Zeestromen en waterkringloop

Het water in de oceanen is altijd in beweging. De wind mengt het zeewater tot op een diepte van 100 meter. Ook verdampt het water uit de oceanen en vormt zo wolken. Dit noemen we de waterkringloop. En waarom is de zee eigenlijk zout? De zee bestaat uit allemaal opgeloste zouten en mineralen. Deze zijn miljarden jaren geleden in de zee terecht gekomen. Meer hierover in het onderstaande artikel.

Zeestromen

Het water in de oceanen is altijd in beweging. De bewegende watermassa's aan het oppervlak van de oceanen noem je zeestromen of driften. Ze worden veroorzaakt door de wind. Het water beweegt vooral horizontaal; verticaal mengt het zich door de wind tot een diepte van zo'n 100 meter. Bekende voorbeelden van driften zijn de westenwinddrift die voorkomt op gematigde breedte en de zeestromen die ontstaan door de passaten en de moessons.

Zeestromen die vanaf de evenaar naar het noorden en zuiden bewegen, zijn warme zeestromen. Zij voeren warm water naar hogere breedten. Zo zorg de Noord-Atlantische Drift (Golfstroom) er mede voor dat West-Europa een relatief warme winter heeft en Noorwegen ijsvrije havens. De westenwinddrift is een voorbeeld van een koude zeestroom. Deze beweegt zich rondom Antarctica waardoor het water niet de kans krijgt om op te warmen.

Dieper dan 100 meter heeft de wind geen invloed meer op de stroming van het zeewater. Deze stroming wordt de thermohaliene circulatie genoemd, of in de volks mond ook wel de diepzeepomp. Ze wordt veroorzakt door dichtheidsverschillen van het zeewater. Deze worden op hun beurt weer veroorzaakt door temperatuurverschillen en verschillen in het zoutgehalte.

Zout water

Zeewater is zout omdat het allerlei opgeloste stoffen bevat. De belangrijkste stoffen zijn natrium, chloor, sulfaat, calcium, magnesium, kalium en borium. De zouten komen uit gesteenten van continenten. Ze lossen op in regenwater en grondwater en worden door rivieren meegevoerd naar de oceanen. Als het water uit de oceaan verdampt, blijven ze achter. Ondanks dat dit proces al miljarden jaren bezig is, worden de oceanen niet steeds zouter. Men denkt dat het evenwicht van aanvoer en afvoer in stand blijft door soms een deel van het zout verdwijnt. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het indampen van stukken zee waar vervolgens zout vlaktes ontstaan.

Waterkringloop

Er is een voortdurende uitwisseling van water tussen oceanen, atmosfeer, aardoppervlak en de diepere ondergrond van continenten. Je kunt de weg die het water volgt zien als een kringloop: de kringloop van het water (waterkringloop). Hierin wisselen water, waterdamp en ijs elkaar af. De kringloop kan snel verlopen, als water uit de oceaan verdampt, wolken vormt en weer als neerslag terugvalt in de oceaan. Soms duurt de kringloop duizenden jaren, bijvoorbeeld als water voor een lange tijd ligt opgeslagen in een "reservoir". Voorbeelden van zulke reservoirs zijn het diepe grondwater dat zich soms al eeuwenlang in de ondergrond bevindt en het landijs op de Zuidpool dat duizenden jaren geleden als sneeuw is gevallen.