook hier is de basis weer de Jager theorie. De omstandigheden in Frans en Belgisch koloniaal Afrika waren zwaar. In werkkampen zou de gezondheid van de arbeiders dusdanig zijn geweest dat het makkelijk was voor SIV om over te springen op mensen (wat apenvlees zou een welkome afwissleling zijng geweest voor de hongerige arbeiders). Daarnaast werden tijdens vaccinaties nauwelijks nieuwe naalden gebruikt en waren er prostituees om de arbeiders tevreden te houden. Dit alles zorgde er voor dat het nieuwe virus zich razendsnel kon verspreiden. Als er sprake was van een nieuwe ziekte viel dat niet op, want er heersten zeer veel ziekten. Daarnaast werd al het materiaal van deze kampen later vernietigd omdat het te belastend was voor de koloniale regimes. De werkkampen bestonden in de tijd dat het virus waarschijnlijk oversprong, in het begin van de twintigste eeuw. De bedenker van deze theorie is Jim Moore, een specialist op het gebied van primaten.
De Samenzweringstheorie
Veel Afro-Amerikanen en Afrikanen geloven dat er sprake is van een samenzwering en dat de ziekte bewust gecreëerd is door wetenschappers. Het doel zou zijn om zwarte mensen en homosexuelen van de kaart te vegen. HIV zou daarmee een biologisch wapen zijn gecreëerd door het Amerikaanse 'Special Cancer Virus Program' (SCVP), ondersteund door de CIA.
Afkomst van het Virus
Alle informatie wijst in de richting van Afrika als de plek van herkomst van het virus. Sommige mensen vinden het gevaarlijk om een exacte plek aan te wijzen waar het virus vandaan komt omdat dat stigmatiserend zou kunnen werken. Wetenschappers echter vinden dat het nuttig kan zijn om het virus beter te begrijpen, wat het vinden van medicijnen kan helpen bespoedigen. De oorsprong van HIV-1, groep M en N zou in het zuiden van Kameroen te vinden zijn. Onderzoek bij chimpansees van de soort P.T. Troglodytes heeft dat min of meer bewezen. Het virus groep N wordt vooral in Kameroen gevonden, terwijl groep M, dat wordt gezien als het virus dat de wereldwijde pandemie startte voor het eerst in Kinshasa werd geconstateerd. Hoe het virus zich van Kameroen naar Congo heeft verspreidt is tot op dit moment niet duidelijk. Ook is niet precies duidelijk hoe het virus vervolgens naar de Verenigde Staten werd getransporteerd, maar veelal wordt Haïti gezien als een belangrijk tussenstation.
© 2012 - 2024 Sasati, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Geschiedenis van AidsAids is meer dan een ziekte, meer dan een epidemie. Aids heeft grote invloed op de economie van een land omdat het toesl…
Aids en ProstitutieMensen werkzaam in de prostitutie worden vaak gezien als een groep die een vergroot risico loopt om besmet te raken met…
Bronnen en referenties